Cracovia

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Cracovia
Krakow
Localidat de Polonia
Bandera Escudo d'armas
Conchunto d'imachens de Cracovia
Conchunto d'imachens de Cracovia.
Estau
 • Voivodato
 Polonia
Polonia Menor
Superficie 326,8 km²
Población
 • Total
 • Densidat

761900 hab. (2014)
2.312 hab/km²
Altaria
 • Meyana

219 m.
Codigo postal 30-001
Ríos Vistula
Coordenadas
Cracovia ubicada en Polonia
Cracovia
Cracovia
Cracovia en Polonia
Web oficial

Cracovia (nombre polaco ) ye una ciudat polaca, a capital de Polonia Menor, y d'antis más estió a capital de Polonia y mesmo, entre 1815 y 1846, d'a Ciudat libre de Cracovia, un estato independient establito por o Congreso de Viena.

Tien una población de 756.183 habitants (2010), con un aria metropolitana de 1.468.427 d'habitants (2010). Por o suyo numero d'habitants ye a segunda ciudat d'o país, dezaga d'a capital, Varsovia.

A ciudat historica se debanta dende o sieglo XII a o canto d'o río Vistula, a o piet d'o Wawel, un pueyo con prou trascendencia en a historia d'a ciudat. Cracovia ye a seu d'a Universidat Jaguellonica, a segunda universidat mas antiga d'Europa Central, fundata en 1364 por Casimiro III de Polonia.

O suyo centro historico ye declarato Patrimonio d'a Humanidat por a UNESCO dende l'anyo 1978; antiparte, a ciudat estió Capital Europea d'a Cultura en l'anyo 2000.

Toponimia

O toponimo Cracovia ye una adaptación a las luengas romances d'o toponimo eslau Kraków, que tradicionalment consideran que deriva de Krakus (Krak, Grakch), o lechendario fundador d'a ciudat y capitoste d'a tribu d'os Lequitians. En polaco a parola Kraków ye una forma arcaica d'o posesivo de Krak y esencialment significa A ciudat de Krak. L'antroponimo Krakus puet derivar de Krakula, una forma proto-eslavica que significa chuche, u d'a parola proto-eslavica krak, que significa "caixico", "robre", un árbol sagrato. A primera mención d'o prencipe Krakus (alavez escrito Grakch) data de l'anyo 1190, manimenos a localidat ya existiba en o sieglo VII, habitata por a etnia eslava d'os Wiślanie ("vislans" u "vistulans").

O nombre completo oficial d'a ciudat, que fan servir en ocasions especials u ceremonials ye Królewskie Stołeczne Miasto Kraków, "Reyal Ciudat Capital de Cracovia".

En aragonés no existe un exotoponimo tradicional pa esta ciudat visible en a scripta aragonesa por no haber-ie habito guaire relación cheopolitica entre polacos y aragoneses, y tampoco d'os polacos con os catalans u occitans podendo fer d'intermediarios como ha esdeveniu con atros exotoponimos. Manimenos en a versión aragonesa d'o "Libro d'as Marabillas d'o Mundo" trobamos a sola adaptación a l'aragonés afrancesato d'o traductor d'una forma amán d'o eslau orichinal, en un curioso texto on mencionan os Países Balticos y d'Europa Oriental antes de plegar a Tartaria:

Et si he seido enlas otras t(ier)ras comarq(u)antes en este costado / como enla t(ier)ra de Rusia / enla t(ier)ra de niflan / et en(e)l Regno de Craco & de letto / Et en(e)l Regno de Rastan et en muchos ot(r)os logares enlas marq(u)as /

Historia de Cracovia

Bi ha prebas arqueolochicas que suchieren que s'establió un asentamiento en a Edat de Piedra en l'actual localización de Wawel. Una falordia atribuye la suya fundación a lo mitico gubernant Krakus, que lo construyió sobre una espelunga ocupada per un voraz dragón. Muitos caballers intentoron sin exito desaloixar a lo dragón luitando contra ell, dica que un zapatero clamau Dratewka le dio una uella plena de ixufre, que minchó lo dragón ta dimpués beber l'augua d'o río Vistula y esclatar.

Administración distrital

Cracovia se trestalla en 18 destritos administrativos (dzielnica), cadagún con un grau d'autonomía respective a lo gubierno municipal. O sistema actual asigna un numero romano a cada destricto de conchunta con o suyo nombre.

Administración

Reparto de concellers

Eleccions municipals
Partiu 1990 1994 1998 2002 2006' 2010
Platforma Obywatelska - 14 16 26
Prawo i Sprawiedliwość - - 17 7
Independients 3 5 8 1
Twoje Miasto 21 - - -
Sojuszu Lewicy Demokratycznej 17 16 - -
Akcji Wyborczej Solidarność 16 - - -
Samorządny Kraków 10 - - -
Unii Polityki Realnej 6 7 - -
Prawica Razem 3 - - -
Krakowska Wspólnota Samorzadowa - 15 - -
Przymierza Prawicy - 8 - -
Porozumienie Samorzadowe Nowe Miasto - 6 - -
Komitete Obywatelskiego Miasta Krakowa - 4 - -
Total 76 75 41 34

Alcaldes

Lista d'alcaldes
Lechislatura Nombre Partiu politico
19901993 Kazimierz Barczyk
19931994 Tadeuszowi Kołaczykowi
19941998 Stanisław Handzlik Akcji Wyborczej Solidarność
19982002
20022006
20062010
20102014

Molimentos

Comunicacions

L'aeropuerto d'a ciudat ye l'aeropuerto de Cracovia-Chuan Pavlo II. Dende 1995 l'aeropuerto recibe o suyo nombre por o papa Chuan-Pavlo II, qui estió arcebispe de l'archidiocesi de Cracovia.

Referencias

Vinclos externos