Инглиз теле

Инглиз теле
Халыҡтың үҙенә үҙе биргән исеме

English language

Илдәр

Австралия, АҠШ, Бөйөк Британия, Һиндостан, Ирландия, Либерия, Мальта, Канада, КАР, Яңы Зеландия

Был телдә һөйләшеүселәр

Тыуған тел: 322 миллион
Икенсе тел: 180 миллион

Телде белеүселәр

2 (тулы һөйләшеүселәр буйынса)

Классификация
Категория

Евразия телдәре

Һинд-Европа ғаиләһе

Көнбайыш-герман тармағы
Анлофриз төркөмө
Әлифба

Латин алфавиты һәм Орфография английского языка

Тел коды
ГОСТ 7.75–97

анг 45

ISO 639-1

en

ISO 639-2

eng

ISO 639-3

ENG

Был телдә Википедия
Шаблон: просмотр • обсуждение • править

Ингли́з теле, ингл. (the) English (language) — Британияла, АҠШ-та, Австралияла һәм ҡайһы бер башҡа илдәрҙә рәсми тел, БМО-ның алты рәсми теленең береһе.

Ҡылым һөйкәлештәре

Инглиз телендә ҡылымдың өс һөйкәлеше бар:

  1. бойороҡ һөйкәлеше (Imperative mood). Мәҫәлән: Help me! Ярҙам ит миңә!
  2. Хәбәр һөйкәлеше. Мәҫәлән: It will not take him long to translate this text., Does it usually take you long to get home? , It took him an hour and a half to translate this text., Тексты тәржемә итеү өсөн, уның 1,5 сәғәт ҡулланылды.
  3. Теләк һөйкәлеше

Ҡылым

Инглиз телендә ҡылымдар бүленәләр :

  • Төҙөлөү буйынса — ябайға, яһалмаға, ҡушмаға. Ябай ҡалымдар префикстар һәм суффикстарһыҙ була. Яһалма ҡылымдар ябай ҡылымдарҙан барлыҡҡа килә, префикстар (мәҫәлән, un-, re-, dis-) йәки суфикстар (мәҫәлән, -ize, -ify, -en) ҡушып. Ҡушымта ҡылымдар төрлө структуралар ҡушылып төҙөлә.
  • Ҡылымдар артынан тултырыусы булмау йәки булыу — күсемле һәм күсемһеҙ.
  • Үҙенең II и III форма төҙөү буйынса — дөрөҫ һәм яңылыш

Һәр ҡылым 4 формалы :

Infinitive Past Simple P II P I
come
came
come
 coming
 килергә
go
went
gone
 going
 йөрөргә
speak
 spoke
 spoken
 speaking
 һөйләргә
know
 knew
 known
 knowing
 белергә
feel
 felt
 felt
 feeling
 һиҙеү, тойоу
hear
 heard
 heard
 hearing
 тыңларға
see
 saw
 seen
 seeing
 күрергә

Эйәртеүле ҡушма һөйләм

Эйәртеүле ҡушма һөйләм инглиз телендә баш һәм эйәрсән һөйләмдәрҙән тора. Мәҫәлән: He says that they know english well .

Инглиз теленең замандары

Simple Continues Perfect Perfect Continues
Active voice 1) Present Simple 1) Present Continues
‘to be’ +PI 		1) Present Perfect
have +PII 		1) Perfect
Continues Tense
2)Past Simple 2)Past Continues 2)Past Perfect 2) Present Perfect
Continues
3) Future Simple 3) Future Continues 3) Future Perfect 3) Future Perfect
Continues
4) Future in the Past 4) Future in the Continues 4) Future in the Perfect 4) Future in the Past
PerfectContinues
Passive voice 1) Present Simple 1) Present Continues 1) Present Perfect ----------
2) Past Simple 2) Past Continues 2) Past Perfect ---------
3) Future Simple -------------- 3) Future Perfect -------------------
4) Future in the Past ---------- 4) Future in the Perfect ----------

Дөрөҫ булмаған ҡалымдар исемлеғе

Infinitive ' Past Simple P II
awake awoke awoken уятыу
be was,were , been булыу
bear bore born тыуырға, килтерергә
beat beat beaten туҡмарға
become became become булырға
begin began begun башланырға
bend bent bent бөгөлөргә
bind bound bound бәйләргә
bite bit bitten тешләү
bleed bled bled ҡан ебәреү
blow blew blown өрөргә
break broke broken ватырға
breed bred bred тәрбиәләү
bring brought brought килтереү
build built built төҙөү
burn burnt burnt яныу
burst burst burst шартлатыу
buy bought bought һатып алыу
cast cast cast ҡалдырыу, ташлау
catch caught caught тоторга
choose chose chosen һайлау, һайлап алыу
come came come килергә
cost cost cost хаҡы
cut cut cut киҫергə
dig dug dug ҡаҙырға
do did done эшләргә
draw drew drawn һүрәт төшөрөү
dream dreamt dreamt төш күреү, хыялланыу
drink drank drunk эсергә
drive drove driven йөрөтөү (мәҫәлән автомобиль)
eat ate eaten ашарға
fall fell fallen йығылырға
feed fed fed ашатырға
feel felt felt хис итеү, тойоу
fight fought fought көрəшергə
find found found табыу
fit fit fit яҡынлашыу
fly flew flown осоу
forget forgot forgotten онотоу
forgive forgave forgiven кисереү
freeze froze frozen өшөү
get got got алырға
give gave given биреү
go went gone йөрөү
grow grew grown үҫеү
hang hung hung эленеп (аҫылынып) тороу
have had had эйә булыу, бар, булыу
hear heard heard ишетеү
hide hid hidden йәшереү
hit hit hit тейҙереү
hold held held тотоу
hurt hurt hurt яралау
keep kept kept һаҡлау
kneel knelt knelt тубыҡланып тороу
knit knit knit бəйлəргə
know knew known белергə
lay laid laid Һалырға
lead led led етәкләү
lean leant leant эйелеү
learn learnt learnt уҡырға, өйрəнергə
leave left left ҡалдырыу
lend lent lent бурысҡа алыу, кредит
let let let рөхсәт итеү
lie lay lain ятыу
light lit lit яҡтыртыу, яндырыу
lose lost lost юғальыу
make made made эшләү
mean meant meant аңлатыу
meet met met осратыу, ҡаршы алыу
mistake mistook mistaken хаталаныу
pay paid paid түләү
put put put ҡуйырға
read read read уҡырға
ride rode ridden атҡа атланып йөрөү
ring rang rung шылтыратыу
rise rose risen күтәрелеү
run ran run йүгереү
say said said һөйләшеү
see saw seen күреү
seek sought sought эҙләү
sell sold sold һатыу
send sent sent ебәреү
set set set ҡуйырға
shake shook shaken һелкетеү
shine shone shone яҡтыртыу, балҡыу
shoot shot shot атырға
show showed shown күрһәтеү
shrink shrank shrunk ҡыҫҡартыу
shut shut shut ябырға
sing sang sung йырлау
sink sank sunk батыу
sit sat sat ултырыу
sleep slept slept йоҡлау
smell smelt smelt еҫкәү
slide slid slid шыуыу
sow sowed sown сәсеү
smell smelled smelled еҫкәү
speak spoke spoken һөйләшеү, әйтеү
spell spelt spelt произносить по буквам
spend spent spent тратить
spill spilt spilt проливать
spit spat spat плевать
split split split расщеплять
spoil spoilt spoilt портить
spread spread spread распространять(ся)
stand stood stood стоять
steal stole stolen воровать
stick stuck stuck приклеивать(ся), застревать, упорствовать
sting stung stung жалить
strike struck struck ударять, бастовать
strive strove striven стараться, стремиться
swear swore sworn давать клятву
sweep swept swept мести, подметать
swim swam swum плавать
take took taken брать, взять
teach taught taught учить
tear tore torn рвать
tell told told рассказывать
think thought thought думать
throw threw thrown бросать
understand understood understood понимать
upset upset upset опрокидывать, расстраивать (планы), огорчать
wake woke woken просыпаться
wear wore worn носить
weep wept wept плакать
wet wet wet мочить, увлажнять
win won won выигрывать, побеждать
wind wound wound извиваться, обматывать, заводить (часы)
write wrote written яҙырға

Алфавит

Латин алфавитында нигеҙләнгән һәм 26 хәрефтән тора. 6 хәреф һуҙынҡы өндө белдерә: A, E, I, O, U, Y.
20 хәреф тартынҡы өндәрҙе билдәләй: B, C, D, F, G, H, J, K, L, M, N, P, Q, R, S, T, V, W, X, Z.

Диграфтар

  1. sh = , «shine» ;
  2. zh = , «Zhukov»  ;
  3. ch = , «China» ;
  4. kh = , «Kharkov»
  5. th = йәки ,башҡортса Ҙ «the» , «think» башҡортса Ҫ.