انساندوستی یا نیکوکاری (به انگلیسی: philanthropy) به اعمال یا اوقافی گویند که در راه اهداف بشردوستانه و برای مقاصد نیکوکاری انجام شده باشد.
در آمریکا بخشش تاریخی، دیرینه[۳][۴] و به صورت یک فرهنگ عامیانه مرسوم گشتهاست.[۵] بسیاری از دانشگاههای کنونی آمریکا یا توسط وقفهای ارضی و مالی احداث شدهاند، یا توسط هدایای افراد خیّر به فعالیتهای علمی خود ادامه میدهند.[۶]
در میان اعمال بخششی که در تاریخ آمریکا (به غیر از موارد فراوان موسسات آموزش عالی همانند تأسیس دانشگاه هاروارد) معروف میباشد، میتوان به تأسیس ۱۰۵ کتابخانه عمومی توسط اندرو کارنگی[۷] و اهدای ۲۰۰ میلیون دلاری به ان پی آر[۸] اشاره کرد. بسیاری از پارکهای ملی آمریکا نیز (همانند پارک ملی گراند تیتون[۹]) توسط ثروتمندان و برای حفظ طبیعت و عموم خریداری شدند.[۱۰]
در سال ۲۰۱۰ میلادی، ۴۰ میلیاردر آمریکایی متعهد شدند حداقل نصف ثروت خود را برای مقاصد نیکوکاری و بشردوستانه به سازمانهای غیرانتفاعی و ان جی او ببخشند. در میان این افراد خیّر میتوان اسامی بیل گیتس، مایکل بلومبرگ، جورج لوکاس، وارن بافت، لری الیسون، پیر امیدیار، و پل آلن را دید.[۱۱]
امروزه در آمریکا، بخشش و اوقاف حتی یک رشته تحصیلی نیز میباشد که در سطوح دکترا و کارشناسی ارشد مدارک ارائه میدهد.[۱۲]
در تمامی سنتها و مذاهب اصیل دنیا اعم از مسیحیت، اسلام، آیین هندو و غیره از صدقه یا زکات به عنوان یکی از نیکوترین اعمال انسانی یاد شده و از آنجا که صدقه در سنتها و تفکر مردم سنتی محدود به افراد با وسعت مالی زیاد نبوده و همه طبقات مردم از درویش تا پادشاه خود را ملزم به این امر میدانستهاند صدقه منحصر برای قشر خاصی نبوده و به مفهومی جدای از زندگی اطلاق نمیشده. درست در مقابل فیلانتروپی (انسان دوستی) امروز که این سنت را تبدیل به کارزار ثروتمندان و یک مفهوم غیر وابسته به زندگی مردم عادی کردهاست.
در ادیان الهی، و بهطور نمونه فرهنگ اسلامی نیز زکات سابقه طولانی در میان پیروان این دین داشتهاست.
در فهرست زیر از برخی خیرترین افراد جهان نام برده شدهاست:
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ انساندوستی موجود است. |