Energie in België

In dit artikel zullen we de fascinerende wereld van Energie in België en de impact ervan op de moderne samenleving volledig onderzoeken. Vanaf de oorsprong tot de huidige evolutie zullen we analyseren hoe Energie in België verschillende aspecten van ons dagelijks leven heeft beïnvloed en getransformeerd. Daarnaast zullen we de verschillende perspectieven en meningen onderzoeken die er rond Energie in België bestaan, evenals de mogelijke implicaties ervan voor de toekomst. Gedurende dit schrijven zullen we beginnen aan een reis van ontdekking en reflectie over Energie in België, met als doel de relevantie ervan in de wereld van vandaag beter te begrijpen.

Esso-raffinaderij in Antwerpen
Kerncentrale Doel aan de Schelde
Verzegelde mijnschacht en overgroeide terril in Herstal

België hangt voor zijn energie grotendeels af van buitenlandse fossiele brandstof. In 2013 kwam 71% van het primaire energieverbruik uit ingevoerde aardolie, aardgas en steenkool en 20% uit kernenergie.

De gemiddelde Belg verbruikte in dat jaar 210 gigajoule aan primaire energie. Dit was ruim 2,6 keer meer dan het mondiale gemiddelde en ook beduidend hoger dan in de buurlanden: in Frankrijk lag het cijfer op 3,84 toe per inwoner, in Duitsland op 3,94 en in Nederland op 4,60.

Ook de CO2 uitgestoten door Belgische energie lag in 2013 hoger dan het wereldgemiddelde, zij het niet in dezelfde mate als het verbruik. Met 8,41 t CO2 per inwoner overschreed België het mondiale niveau met 87%. Daarmee vervuilde het land per capita iets minder dan Duitsland (9,47 t CO2) en Nederland (9,30 t), maar beduidend meer dan Frankrijk (4,81 t).

Nog in 2013 kwam de elektriciteitsproductie voor iets meer dan de helft uit kernenergie (51%), gevolgd door aardgas (25%), steenkool (6%), biomassa (5%), wind (4%) en zon (3%).

In 2014 bestond deze voor 46,4% uit kernenergie, 32,9% uit fossiele brandstoffen (voornamelijk gas: 26,5% en steenkool: 6,1%) en voor 20,7 % uit hernieuwbare bronnen (wind: 6,3%, biomassa: 4,9%, zon: 4,0%, afvalverbranding: 2,9%, waterkracht: 2,1%).

Overzicht

Voornaamste energie-indicatoren in België
Bevolking Primair energieverbruik Productie Netto-invoer Elektriciteitsverbruik CO2-uitstoot
Jaar Miljoen Mtoe Mtoe Mtoe TWh Mt CO2
1990 9,97 48,29 13,10 40,11 63,60 106,25
2000 10,25 58,57 13,73 51,11 84,55 114,08
2010 10,88 61,00 15,56 54,57 91,39 101,89
2011 10,98 57,61 16,14 49,99 88,62 94,44
2012 11,05 54,42 14,21 47,04 88,89 88,74
2013 11,11 56,35 14,91 49,37 89,09 89,11
variatie

1990-2013

+11,4 % +16,7 % +13,8 % +23,1 % +40,1 % −16,1 %

Uitstoot van koolstofdioxide

Aan Belgische energie is een aanzienlijke uitstoot van het broeikasgas koolstofdioxide gerelateerd. Deze uitstoot daalt gestaag sinds 1971, ondanks het toenemende verbruik:

Evolutie van de aan energie gerelateerde CO2-uitstoot
1971 1990 2013 var. 2013/1971 var. 2013/1990 var. EU 2013/1990
Uitstoot (Mt CO2) 117,9 106,2 89,1 −24 % −16,1 % −17,0 %
Uitstoot per inwoner (t CO2) 12,21 10,66 8,02 −34 % −24,7 % −22,0 %
Bron: Internationaal Energieagentschap

Steenkool heeft in de periode 1971-2013 zwaar aan belang ingeboet en is grotendeels vervangen door aardgas. Petroleum kende een lichte achteruitgang.

Verdeling naar brandstof van de aan energie gerelateerde CO2-uitstoot
Brandstof 1971 Mt CO2 1990 Mt CO2 2013 Mt CO2 % var. 2013/1990 var. EU 2013/1990
Kolen 44,2 40,4 12,3 14 % −69,6 % −36,4 %
Aardolie 62,4 46,1 41,9 47 % −9,0 % −18,9 %
Aardgas 11,3 18,3 31,5 35 % +72,0 % +35,3 %
Bron: Internationaal Energieagentschap

In alle sectoren ligt de Belgische CO2-uitstoot per capita boven het EU-gemiddelde:

Verdeling naar verbruikssector van de aan energie gerelateerde CO2-uitstoot*
Uitstoot 2013 Aandeel sector Uitstoot/inwoner Uitst./inw. EU-28
Sector Miljoen ton CO2 % ton CO2/inw. ton CO2/inw.
Sector energie (excl. stroom) 6,4 7 % 0,58 0,41
Industrie en bouw 22,4 25 % 2,02 1,67
Transport 24,7 28 % 2,23 1,74
waarvan wegvervoer 23,6 26 % 2,13 1,61
Residentieel 21,8 24 % 1,96 1,58
Andere 13,9 16 % 1,25 1,17
Totaal 89,1 100 % 8,02 6,57
Bron: Internationaal Energieagentschap

Primaire energie

Productie

Sinds de sluiting van de steenkoolmijnen is de productie van primaire energie binnen de Belgische grenzen vooral een kwestie van kernenergie, op afstand gevolgd door biomassa (voornamelijk houtontginning). Rond 2010 zijn ook zon en wind van de grond gekomen in de elektriciteitssector.

Productie naar bron van primaire energie in België (Mtoe)
Bron 1990 % 2000 % 2010 % 2011 2012 2013 % 2013 var. 2013/1990
Kolen 1,18 9,0 0,21 1,5 0 0 0 0 0 −100 %
Aardgas 0,01 0,08 0,002 0,001 0 0 0 0 0 −100 %
Nucleair 11,13 84,9 12,55 91,4 12,49 80,3 12,57 10,50 11,11 74,5 −0,2 %
Waterkracht 0,02 0,2 0,04 0,3 0,03 0,2 0,02 0,03 0,03 0,2 +43 %
Biomassa, afval 0,75 5,8 0,93 6,8 2,79 18,0 3,17 3,12 3,04 20,4 +302 %
Zon, wind, geothermie 0,004 0,03 0,006 0,04 0,18 1,1 0,32 0,44 0,56 3,8 x140
Warmte 0,06 0,4 0,07 0,11 0,16 1,1 ns
Totaal Duurzame energie 0,78 6,0 0,98 7,1 3,06 19,7 3,57 3,71 3,80 25,5 +386 %
Totaal 13,11 100 13,73 100 15,55 100 16,14 14,21 14,91 100 +14 %
Bron: Internationaal Energieagentschap

Verbruik

Het primaire verbruik van fossiele brandstoffen is toegenomen in de periode 1990-2000, stabiliseerde in het volgende decennium en heeft rond 2010 een daling ingezet. Hernieuwbare energie kende een sterke groei, maar blijft in absolute cijfers nog beperkt. Kernenergie bleef stabiel.

Bruto binnenlands verbruik van primaire energie in belgië naar bron (Mtoe)
Bron 1990 % 2000 % 2010 % 2011 2012 2013 % 2013 var. 2013/1990
Kolen 10,57 21,9 7,94 13,6 3,67 6,0 3,40 3,11 3,22 5,7 −70 %
Aardolie 17,96 37,2 23,26 39,7 24,17 39,6 22,32 21,35 22,43 39,8 +25 %
Aardgas 8,17 16,9 13,36 22,8 16,99 27,9 15,12 14,36 14,39 25,5 +76 %
Totaal fossiel 36,69 76,0 44,57 76,1 44,83 73,5 40,85 38,83 40,05 71,1 +9 %
Nucleair 11,13 23,1 12,55 21,4 12,49 20,5 12,57 10,50 11,11 19,7 −0,2 %
Waterkracht 0,02 0,05 0,04 0,07 0,03 0,04 0,02 0,03 0,03 0,06 +43 %
Biomassa, afval 0,75 1,6 1,04 1,8 3,36 5,5 3,57 3,65 3,60 6,4 +377 %
Zon, wind 0,004 0,01 0,006 0,01 0,18 0,3 0,32 0,44 0,56 1,0 x139
Warmte 0,06 0,1 0,07 0,11 0,16 0,3 ns
Totaal hernieuwbaar 0,78 1,6 1,08 1,8 3,63 5,9 3,97 4,23 4,36 7,7 +457 %
Netto-stroomuitvoer -0,32 -0,7 0,37 0,6 0,05 0,08 0,22 0,85 0,83 1,5 ns
Totaal 48,29 100 58,57 100 61,00 100 57,61 54,42 56,35 100 +17 %
Bron: Internationaal Energieagentschap

Finaal energieverbruik

Op de industrie na is het energieverbruik van alle sectoren gestegen in de periode 1990-2013. Vooral in de chemie is het gebruik van aardgas en aardolie als grondstof enorm toegenomen.

Finaal energieverbruik in België naar sector (Mtoe)
Sector 1990 % 2000 % 2010 % 2011 2012 2013 % 2013 var. 2013/1990
Industrie 10,51 32,7 12,88 31,0 10,63 24,4 10,81 9,29 9,44 22,6 −10 %
Transport 6,86 21,3 8,18 19,7 9,16 21,0 9,11 8,49 8,42 20,2 +23 %
Residentieel 8,27 25,7 9,47 22,8 9,24 21,2 7,61 8,36 8,96 21,4 +8 %
Diensten 2,88 8,9 3,48 8,4 5,03 11,3 4,40 4,53 4,83 11,6 +68 %
Landbouw 0,49 1,5 0,78 1,9 0,86 2,0 0,85 0,66 0,72 1,7 +47 %
Andere 0,002 ns 0,03 0,1 0,07 0,2 0,59 0,05 0,05 0,1 ns
Niet-energetisch verbruik (chemie) 3,13 9,8 6,74 16,2 7,88 19,6 8,54 8,58 9,35 22,4 +198 %
Totaal 32,14 100 41,57 100 43,54 100 41,25 39,97 41,76 100 +30 %
Bron: Internationaal Energieagentschap

Energieleveranciers

Lijst van leveranciers die in België actief zijn. In de tabel wordt voor elke regio aangegeven welk type energie wordt geleverd. Leveranciers waarvan de namen cursief zijn gedrukt, zijn specifiek gericht op niet-residentiële of industriële afnemers.

Naam Website Vlaanderen Brussels Wallonia
Belgian Eco Energy (Bee) www.bee.eu EL/Gas EL/Gas EL/Gas
Bolt Energie www.boltenergie.be EL/Gas EL/Gas EL/Gas
EBEM www.ebem.be EL/Gas
Ecopower www.ecopower.be EL
Engie Electrabel www.engie.be EL/Gas EL/Gas EL/Gas
Elexys www.elexys.be EL/Gas EL/Gas EL/Gas
Trevion www.trevion.be EL/Gas
Eneco Energie www.eneco.be EL/Gas EL/Gas
TotalEnergies EL/Gas EL/Gas EL/Gas
Luminus www.luminus.be EL/Gas EL/Gas
Octa+ www.octaplus.be EL/Gas EL/Gas EL/Gas
EDF Luminus (zie Luminus) www.luminus.be EL/Gas EL/Gas EL/Gas
Wase Wind www.wasewind.be EL
Cociter www.cociter.be EL
Mega EL/Gas EL/Gas EL/Gas
Aspiravi EL

Elektriciteit

ELlektriciteitsproductie in België
Zie Belgische elektriciteitsvoorziening voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

In 1990-2013 was de grootste transformatie in de Belgische elektriciteitsproductie het vervangen van kolen door aardgas. Daardoor bleef het totale aandeel fossiel goeddeels gelijk. Kernenergie zag zijn aandeel iets afkalven ten gunste van hernieuwbaar (in hoofdzaak biomassa).

Productie van elektriciteit in België naar bron (TWh)
Bron 1990 % 2000 % 2010 % 2011 2012 2013 % 2013 var. 2013/1990
Kolen 19,85 28,0 16,03 19,1 5,95 6,3 5,37 5,46 5,16 6,2 −74 %
Aardolie 1,31 1,9 0,80 0,9 0,41 0,4 0,29 0,33 0,16 0,2 −88 %
Aardgas 5,40 7,6 15,98 19,0 31,42 33,0 25,44 23,55 20,91 25,1 +287 %
Totaal fossiel 26,57 37,5 32,80 39,0 37,77 39,7 31,10 29,34 26,23 31,4 −1,3 %
Nucleair 42,72 60,2 48,16 57,3 47,94 50,4 48,23 40,29 42,64 51,1 −0,2 %
Waterkracht 0,90 1,3 1,70 2,0 1,67 1,8 1,42 1,66 1,72 2,1 +92 %
Biomassa 0,14 0,2 0,26 0,3 3,74 3,9 3,88 4,50 4,25 5,1 +2896 %
Afval 0,58 0,8 1,07 1,3 1,89 2,0 1,98 2,16 2,01 2,4 +246 %
Wind 0,007 0,01 0,016 0,02 1,29 1,4 2,31 2,75 3,63 4,4 x518
Zon 0,56 0,6 1,17 2,15 2,64 3,2 ns
Totaal hernieuwbaar 1,63 2,3 3,05 3,6 9,15 9,6 10,76 13,22 14,27 17,1 +777 %
Andere 0,25 0,3 0,13 0,23 0,31 0,4 ns
Totaal 70,92 100 84,01 100 95,12 100 90,23 83,08 83,46 100 +18 %
Bron: Internationaal Energieagentschap

Door een stimulerend beleid is hernieuwbare energie in België uitgegroeid tot een niet langer te verwaarlozen factor in de stroomproductie. Biomassa neemt het grootste deel voor zijn rekening, van nabij gevolgd door wind en dan zon.

Evolutie van de bruto productie van hernieuwbare elektriciteit (TWh)
Bron 2002 2009 2010 2011 2012 % tot. prod. 2012* 2012/2011 Gem. jaarl. groeivoet
Waterkracht 1,5 1,8 1,7 1,4 1,7 2,1 % +16,9 % +1,1 %
waarvan pompcentrales 1,1 1,4 1,4 1,2 1,3 1,7 % +5,1 % +1,3 %
Wind 0,057 0,996 1,3 2,3 2,8 3,6 % +20,5 % +47,5 %
Biomassa 0,72 3,9 4,3 4,7 4,7 6,0 % −0,5 % +20,6 %
Zon - 0,166 0,56 1,2 1,7 2,1 % +41,7 % +153 %
Bruto productie 1,2 5,4 6,5 8,4 9,5 12,1 % +13 % +23 %
Hernieuwbaar aandeel in totale productie 1,5 % 5,8 % 6,6 % 9,0 % 12,1 %

Het elektriciteitsverbruik stijgt in alle sectoren:

Finaal elektriciteitsverbruik in België per sector (TWh)
Sector 1990 % 2000 % 2010 % 2011 2012 2013 % 2013 var. 2013/1990
Industrie 30,52 52,6 39,87 51,4 38,14 45,8 37,26 37,49 37,23 46,0 +22 %
Transport 1,25 2,2 1,44 1,9 1,74 2,1 1,63 1,58 1,68 2,1 +34 %
Residentieel 18,41 31,8 23,74 30,6 20,28 24,3 19,26 19,85 19,81 24,5 +8 %
Diensten 7,80 13,4 12,24 15,8 22,18 26,6 21,65 21,95 22,00 27,2 +182 %
Landbouw 0,26 0,3 0,83 1,0 0,48 0,41 0,27 0,3 ns
Totaal 57,98 100 77,54 100 83,31 100 80,28 81,31 80,98 100 +40 %
Bron: Internationaal Energieagentschap

Literatuur

  • Emiel Van Broekhoven en Eric Bosman, Energie in België, 1981, ISBN 9002143710

Voetnoten

  1. ↑ (en) Belgium: Indicators for 2013, Internationaal Energieagentschap, 8 november 2015
  2. ↑ Enkel uit verbranding
  3. ↑ a b c d e report/?country=BELGIUM&product=Balances&year=2013 Belgium: Balances for 2013, Internationaal Energieagentschap, 8 november 2015. Gearchiveerd op 18 oktober 2019.
  4. ↑ (fr) (31 mei 2021). Énergie en Belgique. Wikipédia. Gearchiveerd van origineel op 28 juni 2023.
  5. ↑ La production d'électricité d'origine renouvelable dans le monde. 15e inventaire, 2013, chapitre 3: détails par région et pays - Belgique[dode link], Observ'ER (bezocht 10 februari 2014)
Zie de categorie Energy in Belgium van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
Enciclo
Wikious
Sapientia
Scientia
Boobota
Anandapedia
Sagapedia
Wikithot