Хаумеа ба түүний дагуулуу |
|
Нээлт
| |
---|---|
Нээсэн хүн | Браун болон бусад; Ортиз болон бусад (аль нь ч албан ёсны бус) |
Нээсэн огноо | 2004 оын 12 сарын 28 (Браун болон бусад); 2005 оны 7 сар (Ортиз болон бусад) |
Нэршил
| |
БГТ нэршил | (136108) Haumea |
Өөр нэр | 2003 EL61 |
Бага гаргийн ангилал |
одой гараг, плутоид, TNO(хасагдсан кубевано) тав дахь түвшний 12:7 резонанс |
Эрин 2008-11-30 (юлианы өдөр 2454800.5) | |
Апоцентр | 7,710 Гм 51.544 а.н. |
Перицентр | 5,194 Гм 34.721 а.н. |
Их хагас тэнхлэг | 6,452 Гм 43.132 а.н. |
Эксентриситет | 0.195 01 |
Орбитын үе | 103 468 өдөр (283.28 жил) |
Дундаж орбитын хурд | 4.484 км/с |
Дундаж гажилт | 202.67° |
Хазайлт | 28.22° |
Өгсөгч уулзварын уртраг | 121.10° |
Перицентрийн аргумент | 239.18° |
Дагуул | 2 |
Физик шинж чанар
| |
Хэмжээсүүд | ≈1,960 × 1,518 × 996 км (Кек) (≈1,436 км (диаметр)) 1,150 +250−100 км (диаметр) (Спитцер) |
Гадаргын талбай | ≈2X107 км2 |
Масс | (4.006 ± 0.040)X1021 кг |
Дундаж нягтшил | 2.6–3.3 г/см³ |
Экваторын гадаргын гравитацын хүч | 0.44 м/с² |
Сансрын хоёрдугаар хурд | 0.84 км/с |
Экватор дахь эргэх үе |
0.163 146 ± 0.000 004 өдөр (3.915 5 ± 0.000 1 цаг) |
Албедо | 0.7 ± 0.1 0.84 +0.1−0.2 |
Температур | <50 K |
Спектрал төрөл | ? |
Үзэгдэх гэрэлтэлт | 17.3 (эсрэг) |
Абсолют гэрэлтэлт (H) | 0.17 |
Хаумеа, албан ёсоор (136108) Хаумеа (тэмдэг: ) нь Куйперийн бүс дахь одой гараг юм. Масс нь дэлхийн вангийн массын гуравны нэгтэй тэнцүү. Хаумеаг АНУ-д Калифорны техникийн институтын Майкл Брауны тэргүүлсэн баг Паломар одон орон судалгааны төвд 2004 онд, Испанид Хосе Луис Ортиз Мореногийн тэргүүлсэн баг Сьерра Невада одон орон судалгааны төвд 2005 онд нээжээ (энэ нь тодорхой бус). 2008 оны 9 сарын 17-нд Олон Улсын Одон Орны Холбоо түүнийг одой гараг болгон ангилжээ. Нэр нь Хавайн төрөлтийн бурхны нэр юм.
Хаумеагийн хэлбэрт шууд ажиглалт хийгээгүй байгаа ч, гэрлийн муруйгаар нь тооцоо хийхэд эллипсойд хэлбэртэй (Хамгийн урт эргэлтийн тэнхлэг нь хамгийн багаасаа хоёр дахин их) хэмээн таамаг дэвшүүлж байгаа. Харин татах хүч нь гидростатик тэнцвэр тогтоход хүрэлцэхүйц хэмжээнд хүрсэн хэмээн үзэж байгаа тул одой гаргийн тодорхойлолтод нийцэж буй. Энэ хэлбэр болон маш хурдтай эргэлт, өндөр нягт, өндөр албедо (кристалл хэлбэртэй усны мөснөөс) зэрэг нь том мөргөлдөөний үр дүнд бий болсон гэж үзэж байгаа.
{{cite web}}
: External link in |format=
(help)
{{cite journal}}
: URL–wikilink conflict (help)CS1 maint: multiple names: authors list (link)
{{cite web}}
: Check date values in: |date=
(help); URL–wikilink conflict (help)
{{cite journal}}
: |format=
requires |url=
(help); External link in |format=
(help)CS1 maint: multiple names: authors list (link)
{{cite web}}
: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
{{cite journal}}
: Unknown parameter |coauthors=
ignored (|author=
suggested) (help)
{{cite journal}}
: |format=
requires |url=
(help); External link in |format=
(help)CS1 maint: multiple names: authors list (link)
{{cite web}}
: External link in |publisher=
(help)