:За архитектонскиот поим, видете апсида.
(1) најдалеку | (3) жариште | (2) најблиску |
---|---|---|
апоцентар | централно тело | перицентар |
афел | Сонце | перихел |
апастрон | ѕвезда | периастрон |
апогеј | Земја | перигеј |
Апсида (грчки: ἁψίς) — екстремна точка на орбитата на астрономски објект. Поимот во астродинамиката се однесува на растојанието измерено меѓу тежиштето на централното и орбитирачкото тело. Кога се работи за вселенските латала, поимот и сродните поими обично се употребуваат за означување на орбиталната висина на леталото од површината на централното тело.
Поимот „апсида“ потекнува од грчкиот збор ἀψίς (апсис), со значење „лак“. Кај елиптичните орбити постојат две апсиди, при што се употребува претставката „пери-“ (περί), со значење „блиску“, и претставката „ап-“ или „апо-“ (ἀπ(ό)), со значење „далеку“.
Во зависност од видот на централното и орбитирачкото тело, се разликуваат повеќе сродни поими:
Правата линија којашто ги поврзува перицентарот и апоцентарот е позната како „линија на апсиди“. Ова всушност е големата оска на елипсата, односно нејзиниот пречник. За систем со две тела, тежиштето на системот лежи на оваа линија во еден или двете жаришта на елипсата. Кога едното тело е значително поголемо од осстанатото, може да се претпостави дека истото се наоѓа во жариштето. Сепак, без оглед на тоа дали ова е случај или не, двете тела се движат по слични елиптични орбити, при што секое од нив има жариште во тежиштето на системот, а нивните линии на апсиди се со должина којашто е обратнопропорционална на нивните маси. Историски, во геометриските системи, апсидите биле мерени од центарот на Земјата. Меѓутоа, во случајот на Месечината, тежиштето на Земјо-месечевиот систем или Земјиноо-месечевото тежиште како заедничко жариште за орбитите на Земјата и Месечината една околу друга изнесува околу 74% од растојанието од центарот на Земјата до нејзината површина.
Следните формули се однесуваат на перицентарот и апоцентарот на орбитата:
додека во склад со Кеплеровите закони и зачувувањето на енергијата, овие две големини се константи за дадената орбита, односно:
каде:
Треба да се забележи дека за претворање на височините над површината во растојанија меѓу орбитата и централното тело, полупречникот на централното тело е потребно да се додаде и обратно.
Аритметичката средина на двете растојанија е должината на големата полуоска a. Геометриската средина, пак, на двете растојанија е должината на малата полуоска b.
Геометриската средина на двете брзини е:
што е брзина на тело во кружна орбита, чиј полупречник е .