Հանս Քրիստիան Անդերսեն

Հանս Քրիստիան Անդերսեն
Hans Christian Andersen
Ծննդյան անունդան․՝ Hans Christian Andersen
Ծնվել էապրիլի 2, 1805(1805-04-02)
ԾննդավայրՕդենսե, Դանիա-Նորվեգական ունիա
Վախճանվել էօգոստոսի 4, 1875(1875-08-04) (70 տարեկան)
Վախճանի վայրRolighed, Կոպենհագեն, Դանիա
ԳերեզմանԱսիստենս գերեզմանատուն և Tomb of Hans Christian Andersen
Մասնագիտությունգրող, բանաստեղծ, վիպասան, մանկագիր, ինքնակենսագիր, դրամատուրգ, լրագրող, ճանապարհորդ և cut-paper artist
Լեզուդանիերեն
ՔաղաքացիությունԴանիա և  Դանիա-Նորվեգական ունիա
ԿրթությունSlagelse Gymnasium? (1826) և Կոպենհագենի համալսարան
Ժանրերմանկական գրականություն, Ճանապարհորդական գրականություն
Գրական ուղղություններռոմանտիզմ
Ուշագրավ աշխատանքներThe Improvisatore?, Իմ կյանքի հեքիաթը, Անճոռնի ճուտիկը, Մատնաչափիկ, Ձյունե թագուհին, Անագե տոկուն զինվորիկը, Լուցկիներով աղջիկը, Ջրահարսը, Թագավորի նոր զգեստը, Արքայադուստրը սիսեռահատիկի վրա, Օլե Լուկոյե, Սառցե օրիորդ (հեքիաթ), Խոզարածը և Հրահանը
Ստեղծագործությունների ցանկՀանս Քրիստիան Անդերսենի մատենագրություն
Պարգևներ
Изображение автографа
 Hans Christian Andersen Վիքիպահեստում
Անդերսենի արձանը Կոպենհագենում։

Հանս Քրիստիան Անդերսեն (դան․՝ Hans Christian Andersen ˈhanˀs ˈkʁæsdjan ˈɑnɐsn̩, ապրիլի 2, 1805(1805-04-02), Օդենսե, Դանիա-Նորվեգական ունիա - օգոստոսի 4, 1875(1875-08-04), Rolighed, Կոպենհագեն, Դանիա), դանիացի գրող և բանաստեղծ, «Անճոռնի ճուտիկը», «Անագե տոկուն զինվորիկը», «Ստվեր», «Ձյունե թագուհին» և մեծերի ու մանուկների համար գրված այլ աշխարհահռչակ հեքիաթների հեղինակ։ Թեև գրել է բազմաթիվ վեպեր, թատերգություններ, բանաստեղծություններ, բայց համաշխարհային ճանաչման ու հռչակի է արժանացել առաջին հերթին իր հեքիաթների շնորհիվ, որոնք թարգմանվել են ավելի քան 125 լեզուներով։ Նրա հեքիաթները ոգեշնչել են բազմաթիվ հեղինակների՝ ստեղծելու բալետներ, թատերական երկեր, անիմացիոն և գեղարվեստական կինոնկարներ։ Կոպենհագենի ամենաընդարձակ ու բանուկ հրապարակներից մեկը կոչվել է Հանս Քրիստիան Անդերսենի անունով։

Կենսագրություն

Մանկություն

Հանս Քրիստիան Անդերսենը ծնվել է 1805 թվականի ապրիլի 2-ին Ֆյուն կղզում գտնվող Օդենսե քաղաքում։ Անդերսենի հայրը՝ Հանս Անդերսենը (1782-1816), եղել է աղքատ կոշկակար, մայրը՝ Աննա Մարի Անդերսդատերը (1775-1883), լվացարարուհի էր աղքատ ընտանիքից. վերջինս մանուկ հասակում ստիպված է եղել մուրացկանություն անել, իսկ մահվանից հետո թաղվել է աղքատների գերեզմանատանը։

Հանսը եղել է ընտանիքի միակ զավակը։ Հայրը, որի անունը նույնպես Հանս էր, իրեն վերագրում էր ազնվական ծագում (նրա հայրական տատը պատմել էր, որ իրենց տոհմը ժամանակին պատկանել է բարձր դասին, բայց ուսումնասիրությունների արդյունքում դա չի հաստատվել)։ Համառ խոսակցություններ են շրջել ու շրջում, որ Անդերսենը եղել է Դանիայի Քրիստիան Ութերորդ արքայի արտաամուսնական որդին, սակայն այդ լուրերի իսկությունը հաստատող որևէ ապացույց դեռևս չի հայտնաբերվել։

Դանիայում հավատում են այն լեգենդին, թե Անդերսենն ունեցել է թագավորական ծագում, քանի որ նա վաղ կենսագրության մեջ գրել է, որ փոքր տարիքում միայն արքայազն Ֆրիթսի, հետագայում՝ Ֆրեդերիկ VII թագավորի հետ է խաղացել և արքայազնից բացի այլ ընկեր չուներ։

Անդերսենի հայրը, որ տարրական կրթություն էր ստացել, փորձել է տղային հաղորդակից դարձնել գրականությանը՝ նրա համար ընթերցելով Արաբական գիշերներ-ի հեքիաթներից։ Ծնողները Հանսին ուղարկել են Օդենսեի աղքատ երեխաների համար նախատեսված դպրոցը, որտեղ նա տարրական կրթություն է ստացել, միաժամանակ, ընտանիքին օգնելու նպատակով, ջուլհակի, ապա նաև դերձակի մասնագիտություն է սովորել։

Մանուկ հասակից Հանսը հակված է եղել ստեղծագործելու, հաճախ տանը կազմակերպում էր փոքրիկ բեմադրություններ։ 1816 թ մահացել է Անդերսենի հայրը, և նա ստիպված է եղել աշխատել. սկզբում՝ որպես ջուլհակի, ապա՝ դերձակի օգնական։ Հետագայում նա աշխատել է նաև ծխախոտի ֆաբրիկայում։ Վաղ հասակում Հանս Քրիստիանը ինքնամփոփ երեխա է եղել՝ խոշոր կապույտ աչքերով սիրում էր նստել անկյունում և խաղալ իր սիրելի խաղը՝ տիկնիկային թատրոնը, որով հետաքրքրվում է նաև ավելի հասուն տարիքում։

Պատանեկություն

Օդենսեում գտնվող Անդերսենի մանկության տունը։

14 տարեկանում Հանսը մեկնել է Կոպենհագեն՝ իր ասելով, ճանաչում ձեռք բերելու։ Նա թատրոն ընդունվելու մի քանի փորձ է արել, և, ի վերջո, գեղեցիկ սոպրանո ձայնի համար նրան ընդունել են Թագավորական թատրոն, որտեղ խաղացել է երկրորդ պլանի դերեր։ Հետագայում, երբ ձայնը կոշտացել է, նրան ազատել են աշխատանքից։ Այն ժամանակահատվածում, երբ թատրոնում էր աշխատում, հասցրել է գրել պիես՝ հինգ գործողությամբ և նամակ է ուղարկել թագավորին՝ համոզելով գումար տալ գրքով այն հրատարակելու համար։ Գիրքը տպագրվում է, բայց ոչ ոք այն չի գնում։ Նա 3 անգամ գիրքը տանում է թատրոն, որպեսզի իր պիեսի հիման վրա ներկայացում տան, բայց նրան մերժում են փորձի բացակայության պատճառաբանությամբ, միաժամանակ առաջարկում են սովորել։ Դանիայի արքայական թատրոնի տնօրեն Յոնաս Կոլինը, որ խորապես համակրում էր Անդերսենին, նրան ուղարկել է ուսումը շարունակելու Սլագելզեի միջնակարգ դպրոցում և համոզել է Ֆրեդերիկ Վեցերորդ թագավորին, որ վճարի պատանու ուսման վարձի գոնե մի մասը։ Սովորելու տարիներին Հանսը հասցրել է հրատարակել իր առաջին պատմվածքը՝ «Պալնատոկեի գերեզմանատան ուրվականը»(1822 թ.): Նա հաճախել է նաև Էլսինորի դպրոցը, թեև առանձնապես չի փայլել բարձր առաջադիմությամբ։

Արդեն հասուն տարիքում Անդերսենն ասել է, որ դպրոցական տարիները իր կյանքի ամենախավար ու ամենադառը տարիներն են եղել։ Դպրոցներից մեկում սովորելիս նա ապրելիս է եղել տնօրենի տանը, որտեղ բռնության է ենթարկվել (նրան հետո ասել են, որ դա արվել է նրա բնավորությունը կոփելու նպատակով)։ Բացի այդ, դպրոցներում նրան փորձել են ետ պահել գրական աշխատանքից՝ նետելով հուսահատության գիրկը։ 1827 թ. նա ավարտել է ուսումը։ Սակայն մինչև իր կյանքի ավարտը Անդերսենն այդպես էլ չյուրացրեց ուղղագրությունն ու քերականությունը և բազմաթիվ սխալներ էր անում գրավոր խոսքում։

Ստեղծագործություն

1829 թվականին տպագրված «Հետիոտն ճամփորդություն Հոլման ջրանցքից Ամագերի արևելյան ծայրը» ֆանտաստիկ պատմվածքը Անդերսենին հանրահռչակ դարձրեց։ Մինչև 1833 թվականը շատ քիչ բան էր գրված։ Անդերսենը թագավորից ստացավ դրամաշնորհ, որով կատարեց իր առաջին արտասահմանյան ուղևորությունը։ Հենց այդ ժամանակից սկսած Անդերսենը գրում է բազմաթիվ գրական ստեղծագործություններ՝ այդ թվում 1835 թվականին նրան համբավ բերած «Հեքիաթները»։

1840-ականներին Անդերսենը փորձեց վերադառնալ ասպարեզ, սակայն առանձնապես հաջողություն չունեցավ։ Միևնույն ժամանակ նա իր տաղանդը հասատատեց հրատարակելով «Նկարներով գիրք առանց նկարների» հավաքածուն։

Նրա «Հեքիաթների» փառքը աճում էր։ «Հեքիաթների հաջորդ թողարկումը սկսվեց 1838 թ., իսկ 3-րդը՝ 1845 թ.։ Այդ պահին արդեն նա ողջ Եվրոպայում հայտնի, հռչակավոր գրող էր։ 1847 թ. հունիսին նա առաջին անգամ ժամանեց Անգլիա և արժանացավ հաղթական ընդունելության։ 1840 թ. և հետագա տարիներին Անդերսենը շարունակում էր վեպեր և պիեսներ հրատարակել՝ ապարդյուն փորձելով հռչակվել որպես դրամատուրգ և վիպասան։ Միևնույն ժամանակ նա ատում էր իրեն փառք բերած հեքիաթները։ Չնայած դրան նա շարունակում էր գրել նորանոր հեքիաթներ։ Իր վերջին հեքիաթն Անդերսենը գրել է 1872 թ. Սուրբ ծնունդին։

1872 թվականին Անդերսենն ընկավ մահճակալից, խիստ վնասվեց և այլևս չապաքինվեց։ Նա ապրեց ևս երեք տարի։ Անդերսենը վախճանվեց 1875 թվականի օգոստոսի 4-ին։ Նրա մարմինը հանգչում է Կոպենհագենի Ասիսթենս («Assistens») գերեզմանատանը։

Տես նաև

Հայտնի հեքիաթների ցանկ

Pigen, som traadte paa Brødet 1859 Աղջիկը, որ տրորել էր հացը
“Alt paa sin rette Plads” 1852 Ամենաանհավատալին
“Alt paa sin rette Plads” 1852 «Ամեն ինչ ունի իր տեղը»
Den standhaftige Tinsoldat 1838 Անագե տոկուն զինվորիկը
Anne Lisbeth 1859 Անե Լիսբեթ
Den grimme Ælling 1843 Անճոռնի ճուտիկը
Klods-Hans 1855 Դմբո Հանսը
En Historie fra Klitterne 1859 Ավազաթմբերի պատմությունը
Prindsessen paa Ærten 1835 Արքայադուստրը սիսեռահատիկի վրա
Gaardhanen og Veirhanen 1859 Բակի աքաղաղը և հողմացույցը
Metalsvinet 1842 Բրոնզե վարազը (իրական պատմություն)
Pen og Blækhuus 1859 Գրիչն ու թանաքամանը
Skrubtudsen 1866 Դոդոշը
Paradisets Have 1839 Դրախտային այգի
Grantræet 1844 Եղևնին
En Historie 1851 Երազ
Børnesnak 1859 Երեխայական խոսակցություն
Gaaseurten 1838 Երիցուկ
To Jomfruer 1853 Երկու աղջիկ
Den lykkelige Familie 1847 Երջանիկ ընտանիք
Lykkens Kalosker 1838 Երջանկություն բերող կոշիկները
Klokken 1845 Զանգակը
Klokkedybet 1856 Զանգակների ճահճուտը
Keiserens nye Klæder 1837 Թագավորի նոր զգեստը
Hyldemoer 1844 Թեյածաղիկ մայրիկը
Թիթեռը
Ib og lille Christine 1855 Իբը և գեղջկուհին
Ինչպես քամին փոխեց ցուցանակների տեղերը
Det er ganske vist! 1852 Իրական ճշմարտություն
Den lille Pige med Svovlstikkerne 1845 Լուցկիով աղջիկը
Sneglen og Rosenhækken 1861 Խխունջն ու վարդի թուփը
Svinedrengen 1841 Խոզարածը
Det gamle Egetræes sidste Drøm 1858 Ծեր կաղնու վերջին երազը
Vanddraaben 1847 Ջրահարսը
Elverhøi 1845 Կախարդական բլուրը
Fyrtøiet 1835 Կայծհանը
Stoppenaalen 1845 Կարի ասեղը
De røde Skoe 1845 Կարմիր կոշիկներ
“Hun duede ikke” 1852 Կորածը
Կռատուկը
Om Aartusinder 1852 Հազար տարի անց
Nabofamilierne 1847 Հարևաններ
Kjærestefolkene կամ Toppen og Bolden 1843 Փեսացուն և հարսնացուն
Den stumme Bog 1851 Համր գիրքը
Fem fra en Ærtebælg 1852 Հինգը միևնույն պատիճից
Det gamle Huus 1847 Հին տունը
Boghveden 1841 Հնդկացորեն
En Rose fra Homers Grav 1842 Հոմերոսի գերեզմանի վարդը
Hyrdinden og Skorsteensfeieren 1845 Հովվուհին և ծխնելույզ մաքրողը
Engelen 1843 Հրեշտակը
Sneedronningen 1844 Ձյունե թագուհին
Dynd-Kongens Datter 1858 Ճահճի արքայի դուստրը
Reisekammeraten 1835 Ճանապարհի ընկերը
Մանրավաճառի տան ոգին
Tommelise 1835 Մատնաչափիկը
Historien om en Moder 1847 Մի մոր պատմություն
Flaskehalsen 1857 Շշի վզիկը
Den onde Fyrste 1840 Չար իշխանը․ օժիտ
Peiter, Peter og Peer 1868 Պեյտերը, Պետերը և Պեերը
Vanddraaben 1847 Ջրի կաթիլը
Nattergalen 1843 Սոխակը
Skyggen 1847 Ստվերը
De vilde Svaner 1838 Վայրի կարապներ
Rosen-Alfen 1839 Վարդագույն բլրի էլֆը
Den sidste Perle 1853 Վերջին մարգարտահատիկը
Տան ոգին և տանտիրուհին
Bedstemoder 1845 Տատիկը
“Der er Forskjel!” 1851 «Տարբերություն կա՛»
Aarets Historie 1852 Տարվա պատմությունը
Marionetspilleren 1851 Տիկնիկային թատրոնի տնօրենը
Hvad Fatter gjør, det er altid det Rigtige 1861 Ինչ որ հալիվորս անի՝ լավն էլ հենց դա է
Springfyrene 1845 Ցատկողները
Fugl Phønix 1850 Փյունիկ թռչունը
Den gamle Gadeløgte 1847 Փողոցի հին լուսարձակը
Den lille Idas Blomster 1835 Փոքրիկ Իդայի ծաղիկները
Lille Claus og store Claus 1835 Փոքր Կլաուսն ու Մեծ Կլաուսը
Lille Tuk 1847 Փոքր Տուկը
Vinden fortæller om Valdemar Daae og hans Døttre 1859 Քամին պատմում է Վալդեմար Դոյի ու նրա աղջիկների մասին
Ole Lukøie 1841 Օլե Լուկոյե
Flipperne 1847 Օձիքը

Ստեղծագործությունների էկրանավորում

  • 1966 - Ձյունե թագուհին
  • 1968 - Հին, հին հեքիաթ
  • 1976 - Արքայադուստրը
  • 1976 - Ջրահարսը
  • 1984 - Փերիների աշնանային նվերը
  • 1986 - Ձյունե թագուհու գաղտնիքը
  • 1994 - Անագե զինվորիկ
  • 1994 - Ձյունե թագուհին
  • 2002 - Ձյունե թագուհին

Անիմացիա

  • 1956 - Անճոռնի ճուտիկը
  • 1957 - Ձյունե թագուհին
  • 1962 - Վայրի կարապներ
  • 1963 - Խոզուկ-խնայատուփ
  • 1964 - Մատնաչափիկը
  • 1976 - Անագե տոկուն զինվորիկը
  • 1990 - Թագավորի նոր զգեստը
  • 2003 - «Հանս Քրիստիան Անդերսեն։ Հեքիաթներ» - մուլտֆիլմերի կոլեկցիոն թողարկում
    • Կոյաբզեզը
    • Ձյունե թագուհին
    • Прыгун
    • Огниво
    • Ջրահարսը
    • Ինչ տղամարդն անի, այն էլ ճիշտ է
    • Օլե Լուկոյեն
    • Սնդուկ-ինքնաթիռ
    • Անագե դիմացկուն զինվորիկը
    • Փոքրիկ Իդի ծաղիկները
    • ոսկի գանձեր
    • Պրոֆեսորն ու լուն
    • Արքայադուստրը սիսեռահատիկի վրա
    • Եղևնին
    • Խոզարածը
    • Երջանկություն բերող կոշիկներ
    • Թագավորի նոր զգեստը
    • Փեսացուն և հարսնացուն
    • Փողոցի հին լուսարձակը
    • Бутылочное горлышко
    • Այգեպանն ու ընտանիքը
    • Անճոռնի ճուտիկը
    • Իրական ճշմարտություն
    • Суп из колбасной палочки
    • Ուղեկից
    • Ձնեմարդ
    • Սոխակ
    • Հանս Չուրբան
  • 2006 - Լուցկիներով աղջիկը
  • 2010 - Անճոռնի ճուտիկը

Դիաֆիլմեր

Գրականություն

  • Грёнбек Б. Ганс Христиан Андерсен. Жизнь. Творчество. Личность. — М.: Прогресс, 1979. — 240 с.,
  • Кудрявцева Л. С., Звонарёва Л. Ханс Кристиан Андерсен и его русские иллюстраторы за полтора века. М.: ОАО «Московские учебники и Картолитография»,2012.- 352 с.:ил. ISBN 978-5-7853-1505-1
  • «По небесной радуге за пределы мира» (к 200-летнему юбилею Х. К. Андерсена). Коллективная монография. Отв. ред. Н. А. Вишневская, А. В. Коровин, Е. Ю. Сапрыкина. М., Наука, 2008. — 170 с.
  • Архив журналов — № 12 (24)'04 — 200 лет Х. К. Андерсену, Сказочник на всю жизнь
  • Andersen, J. (2005) . Hans Christian Andersen: A New Life. Tiina Nunnally. New York, Woodstock, and London: Overlook Duckworth. ISBN 978-1-58567-737-5.
  • Bredsdorff E. Hans Christian Andersen: the story of his life and work 1805-75. — Phaidon, 1975. — ISBN 0-7148-1636-1
  • Rossel, Sven Hakon (1996). Hans Christian Andersen: Danish Writer and Citizen of the World. Rodopi. ISBN 9-051-83944-8.
  • Stirling, Monica (1965). The Wild Swan: The Life and Times of Hans Christian Andersen. New York: Harcourt, Brace & World, Inc.
  • Terry, Walter (1979). The King's Ballet Master. New York: Dodd, Mead & Company. ISBN 0-396-07722-6.
  • Wullschläger, Jackie (2002) . Hans Christian Andersen: The Life of a Storyteller. Chicago: University of Chicago Press. ISBN 0-226-91747-9.
  • Zipes, Jack (2005). Hans Christian Andersen: The Misunderstood Storyteller. New York and London: Routledge. ISBN 0-415-97433-X.
  • Andersen, Hans Christian (2005) . Jackie Wullschläger (ed.). Fairy Tales. Tiina Nunnally. New York: Viking. ISBN 0-670-03377-4.
  • Andersen, Jens (2005) . Hans Christian Andersen: A New Life. Tiina Nunnally. New York, Woodstock, and London: Overlook Duckworth. ISBN 978-1-58567-737-5.
  • Binding, Paul (2014). Hans Christian Andersen : European witness. Yale University Press. {{cite book}}: Cite has empty unknown parameter: |1= (օգնություն)
  • Bredsdorff, Elias (1975). Hans Christian Andersen: the story of his life and work 1805–75. Phaidon. ISBN 0-7148-1636-1. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 4-ին.
  • Stig Dalager, Journey in Blue, historical, biographical novel about H.C.Andersen, Peter Owen, London 2006, McArthur & Co., Toronto 2006.
  • Roes, André, Kierkegaard en Andersen, Uitgeverij Aspekt, Soesterberg (2017) 9789463382151
  • Ruth Manning-Sanders, Swan of Denmark: The Story of Hans Christian Andersen, Heinemann, 1949
  • Rossel, Sven Hakon (1996). Hans Christian Andersen: Danish Writer and Citizen of the World. Rodopi. ISBN 90-5183-944-8.
  • Stirling, Monica (1965). The Wild Swan: The Life and Times of Hans Christian Andersen. New York: Harcourt, Brace & World, Inc.
  • Terry, Walter (1979). The King's Ballet Master. New York: Dodd, Mead & Company. ISBN 0-396-07722-6.{{cite book}}: CS1 սպաս․ postscript (link)
  • Wullschläger, Jackie (2002) . Hans Christian Andersen: The Life of a Storyteller. Chicago: University of Chicago Press. ISBN 0-226-91747-9.

Պատկերասրահ

  • Նամականիշ /Բելառուս, 2005 թ./
    Նամականիշ /Բելառուս, 2005 թ./
  • Նամականիշ /Ղազախստան, 2005 թ./
    Նամականիշ /Ղազախստան, 2005 թ./
  • Անդերսենի մրցանակի հետ տրվող ոսկե մեդալը
    Անդերսենի մրցանակի հետ տրվող ոսկե մեդալը
Անդերսենի արձանը Նյու Յորքի Սենթրալ պարկում
Անդերսենի արձանը Նյու Յորքի Սենթրալ պարկում  
Անդերսենի արձանը Կոպենհագենի Rosenborg Castle Gardens-ում
Անդերսենի արձանը Կոպենհագենի Rosenborg Castle Gardens-ում  
Անդերսենի արձանը Օդենզեի նավահանգստում
Անդերսենի արձանը Օդենզեի նավահանգստում  
Օդենզեի արձանը՝ կիսով չափ ջրասույզ
Օդենզեի արձանը՝ կիսով չափ ջրասույզ  
Անդերսենի արձանը ԱՄՆ Կալիֆորնիա նահանգի Սոլվանգ քաղաքում՝ կառուցված դանիացի ներգաղթյալների կողմից
Անդերսենի արձանը ԱՄՆ Կալիֆորնիա նահանգի Սոլվանգ քաղաքում՝ կառուցված դանիացի ներգաղթյալների կողմից  
Անդերսենի արձանը Բրատիսլավայում (Սլովակիա)
Անդերսենի արձանը Բրատիսլավայում (Սլովակիա)  
Անդերսենի կիսանդրին Սիդնեյում (Ավստրալիա)
Անդերսենի կիսանդրին Սիդնեյում (Ավստրալիա)  

Ծանոթագրություններ

  1. ↑ 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 Roux P. d. Nouveau Dictionnaire des œuvres de tous les temps et tous les pays (ֆր.) — 2 — Éditions Robert Laffont, 1994. — Vol. 1. — P. 89. — ISBN 978-2-221-06888-5
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Hans Christian Andersen (նիդերլ.)
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Андерсен Ханс Кристиан // Большая советская энциклопедия (ռուս.): / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 http://www.telegraph.co.uk/technology/google/7546807/Hans-Christian-Andersen-honoured-in-Google-doodle.html
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 H.C. Andersen (դան.)
  7. ↑ Շվեդիայի Ազգային թանգարանի նկարիչների ցանկ — 2016.
  8. ↑ http://web.archive.org/web/20170323062220/http://jeugdliteratuur.org/auteurs/hans-christian-andersen
  9. ↑ http://www.telegraph.co.uk/travel/destination/denmark/148125/A-weekend-break-in...-Copenhagen.html
  10. ↑ https://www.hebban.nl/het-gouden-penseel
  11. ↑ https://finlandabroad.fi/web/swe/ajankohtaista/-/asset_publisher/TV8iYvdcF3tq/content/pohjantahden-ritarikunnan-kunniamerkki-leif-tengstromille/384951
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 Dansk Biografisk Leksikon, 3. udgave (դան.) — 3 — 1984.
  13. ↑ Wenande, Christian (2012 թ․ դեկտեմբերի 13). «Unknown Hans Christian Andersen fairy tale discovered». The Copenhagen Post. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 14-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 15-ին.
  14. ↑ Bredsdorff 1975
  15. ↑ Google Maps, by City Hall Square (Rådhuspladsen), continues eastbound as the bridge "Langebro"
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 Rossel 1996, էջ. 6 harvnb error: multiple targets (2×): CITEREFRossel1996 (help)
  17. ↑ Askgaard, Ejnar Stig. «The Lineage of Hans Christian Andersen». Odense City Museums. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մայիսի 4-ին.
  18. ↑ Rossel 1996, էջ. 7 harvnb error: multiple targets (2×): CITEREFRossel1996 (help)
  19. ↑ Hans Christian Andersen - Childhood and Education. Danishnet.
  20. ↑ «H.C. Andersens skolegang i Helsingør Latinskole». Hcandersen-homepage.dk. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 2-ին.
  21. ↑ Wullschläger, 2002, էջ 56

Արտաքին հղումներ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հանս Քրիստիան Անդերսեն» հոդվածին։
 ⛭ 
  Ֆոտո, վիդեո և աուդիո
Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 1, էջ 389)։