Марс

Марс

«Хаббл» телескопас 2001 шаран 26 июнехь даьккхина Марсан сур.
Орбитан характеристикаш
Перигелий 2,06655×108 км
Афелий 2,49232×108 км
1,666 а. е.
Эксцентриситет орбиташ (e) 0,0933941
Сидеран мур тӀедерзор (продолжительность года)
686,98 земных суток
1,8808476 земных лет
Синодан мур тӀедерзор 779,94 земных суток
Орбитан чехкалла (v) 24,13 км/с (средн.)
24,077 км/с
Орбитан охьане (i)

1,85061° (относительно плоскости эклиптики)

5,65° (относительно солнечного экватора)
Гоьдолу шадан дохалла (Ω) 49,57854°
Перицентран аргумент (ω) 286,46230°
Спутникаш 2 (Фобос, Деймос)
Физикин характеристикаш-ref
Экваторан радиус 3396,2 км
0,532 земного
Полюсан радиус 3376,2 км 0,531 земного
Йуккъера радиус 3389,5 км
0,5320 земного
ТӀехулан майда (S) 144 371 391 км² (0,283 земной)
Чухоам (V) 1,6318 ×1011 км³
0,151 земных
Йозалла (m) 0,64185×1024 кг
0,107 земных
Йуккъера дуькъалла (ρ) 3933 кг/м³
0,714 земной
паргӀата охьакхетаран сихдалар на экваторе (g) 3,711 м/с²
0,378 g
ШолгӀа космосан чехкалла (v2) 5,03 км/с
0,45 земной
Экватаран хьийзаран чехкалла 868,22 км/ч
Хьийзаран мур (T) 24 часа 37 минут 22,663 секунды (24,6229 ч) — сидерический период вращения,
24 часа 39 минут 35,244 секунды (24,6597 ч) — длительность средних солнечных суток.
Семан охьатаӀар 25,1919°
нийса тӀейалар къилбседа полюса (α) 317,681°
Легар къилбседа полюса (δ) 52,887°
Альбедо 0,250 (Бонд)
0,150 (геом.альбедо) 0,170
186 К;
−87 °C
268 К;
−5 °C
Атмосфера
Атмосферан таӀам 0,4-0,87 кПа (4×10-3-8,7×10-3 атм)
ХӀоттам:

95,32 % КӀорамуьсталлин газ

2,7 % азот
1,6 % аргон
0,13 % кислород
0,08 % хьаьха газ
0,021 % Хин Ӏа

0,01 % Азотан окись

Марс — Маьлхан системехь Маьлхан тӀера 4-гӀа планета, йозаллина 7-гӀа планета; Марсан йозалла йу Дуьнена йозаллина 10,7 %. ЦӀе тиллина Шира Риман тӀеман делан цӀарах. Цкъацца Марсах олу «цӀен планета» цуьна тӀехулен цӀе бос бахьнехь. Иштта бос цуьнан бу Марсан тӀехь эчиган оксид хиларна. Астр. символ: ♂.


Хилларш

  • Марсан нулин меридиан лоруш ю Эйри-0 кратеран чекхйолуш ерг.

Билгалдахарш

  1. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 Williams, David R. Mars Fact Sheet. National Space Science Data Center. NASA (2004 шеран 1 сентябрь). ТӀекхочу дата: 2011 шеран 22 март. Архивйина 2011 шеран 16 июлехь
  2. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Mars: Facts & Figures. NASA. ТӀекхочу дата: 2007 шеран 6 март. Архивйина 2011 шеран 4 августехь
  3. 1 2 Seidelmann, P. Kenneth (2007). "Report of the IAU/IAGWorking Group on cartographic coordinates and rotational elements: 2006". Celestial Mechanics and Dynamical Astronomy. 90: 155–180. doi:10.1007/s10569-007-9072-y. Дата обращения: 2007 ш. 28 августехь. {{cite journal}}: Неизвестный параметр |coauthors= игнорируется (|author= предлагается) (справка)К:Википедия:Ошибки CS1 (неподдерживаемый параметр)
  4. 1 2 Согласно наиболее приближённой к реальной поверхности планеты модели эллипсоида
  5. 1 2 M. Allison, M. McEwen. A post-Pathfinder evaluation of areocentric solar coordinates with improved timing recipes for Mars seasonal/diurnal climate studies // Planet. Space Sci., 48, 215—235, 2000. DOI:10.1016/S0032-0633(99)00092-6

Литература

  • Бурба Г. А. Номенклатура деталей рельефа Марса. — М.: Наука, 1981. — 85 с. — 1000 экз.
  • Владимир Сурдин. Марс: Великое противостояние. — М.: Физматлит, 2004. — 240 с. — ISBN 5-9221-0454-3.
  • И. А. Комаров, В. С. Исаев. Криология Марса и других планет солнечной системы. — М.: Научный мир, 2010. — 296 с. — 500 экз. — ISBN 978-5-91522-138-2.
  • Маров М. Я. Планеты Солнечной системы. — 2-е изд. — М.: Наука, 1986. — 320 с.
  • Гребеников Е. А., Рябов Ю. А. Поиски и открытия планет. — М.: Наука, 1975. — 216 с. — (Главная редакция физико-математической литературы). — 65 000 экз.
  • Солнечная система / Ред.-сост. В. Г. Сурдин. — М.: Физматлит, 2008. — 400 с. — ISBN 978-5-9221-0989-5.
  • Бронштэн В. А. Планета Марс. — М.: Наука, 1977.
  • Gunter Faure, Teresa M. Mensing. Introduction to planetary science: the geological perspective. — Springer, 2007. — 526 p. — ISBN 978-1-4020-5233-0.

Хьажоргаш

Карты Марса с названиями деталей рельефа на русском языке
Карты, фотографии и различная информация о Марсе