geografiske połoženje: | |
wuzwólone gronko: - | |
zakładne daty: | |
mě swójske | Rzeczpospolita Polska |
stolica | Waršawa |
płoń | 312 696km² |
wobydlaŕstwo | 38 502 396 (30.06.2013) |
gustosć zasedlenja | 123 |
głowny reprezentant stata: | prezident Andrzej Duda |
šef kněžaŕstwa: | premierminister Donald Tusk |
pjenjeze: | złoty |
oficielna rěc: | pólšćina |
narodna hymna: | Mazurek Dąbrowskiego |
casowa cona: | UTC+1 |
znamje za wósobowe awta: | PL |
internetowa domena: | .pl |
telefonowe pśedwólenje: | +48 |
kórta: | |
Pólska jo kraj w srjejźnej Europje. Oficielna rěc w Pólskej jo pólšćina.
Pólska granicujo z Nimskeju na pódwjacorje, Českeju a Słowakskeju na pódpołdnju, z Ukrainu na krotkem zajtšu, z Běłoruskeju na dłujkem zajtšu, z Rusojskeju (Kaliningradski wobcerk), Litawskeju a Baltiskim mórjom na pódpołnocy. Nejwuše městno jo góra Rysy w górach Tatry (2499 m nad normalneju nulu), a nejniše Żuławy Wiślane (1,8 m pód normalneju nulu).
Nejwětše města su (30. junija 2014):
Pólska źěli se na wójwodstwa, kótarež źěle se na powiaty (wokrejsy), kótarež źěle se na gmejny. Wójwodstwem kněže se wojewoda a krajny sejm. Wót 1999 jo w Pólskej 16 wójwodstwow.
Pólske mě | Głowne město |
---|---|
dolnośląskie | Wrocław |
kujawsko-pomorskie | Bydgoszcz/Toruń |
lubelskie | Lublin |
lubuskie | Gorzów Wielkopolski/Zielona Góra |
łódzkie | Łódź |
małopolskie | Krakow |
mazowieckie | Waršawa |
opolskie | Opole |
podkarpackie | Rzeszów |
podlaskie | Białystok |
pomorskie | Gdańsk |
śląskie | Katowice |
świętokrzyskie | Kielce |
warmińsko-mazurskie | Olsztyn |
wielkopolskie | Poznań |
zachodniopomorskie | Szczecin |
Wót 1975 do 1998 jo w Pólskej było 49 wójwodstwow. To jo teke telefoniske cony byli, dla togo něnto su w Pólskej 49 telefoniske cony.
Prezident Pólskej jo Andrzej Duda, ministaŕski prezident jo Donald Tusk (Platforma Obywatelska). 10. apryla 2010 prezident Lech Kaczyński jo zemrěł we lětadłowej katastrofje w Smoleńsku.
W źinsajšnem parlamenśe su strony: Platforma Obywatelska, Prawo i Sprawiedliwość, Sojusz Lewicy Demokratycznej, Polskie Stronnictwo Ludowe.
Zachopjeńk Pólskej jo z kněžaŕstwom Mieszka I. był. W lěśe 966 jo dupjenje Pólskej było. Prědny kral Pólskej jo był w 1025 Bolesław Chrobry. Wón jo zebrał Łužycu wót Nimskej w lěśe 1002, kótaraž wóstała pśi Pólskej do lěta 1031.
Wót 1385 jo Pólska z Litawskej uniju stwóriła. Unija ta jo teke "Rzeczpospolita Obojga Narodów" ("Republika Dweju Narodowu") pomjenjowana była.
Aristokratija w Pólskej (szlachta) w běgu casa jo wjele pšaw dostała. Wót XV lětstotka jo źěłał w Pólskej parlament (Sejm). Wót lěta 1573 wše krale Pólskej su byli wuběrane wót aristokratiji, njejo źěłał princip slěda trona w dynastiji. Njejo było móžne aristokrata bźez wusuda suda popajźiś.
W 1697-1706 a 1709-1763 Pólska a Sakska twóriły uniju. W lěśe 1795 jo Pólska pśestała eksistěrowaś a zemje Pólskej su Pšuska, Rusojska a Awstriska wzeli. Pólska jo njewótwisnosć slědk dostała pó prědnej swětowej wójnje.
W cas drugeje swětoweje wójny jo Pólska 5.600.000 luźi (16% populaciji z 1939) zgubiła.
W lětach 1945-1989 Pólska běšo komunistiska Pólska Republika Ludowa (pól. Polska Rzeczpospolita Ludowa, PRL). Wót 1999 jo Pólska w NATO a wót 1. maja 2004 jo Pólska w Europskej uniji.
Awstriska | Belgiska | Bulgaŕska | Cypern | Česka | Dańska | Estniska | Finska | Francojska | Grichiska | Hungorska | Chorwatska | Irska | Italska | Letiska | Litawska | Luxemburgska | Malta | Nimska | Nižozemska | Pólska | Portugalska | Rumuńska | Słowakska | Słowjeńska | Špańska | Šwedska
Kandidaty: Albańska | Bosniska-Hercegowinska | Carnogórska | Moldawska | Pódpołnocna Makedońska | Serbiska | Turkojska | Ukraina
Něgajšny cłonk: Zjadnośone kralojstwo
Albańska • Andorra • Awstriska • Belgiska • Běłoruska • Bulgaŕska • Bosniska-Hercegowinska • Česka republika • Carnogórska (Montenegro) • Dańska • Estniska • Finska • Francojska • Grichiska • Hungorska • Chorwatska • Irska • Islandska • Italska • Kosowo • Letiska • Liechtensteinska • Litawska • Luxemburgska • Malta • Moldawska • Monaco • Nimska • Nižozemska • Norwegska • Pódpołnocna Makedońska • Pólska • Portugalska • Rumuńska • Rusojska • San Marino • Serbiska • Słowakska • Słowjeńska • Špańska • Šwedska • Šwicaŕska • Turkojska • Ukraina • Vatikańske město • Wjelikobritaniska
Prowince a teritorije
Łužyca
• Åland
• Baskiska
• Bretonska
• Färöje
• Friziska
• Friulska
• Gagauska
• Galicija
• Gibraltar
• Grönlandska
• Guernsey
• Engelska
• Jersey
• Kalmyska
• Kataloniska
• Korniska
• Man
• Pśidněstrowje
• Spitzbergen
• Šotiska
• Pódpołnocna Irska
• Wales