Զենք | |
---|---|
Տեսակ | weapon functional class? |
Ենթատեսակ | tool? և adult product? |
Զենք, հակառակորդի կենդանի ուժի, տեխնիկայի ու կառույցների ոչնչացման սարքավորումների և միջոցների ընդհանուր անվանումը։ Զենքն առաջացել է մարդկության զարգացման վաղ շրջանում՝ որպես որսի և պաշտպանության միջոց, սակայն տարբերություն չի եղել աշխատանքի գործիքների և զենքի միջև։ Ժամանակակից զենքերը լինում են՝ միջուկային, քիմիական, բակտերիալոզիական, հրաձիգ (հրետանային, հրաձգային և մերձամարտի միջոցներ), ռեակտիվ, հրթիռային, ականային, տորպեդային և սառը։
Մարդկությունը զենք է կիրառել հնագույն ժամանակներից։ Առաջին զենքերը փայտն ու քարն էին։ Հենց սկզբից զենքի հիմնական նպատակը առաջին հերթին գիշատիչներից պաշտպանվելն էր, իսկ հետո՝ որսը։ Բայց հետո զենքը սկսեց օգտագործվել ռազմական նպատակներով։
Յուրաքանչյուր պատմական ժամանակաշրջան ուներ զենքի իր տեսակները։ Միևնույն ժամանակ, զենքերը զարգացել են հասարակության էվոլյուցիայի հետ մեկտեղ։ Ավելին, զենքի էվոլյուցիան գրեթե միշտ հանդիսանում է որպես ամբողջության հասարակության էվոլյուցիայի ասպեկտներից մեկը։
Զենքի ամենապարզ տեսակները նկատվում են շիմպանզեների մոտ, ինչը թույլ է տալիս բարձրագույն պրիմատներից մարդու էվոլյուցիայի տեսության կողմնակիցներին ենթադրել զենքի օգտագործում վաղ հոմինիդների կողմից դեռ հինգ միլիոն տարի առաջ։ Սրանք մահակներ էին, պարզունակ նիզակներ և հում քարեր։ Այնուամենայնիվ, զենքի նման վաղ ձևերի բնույթը թույլ չի տալիս գտնել դրանց կիրառման որևէ միանշանակ հնագիտական ապացույց (իրականում վաղ հոմինիդները կարող էին օգտագործել պարզունակ զենքերի բազմազանություն)։
Հայտնի են նիզակների հնագիտական գտածոներ, որոնք ավելի քան 300 հազար տարեկան են, ինչպես նաև նետերի ծայրեր, որոնք հայտնաբերվել են 2012 թվականին Գերմանիայի Շյոնինգեն քաղաքի մոտ։ Շենինգենի նիզակները, որոնք թվագրվում են վաղ պալեոլիթի դարաշրջանում, համարվում են մարդկանց ամենահին հայտնի մարտական զենքերը.:
Հետագայում հայտնվեցին քարե զենքեր։ Աշխարհի տարբեր շրջաններում հայտնաբերվել են բազմաթիվ քարե կացիններ, քարե նետերի ծայրեր և նիզակներ։ Միաժամանակ օգտագործվել են նաև փայտից պատրաստված զենքեր (օրինակ՝ մահակներ), ինչպես նաև ոսկրային զենքեր։
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Զենք» հոդվածին։ |
|
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Ղարաբաղյան ազատագրական պատերազմ (1988—1994) հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են՝ Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո ։ |
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 3, էջ 686)։ |