Ռումիներեն

Ռումիներեն
Տեսակլեզու և կենդանի լեզու
ԵնթադասEastern Romance?
Երկրներ Ռումինիա,  Մոլդովա,  Սերբիա և  Ուկրաինա
Խոսողների քանակ24 300 000 մարդ (2019)
Վերահսկող կազմակերպությունՌումինական ակադեմիա
Գրերի համակարգլատինական այբուբեն
IETFro
ԳՕՍՏ 7.75–97рум 565
ISO 639-1ro
ISO 639-2rum և ron
ISO 639-3ron
 Romanian language Վիքիպահեստում

Ռումիներեն (română / ռոմինը), Հնդեվրոպական լեզուների ընտանիքի իտալական լեզվախմբին արևելա-ռոմանական ենթախմբին պատկանող լեզու, ռումինների լեզուն։

Ռումիներեն խոսում են աշխարհում 28 միլիոն մարդ։ Ռումիներենը պաշտոնական լեզու է Ռումինիայում, Մոլդովայում։

Ռումինիայի պետական լեզուն։ Պատկանում է հնդեվրոպական լեզվաընտանիքի ռոմանական ճյուղի արլ–ռոմանական ենթախմբին։ Խոսողների թիվը Ռումինիայում՝ մոտ 18 միլիոն մարդ։ Տարածված է նաև ԱՊՀ–ի, Բուլղարիայի, նախկին Հարավսլավիայի, Հունգարիայի, Ալբանիայի, Հունաստանի մի շարք շրջաններում, ԱՄՆ–ում, Կանադայում և այլուր։ Տրոհված է բարբառների (Ռումինիայում), որոնցից մոլդավականը մոտ է մոլդավերենին։ Զարգացել է բարբառային–խոսակցական լատիներենի հիմքի վրա։ Հնչյունական առանձնահատկություններից են լատինական Õ-ի և Ũ–ի տարբերակումը, ձայնավորից և բաղաձայնից առաջ an > iո, ինչպես նաև amx բաղաձայն > im (բացառությամբ սլավոնական փոխառությունների), ձայնավորների ձևաբանական նոր հերթագայության առաջացումը։ Տիպաբանական շատ ընդհանրություններ ունի Բալկանյան թեղակղկղզու մյուս լեզուների հետ (անորոշ դերբայի կորուստ․ ապառնի ժամանակի նկարագրական ձև), սակայն գոյականների, ածականների, դերանունների թվի և սեռի ձևերը, խոնարհման հարացույցը հիմնականում պահպանել են ժող․ լատիներենի ձևաբանական առանձնահատկությունները։ 11 –19 թվական անունները կազմվում են սլավոնական լեզուների կաղապարով։ Բառապաշարում շատ են սլավոնական և հունական փոխառությունները։ Ռումիներենով գրական ամենահին հուշարձանները XVI դարից են։ Գրական ռումիներենի ձևավորումն ավարտվել է XIX դ․․ Այբուբենը՝ մինչև XIX դ․՝ սլավոնագիր, ապա՝ լատինագիր։

Ըստ աշխարհի լեզուների դասակարգման Ռումիներենը 36-րդն է։

Ռումիներեն ոսում կին կըլուժ֊Նապոկայում
Խոսվում է ռումիներեն

Ծանոթագրություններ

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 10, էջ 17