In dit artikel gaan we het hebben over Dierenbescherming, een onderwerp dat de afgelopen jaren aan relevantie heeft gewonnen en dat in de huidige samenleving tot een groot debat heeft geleid. Dierenbescherming is voor veel mensen een aandachtspunt, omdat het een directe impact heeft op verschillende aspecten van ons dagelijks leven. In de volgende paar regels zullen we dit onderwerp diepgaand onderzoeken, waarbij we de implicaties ervan, de evolutie ervan in de loop van de tijd en de relevantie ervan op verschillende gebieden analyseren. Zonder twijfel is Dierenbescherming een onderwerp dat niemand onverschillig laat, en het is essentieel om het grondig te begrijpen om de wereld om ons heen beter te begrijpen.
Dierenbescherming omvat menselijke inspanningen die onnodige dierenmishandeling voorkomen en dierenwelzijn bevorderen. Deze inzet gebeurt veelal in verenigings- of stichtingsverband en is vaak gericht op betere wetgeving (en inspecties) of een groter bewustzijn bij het publiek. Daarnaast zijn er ook veel praktische activiteiten zoals het dierenasiel en de dierenambulance.
In 1863 werd de Koninklijke Maatschappij voor Dierenbescherming opgericht in België en in 1864 de Nederlandse Vereniging tot Bescherming van Dieren. Deze organisaties hielden zich vooral bezig met leed van individuele dieren van in eerste instantie huisdieren zoals paarden, honden en katten en daarna met andere nuttige dieren. In 1867 werd de vergelijkbare Koningin Sophia-Vereeniging tot Bescherming van Dieren opgericht in Amsterdam. Naast deze algemene dierenbescherming zijn er ook verenigingen en stichtingen die zich het lot aantrekken van een bepaalde (groep) diersoort(en) zoals (zee)honden of zwerfkatten.
Eind 19de eeuw kwam er in navolging van de aandacht voor rechten van alle mensen ook aandacht voor dierenrechten. Organisaties kwamen op tegen vivisectie en de dierproef. Na de Tweede Wereldoorlog werd veganisme voorgesteld als oplossing tegen dierenleed. Vanaf de jaren 70 ontstonden organisaties met radicalere acties zoals het vrijlaten van pelsdieren of illegaal filmen van dierenmishandeling. In de jaren 90 en daarna ontstonden tal van politieke partijen voor de dieren.
Hieronder staan organisaties die zich inzetten voor de bescherming van individuele dier(soort)en. Die onderscheiden zich van natuurbeschermingsorganisaties zoals de Nederlandse vereniging Natuurmonumenten en het Vlaamse Natuurpunt die zich richten op het milieu van diersoorten in het wild. De milieubeweging houdt zich gewoonlijk eerder bezig met de bescherming van het milieu van de mens, maar milieuorganisaties die zich specifiek richten tot wilde fauna (zoals vogels) staan hieronder wel vermeld.
Organisaties die zich meer richten op milieu- of natuurbescherming maar als onderdeel daarvan ook bepaalde diersoorten belichten: