Хункăри

Magyarország

Хункăри

Хункăри ялавĕ Хункăр гербĕ
Патшалăх чĕлхисем хункăр
Тĕп хула Будапешт
Чи пысăк хула Будапешт
Президент Каталин Новак
Премьер-министр Виктор Орбан
Лаптăкĕ
 - Пĕтĕмпе 		108 вырăнта
93 033 км2
Халăх йышĕ
 - Пĕтĕмпе(2001)
 - Йышлăхĕ 		78 вырăнта
10 198 315
108/км²
Валюта ячĕ Хункăри форинчĕ
Вăхăт тăрăхĕ ГВ +01 пуçласа +01 таран
Патшалăх гимнĕ Хункăри патшалăхĕн гимнĕ
Тетел доменĕ .hu
Тел. префиксĕ 36

Хункӑри (унчен Венгри) венг. Magyarország, Матьярӑрсса́к) — Европăри патшалăх, Австри, Словаки, Украина, Румыни, Серби, Хорвати тата Словени патшалăхĕсемпе юнашар вырнаçнă.

Этимологи

Индоевропа чĕлхисенче сăмахăн çакнашкал пĕлтерĕшсем: лат. Ungari, Ungri, грек. Οὑγγρικός, Οὖγγροι, фр. hongrois, ним. Ungar(n), акăл. Hungarian(s), шв. ungrare. Çак пĕтĕм экзоэтноним пăлх. on ogur, тĕрк. on oguz «вунă огуз йăхĕ» палăртуран пулса тухнă. Малтанхи h- Hunni «хунсем» этнонимран аталанма тытăннă. Вăтам ĕмĕрсенче Хункăрие «хунсен короллĕхĕ» тенĕ, ăна «Нибелунгсем пирки юрлани» эпос романĕнче асăннă.

Тытăмлăхĕ

Хункăри 19 мадьерен тăрать. Хальхи пайланăва 1950 çулта хута кĕртнĕ.

Халăх йышĕ

Хункăрире ытьларах пайĕпе хункăрсем пурăнаççĕ. Халăхăн 95% патнелле хункăр чĕлхипе калаçать. Пысăкрах урăх халăхсен шутне чикансем (2%), нимĕçсем (1,2%), еврейсем (1%), румăнсем (0,8%), словаксем (0,4%), хăрватсем (0,2%), сăрпсем (0,2%) тата украинсем кĕреççĕ.

Кухня

Добош

Спорт

Уявсем

Çавăн пекех пăхăр: Хункăри увĕсем.

Астрономире

1898 çулта уçнă астероида Венгрие чысласа (434) Венгри ят панă.

Литература

Асăрхавсем

  1. ^ Цитатăланă чухнехи йăнăш Неверный тег <ref>; для сносок autogenerated1 не указан текст

Каçăсем

п • с • т
Финн-укăр патшалăхĕсемпе автономисем
п • с • т
Европа Пĕрлешĕвĕ (ЕП)
Flag of the European Union
п • с • т
Европăри патшалăхсем

Австри • Азербайджан1 • Албани • Андорра • Армени² • Беларуç • Бельги • Болгари • Босни тата Герцеговина • Ватикан • Аслă Британи • Венгри • Германи • Греци • Грузи1 • Дани • Ирланди • Исланди • Испани • Итали • Казахстан1 • Кипр² • Латви • Литва • Лихтенштейн • Люксембург • Мальта • Молдави • Монако • Нидерландсем • Норвеги • Польша • Португали • Раççей Федерацийĕ1 • Румыни • Сан-Марино • Серби • Словаки • Словени • Çурçĕр Македони • Турци1 • Украина • Финлянди • Франци • Хорвати • Черногори • Чехи • Швейцари • Швеци • Эстони

Пăхăнуллă территорисем: Акротири тата Декели • Аланд утравĕсем • Гернси • Гибралтар • Джерси • Мэн утравĕ • Фарер утравĕсем • Шпицберген • Ян-Майен

Йышăнман патшалăхсем: Абхази Республики³ • Косово Республики4 • Туçи-Карабах Республики • Днестрçум Молдави Республики • Силенд • Çурçĕр Кипр Турккă Республики5 • Кăнтăр Осети³

1Çаплах Азире. ² Культурăри уйрăмлăхсене пула, Европăна кĕрет, географийĕпе Азире вырнаçнă пулсан та.

³ ПНО шутĕнчи 4 патшалăх йышăннă. 4 ПНО шутĕнчи 70 патшалăх йышăннă. 5 Турци йышăннă.