Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
Urano | ||
---|---|---|
Caracteristicas orbitals
| ||
Radio meyo: | 2,8709722·1012 km | |
Excentricidat: | 0,04716771 | |
Periodo orbital (sideral): |
84a 3d 15,66h | |
Periodo orbital (sinodico): |
369,7 días | |
Inclinación: | 0,76986° | |
Velocidat orbital meya: | 6,8352 km/s | |
Satelites: | 27 | |
Caracteristicas fisicas
| ||
Diametro equatorial: | 51.118 km | |
Superficie: | 8.130.000.000 km² | |
Masa: | 8,686×1025 kg | |
Densidat meya: | 1,29 g/cm³ | |
Gravedat superficial: | 8,69 m/s² | |
Velocidat d'escape: | 21,29 km/s | |
Periodo de rotación: | -17h 14m (movimiento retrogrado) | |
Inclinación axial: | 97,86° | |
Albedo: | 0,51 | |
Temperatura superficial: | ||
• Minima: | 59 K | |
• Meyana: | 68 K | |
Caracteristicas atmosfericas
| ||
Hidrocheno | 83% | |
Helio | 15% | |
Metano | 1,99% | |
Amoniaco | 0,01% | |
Etano | 0,00025% | |
Acetileno | 0,00001% | |
Monoxido de carbonio | Trazas | |
Sulfuro d'hidrocheno | Trazas |
Urano ye a setena planeta dende o Sol, a tercera mas gran y a cuatrena mas masiva d'o Sistema Solar. Se clama asinas en honor a la divinidat griega d'o cielo Urano (en griego Οὐρανός) o pai de Cronos (Saturno) y o lolo de Zeus (Chupiter). Encara que ye visible a lo uello humán como as atras cinco planetas clasicas, nunca no fue reconoixito como planeta por os observadors antigos debito a la lentitut d'a suya orbita. Sir William Herschel anunció lo suyo descubrimiento lo 13 de marzo de 1781, expandindo asinas os limites conoixitos d'o Sistema Solar por primera vegata en a historia moderna. Tamién estió lo primer descubrimiento d'una planeta emplegando un telescopio.
Urano ye parellán en composición a Neptuno, y os dos tienen una composición diferent d'as atras dos chigants gaseosas (Chupiter y Saturno). Por ixo, os astronomos a vegatas las clasifican en una categoría diferent, as chigants chelatas. L'atmosfera d'Urano, encara que ye parellana a la de Chupiter y Saturno por o feito d'estar composata prencipalment d'hidrocheno y helio, contiene una proporción superior de chelos, como augua, amoniaco y metano, chunto con trazas d'hidrocarburos. Tien l'atmosfera planetaria mas freda d'o Sistema Solar, con una temperatura minima de 49 K (−224 °C). Tien una estructura de nubles complexa, por rans, a on que se creye que as nubles mas baixas son d'augua, y as mas altas de metano. En contraste, l'interior d'Urano se composa prencipalment de chelo y roca.
Como as atras planetas chigants, Urano tien un sistema d'aniellos, una magnetosfera, y numerosos satelites. O sistema d'Urano tiene una configuración unica respective a las atras planetas porque o suyo eixe de rotación ye muit tombato, cuasi dica o suyo plan de revolución arredol d'o Sol. Por tanto, os suyos polos norte y sud se troban a on la mayoría d'as atras planetas tienen o ecuador. Vistos dende a Tierra, os aniellos d'Urano pueden pareixer que rodian a planeta como una diana, y que os satelites chiran a lo suyo arredol como as agullas d'un reloch, encara que en 2007 y 2008, os aniellos apareixioron de costato. En 1986, as imáchens d'o Voyager 2 amostroron Urano como una planeta sin garra caracteristica especial en a banda de luz visible, sin as bandas de nubles u tempestatz asociatas con os atros chigants. Manimenos, os observadors terrestres han visto sinyals de cambeos d'estación y un augmento de l'actividat meteorolochica en os zaguers anyos a mida que Urano s'amana a lo suyo equinoccio. As velocidaz d'o viento en Urano pueden plegar dica os 250 metros por segundo (900 km/h).
Urano tien 27 lunas conoixidas. Os suyos nombres son triaus d'obras de Shakespeare y Alexander Pope. Asinas, os cinco mayors satelites son Miranda, Ariel, Umbriel, Titania y Oberón. Atros satelites son: Belinda, Bianca, Calibán, Cordelia, Cresida, Cupido, Desdemona, Francisco, Ferdinando, Chulieta, Mab, Margalida, Ofelia, Perdita, Porcia, Prospero, Puck, Rosalinda, Setebos, Sicorax, Stefano y Trinculo.
Tien 13 aniellos estreitos componius per chislas extremadament foscas. Se creye que son aniellos muito chóvens formaus per a desintegración d'una antiga luna.
O 24 de chinero de 1986 a sonda d'a NASA Voyager 2 realizó un sobrevuelo amanando-se a 81500 km d'a superficie d'Urano.
O Uranio, elemento quimico descubierto en 1789 per o quimico alemán Martin Heinrich Klaproth, estió nombrau dimpués d'o escubrimiento d'a planeta Urano.
A Operación Urano, estió una exitosa operación militar d'a Segunda Guerra Mundial liderada per o exercito sovietico, pa recuperar Stalingrado, que suposó un momento decisivo en a guerra contra las fuerzas armadas alemanas.
Solar |
|
---|---|
Planetas · Nanas | Sol · Mercurio · Venus · Tierra · Marte · Ceres · Chupiter · Saturno · Urano · Neptuno · Orcus · Plutón · Haumea · Quaoar · Makemake · Gonggong · Eris · Sedna |