Սապահաթթին Ալի

Սապահաթթին Ալի
թրք.՝ Sabahattin Ali
Ծնած է 25 Փետրուար 1907(1907-02-25)
Ծննդավայր Ardino, Օսմանեան Կայսրութիւն
Մահացած է 2 Ապրիլ 1948(1948-04-02) (41 տարեկանին)
Մահուան վայր Կրկլարելի, Թուրքիա
Քաղաքացիութիւն  Թուրքիա
 Օսմանեան Կայսրութիւն
Մայրենի լեզու թրքերէն
Երկեր/Գլխաւոր գործ Esirler (The Prisoners)?, Մադոննան մուշտակով?, Սատանան մեր ներսում է?, Յուսուֆը Կույուջակից? եւ ապակե պալատ?
Մասնագիտութիւն գրագէտ, թարգմանիչ, լրագրող, բանաստեղծ, վիպասան
Երեխաներ Ֆիլիզ Ալի?
Ստորագրութիւն

Սապահաթթին Ալի (25 Փետրուար 1907(1907-02-25), Ardino, Օսմանեան Կայսրութիւն - 2 Ապրիլ 1948(1948-04-02), Կրկլարելի, Թուրքիա) հեղինակ, ուսուցիչ եւ բանաստեղծ:

Սոցիալ-ռեալիստական ​​հարթակի վրայ դնելով իր գրական անձնաւորությունը, ան իր կեանքի փորձառութիւնն արտացոլացուցած է իր ընթերցողներուն եւ դարձած է գործիչ, որ ազդած է թրքական գրականութեան վրայ, հանրապետական ​​շրջանին։ Թէեւ հիմնականին մէջ գրած է պատմուածքներ, սակայն ան յայտնի է իր վէպերով; Ան կը պաշտպանէր սիրոյ եւ սիրավէպի թեման, որուն ան անդրադարձած է իր վէպերուն մէջ երկար նկարագրութիւններով, պատմուածքներով, որոնք երբեմն կը վերաբերէին քաղաքական բանավէճերուն, երբեմն ալ կը քննադատէին սոցիալական խաթարումները: անոր «Kuyucaklı Yusuf» (1937), «Սատանան մեր մէջ» (1940) եւ «Մատոննան մուշտակով» (1943) վէպերը գրաված են Թուրքիոյ գրական շրջանակներու գնահատանքը եւ շարունակած են իրենց ազդեցությունը ինչպէս 20-րդ, այնպէս ալ 21-րդ դարերուն:

Կենսագրութիւն

Սապահաթթին Ալիին արմատները կը հասնին Սեւ Ծովեան շրջաններ: Իր հօրը՝ Ալի Սէլահաթթին Պէյ Ա. Աշխարհամարտի ընթացքին Չանաքքալէ կը կանչուի եւ հոն իր ընտանիքով կ'ապրի չորս տարի: Ալի Սէլահաթթին Պէյը իր խնայած դրամով Զմիւռնիա կ'երթայ եւ հոն թատրոնի գործերով կը զբաղի, բայց իր գործերը Զմիւռնիոյ գրաւումով կը վատանան: Վերջապէս ընտանիքով Էտրէմիդ փոխադրուելով Սուհա անունով աղջիկ զաւակ մը կ'ունենան: Գրողը 1920ական թուականներուն Պալըքէսիր դառնալով, տեղւոյն Ուսուցչական Դպրոցը կ'արձանագրուի: Հօրը գրած բանաստեղծութիւններն ու հեքիաթները զինք կը մղեն գրելու: Թատրոն եւ շարժանկար դիտելու կ'երթայ եւ ասոնց հետեւանքով արուեստի հանդէպ հետաքրքրութիւնը կ'արթննայ: Սապահաթթին Ալին ուսուցչութեան վկայականը առնելէ ետք, 1928 թուականին կ'երթայ Գերմանիա: Հոն Իվան Դուրկէնէեւի,Մաքսիմ Կորքիի, Էտկար Ալան Բօէի եւ Թովմաս Մաննի պէս անուններուն աշխատանքներէն կը ներշնչուի: Գերմանիայէն դառնալէն ետք բանտ կը նետուի կոմունիստական քարոզչութիւն ընելուն համար մինչեւ 9 Սեպտեմբեր 1931: 1946-ին Ազիզ Նէսինին հետ Մարքօփաշա թերթը կը հրատարակէ: Այս թերթը քաղաքական առարկութիւններու պատճառ կ'ըլլայ: Թերթը կը դադրի եւ Սապահաթթին Ալին ալ բանտ կը մնայ մինչեւ 10 Սեպտեմբեր 1947: 1948-ին Պէրպէր Հասանն էր այն անձը, որ կ'օգնէ իրեն փախչիլ Եվրոպա, Սկիւտարի Փաշաքափիշի բանտէն։ Պէրպէր Հասանը Սապահաթթին Ալիին ծանօթացուցած է Ալի Էրտեքինի հետ, որ Սապահաթթին Ալիի ղեկավարն էր, նախկին սպայ էր եւ ազատուած էր բանակէն զէնք գողնալուն համար։

Գրողին մահուան մասին տարբեր տեսութիւններ գրուած են:

Աշխատանքները Եւ Ազդեցութիւնը

Սապահաթթին Ալին թրքական գրականութեան կարեւոր դէմքերէն մէկը կը սեպուի: Իր «Քիւրք Մանդօլու Մատոննա» գիրքը 2015-ին Թուրքիոյ մէջ ամէնէն շատ կարդացուող գիրքն էր:

Վէպ

• Քույուճաքլը Եուսուֆ (1937) • Իչիմիզտէքի Շէյդան (1940) • Քիւրք Մանդօլու Մատոննա (1943)

Հէքիաթ

• Տէղիրմէն (1935) • Քաղնը (1936) • Սէս (1937) • Եէնի Տիւնեա (1943) • Սըրջա Քէօշք (1947)

Բանաստեղծութիւն

• Տաղլար Վէ Րիւզկարլար (1934) • Քուրպաղանըն Սէրէնատը (1937) • Էօթէքի Շիիրլէր (1937)

Խաղ

• Էսիրլեր (1936)

Աղբիւրներ

  1. ↑ 1,0 1,1 Library of Congress Authorities — Library of Congress. — ISBN 9789750826672
  2. ↑ 2,0 2,1 http://images.ykykultur.com.tr/upload/document/7a773bd4-7b34-425b-940c-aef55b06679a.pdf
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Сабахаттин Али / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ