Либерализмот — идеологија, филозофско мислење и политичка традиција заснована на идеи како слободата и еднаквоста пред законот. Либералите поддржуваат најразлични движења и идеи зависно од тоа како ги разбираат главните начела, но во главно ги поддржуваат следниве идеи: слободните пазари, слободната трговија, ограничената власт, граѓанските, политичките и човековите права, капитализмот, демократијата, секуларноста, родовата еднаквост, расната еднаквост, интернационализмот, слободата на говорот, слободата на медиумите и слободата на верата. Жолтата боја најчесто се поврзува со либерализмот како политичко движење.
Либерализмот се издвојува како своевидно движење во времето на просветителството, кога станува познато помеѓу западните философи и економисти. Главниот двигател зад идејата на либерализмот било да се заменат начелата за привилегијата за наследство, државната религија, апсолутната монархија, божественото право на кралевите и традиционалниот конзервативизам со посредната демократија и владеењето на правото. Либералите ставиле крај на меркантилистичките политики, кралските монополи и сите бариери за трговија, проповедајќи идеи за слободен пазар и слободна трговија. Повеќемина сметаат дека философот Џон Лок е оној кој го издвојува либерализмот како засебна традиција, врз основа на општествениот договор, тврдејќи дека секој човек има природно право на живот, слобода и сопственост и владите не смеат да ги прекршат овие права. Додека британската либерална традиција го нагласува ширењето на демократијата, францускиот либерализам го става фокусот на отфрлањето на авторитаризмот и е поврзан со национализмот.
Лидерите во Славната револуција од 1688 година, Американската револуција од 1776 година и Француската револуција од 1789 година ја користеа либералната филозофија за да го оправдаат вооруженото уривање на кралската тиранија. Либерализмот започнува брзо да се шири особено по Француската револуција. Во XIX век се воспоставуваат либерални влади во државите низ цела Европа и Јужна Америка, додека во САД е воспоставена таква влада заедно со републиканството. Во Викторијанска Британија, либерализмот се користел како критика на политичкиот естаблишмент, повикувајќи се на науката и разумот во име на народот. Во текот на XIX и почетокот на XX век, либерализмот во Отоманската империја и Блискиот Исток мотивира периоди на реформи како што се Танзимат и Ал-Нахда, како и на подемот на конституционализмот, национализмот и секуларизмот. Овие промени, заедно со другите фактори, помогнале да се создаде чувство на криза во исламот, која продолжува до ден-денес, што доведува до исламска преродба. Пред 1920 година, главните идеолошки противници на либерализмот биле комунизмот, конзервативизмот и социјализмот, но тогаш либерализмот се соочува со поголеми идеолошки предизвици од фашизмот и марксизам-ленинизмот како нови противници. Во текот на XX век, либералните идеи се рашируваат уште повеќе, особено во Западна Европа, бидејќи либералните демократии се најдоа на победничката страна во двете светски војни.
Во Европа и Северна Америка, воспоставувањето на социјалниот либерализам (широкот познат едноставно како либерализам) стана клучна компонента во ширењето на социјалната држава. Денес, либералните партии продолжуваат да имаат моќ и влијание низ целиот свет. Основните елементи на современото општество имаат либерални корени. Раните бранови на либерализам го популаризираа економскиот индивидуализам при проширување на уставната влада и парламентарните овластувања. Либералите бараа и воспоставија уставен поредок кој ги цени важните поединечни слободи, како што се слободата на говорот и слободата на здружување; независно судство и јавно судење од порота; и укинување на аристократските привилегии. Подоцнежните бранови на модерната либерална мисла и борба беа под силно влијание на потребата од проширување на граѓанските права. Либералите се залагаа за родова и расна еднаквост во нивната намера да ги промовираат граѓанските права и глобалното движење за граѓански права во 20 век постигна неколку цели кон обете цели. Другите цели што често ги прифаќаат либералите вклучуваат универзално право на глас и универзален пристап до образование.
Liberal democracy requires a form of secularism to sustain itself
Three of them – freedom from fear, freedom of speech, and freedom of religion – have long been fundamental to liberalism.
For all three share a belief in the liberal society as defined above: a society that provides constitutional government (rule by law, not by men) and freedom of religion, thought, expression and economic interaction; a society in which
The most frequently cited rights included freedom of speech, press, assembly, religion, property, and procedural rights
There is no need to expound the foundations and principles of modern liberalism, which emphasises the values of freedom of conscience and freedom of religion
Democracy attaches itself to a form of government: liberalism, to liberty and guarantees of liberty. The two may agree; they are not contradictory, but they are neither identical, nor necessarily connected. In the moral order, liberalism is the liberty to think, recognised and practiced. This is primordial liberalism, as the liberty to think is itself the first and noblest of liberties. Man would not be free in any degree or in any sphere of action, if he were not a thinking being endowed with consciousness. The freedom of worship, the freedom of education, and the freedom of the press are derived the most directly from the freedom to think.
Liberalism, liberal values and liberal institutions formed an integral part of that process of European consolidation. Fifteen years after the end of the Second World War, the liberal and democratic identity of Western Europe had been reinforced on almost all sides by the definition of the West as a place of freedom. Set against the oppression in the Communist East, by the slow development of a greater understanding of the moral horror of Nazism, and by the engagement of intellectuals and others with the new states (and social and political systems) emerging in the non-European world to the South
|