شَمشیر یک سلاح سرد است که از یک تیغه بلند و لبهتیز و یک دسته تشکیل شدهاست. این سلاح انواع و شکلهای متفاوتی داشته است که در هر کشور بسته به نوع مبارزه آن را تغییر میدادند.
واژۀ «شمشیر» برگرفته از واژگان پهلوی "شَم" (به معنای ناخن و انحنا)+"شیر" است تلویحاً به معنای ناخن شیر.[۱][۲]
شمشیر در دیگر زبانهای هندو-اروپایی به صورت انگلیسی sword، در روسی сабля (ترانویسی: sabla).
شمشیر در فارسی میانهٔ هم به همین صورت (با یای مجهول) بودهاست.[۳]
واژهٔ schimitar انگلیسی (و معادلهایش در زبانهای اروپایی) نیز برگرفته از این واژه و به معنی نوعی شمشیر خمیدهاند.[۴]
در خاور قدیم برای ساخت شمشیر از سه نوع فلز به نامهای نرمآهن (آهن نرم)، شاپورگان (آهن سخت) و پولاد آمیخته بهرهمیگرفتند.[۵] پولاد گوهردار که برای شمشیرسازی نیز استفاده میشد روهینا نام داشت. به ابزار ساختهشده از روهینا، روهنی میگویند.[۶]
نمونه شعر از مسعود سعد سلمان:
شمشیرهای خاورمیانه قدیم[۵]
ژاپن:
ارتش بزرگ ایرانیان در زمان شاهنشاهی هخامنشی از آکیناکه استفاده میکرد؛ این شمشیر که اندازهای قابل حمل نیز داشته دولبه بوده و قابل فرو بردن نیز بودهاست. این نوع شمشیر برای حملههای سریع و ناگهانی کاربرد عالی و خوبی داشت. در پایان دسته شمشیر، برآمدگی بزرگی وجود داشت که بهنظر میرسد کاربرد خاصی داشتهباشد. همچنین مدارکی وجود دارند مبنی بر این که پادشاهان ایرانی نیز از این سلاح استفاده میکردند. این نوع شمشیر در دو نوع بلند و کوتاه ساخته میشدهاست.[۷]
مجموعهای از گفتاوردهای مربوط به شمشیر در ویکیگفتاورد موجود است. |
دربارهٔ شمشیر ایرانی (به انگلیسی)
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ شمشیر موجود است. |