Eupen

Tegenwoordig is Eupen een onderwerp dat grote belangstelling en debat in de samenleving oproept. Lange tijd is Eupen het voorwerp van studie en analyse geweest, waardoor verschillende perspectieven en meningen over de kwestie ontstonden. In dit artikel gaan we dieper in op het onderwerp Eupen, waarbij we de meest relevante aspecten ervan bespreken en er een brede en verrijkende visie op bieden. Eupen is een onderwerp dat een aanzienlijke impact heeft op de levens van mensen, en daarom is het essentieel om het vanuit verschillende invalshoeken te benaderen om het in zijn geheel te begrijpen. Langs deze lijnen zullen we de verschillende facetten van Eupen verkennen, in een poging een objectieve en volledige visie te bieden die uitnodigt tot reflectie en analyse van de kant van onze lezers.

Eupen
Stad in België Vlag van België
Eupen (België)
Eupen
Geografie
Gewest Vlag Wallonië Wallonië
Provincie Vlag Luik (provincie) Luik
Arrondissement Verviers
Oppervlakte
– Onbebouwd
– Woongebied
– Andere
96 km² (2021)
89,24%
4,09%
6,67%
Coördinaten 50° 38' NB, 6° 2' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners
– Mannen
– Vrouwen
– Bevolkingsdichtheid
20.082 (01/01/2023)
48,79%
51,21%
209,2 inw./km²
Leeftijdsopbouw
0-17 jaar
18-64 jaar
65 jaar en ouder
(01/01/2023)
19,8%
59,74%
20,46%
Buitenlanders 17,5% (01/01/2022)
Politiek en bestuur
Burgemeester Claudia Niessen (Ecolo)
Bestuur Ecolo, PFF, SPplus!
Zetels
CSP
Ecolo
PFF
SPplus!
25
9
7
6
3
Economie
Gemiddeld inkomen 18.966 euro/inw. (2020)
Werkloosheidsgraad 10,8% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode
4700
4701
Deelgemeente
Eupen
Kettenis
Zonenummer 087
NIS-code 63023
Politiezone Weser-Göhl
Hulpverleningszone DG
Website www.eupen.be
Detailkaart
ligging binnen het arrondissement Verviers
in de provincie Luik
Foto's
Zicht op de benedenstad van Eupen
Zicht op de benedenstad van Eupen
Portaal  Portaalicoon   België

Eupen (Ripuarisch: Ööpe; Frans, verouderd: Néau; Waals: Neyåw) is een stad en faciliteitengemeente in Oost-België, in het oosten van de provincie Luik (arrondissement Verviers), nabij de Duitse grens. De stad telt ruim 20.000 inwoners. Het is een Duitstalige stad en is de hoofdstad van de Duitstalige Gemeenschap in België.

Eupen bestaat uit een boven- en een benedenstad. De benedenstad ligt aan de Vesder. Het station Eupen ligt in de bovenstad en is het eindpunt van een intercityverbinding met Oostende, via onder meer Brussel.

Kernen

Deelgemeenten

# Naam Opp.
(km²)
Inwoners
(2020)
Inwoners
per km²
NIS-code
1 Eupen 82,82 15.570 188 63023A
2 Kettenis 13,17 4.180 317 63023B

Overige kernen

Stockem en Nispert

Nabijgelegen kernen

Welkenraedt, Herbesthal, Baelen, Membach, Roetgen, Mützenich, Baraque Michel

Geschiedenis

Eupen werd voor het eerst schriftelijk vermeld in 1014 in de Annales Rodenses. Het behoorde toen tot de parochie Baelen. Het behoorde tot het hertogdom Limburg en werd in 1178 door hertog Hendrik III van Limburg aan de Abdij Rolduc (Kloosterrade) geschonken. Sedert de 13e eeuw vormde Eupen, samen met het tegenwoordige stadsdeel Stockem, een heerlijkheid. Het Hertogdom Limburg kwam in 1288 aan Brabant, wat in 1387 Bourgondisch werd. Bij de strijd tegen Gelre werd Eupen in brand gestoken door de Geldersen. In 1544 verkreeg Eupen het recht om jaarlijks twee jaarmarkten te houden, en het werd een plaats waar onder meer lakense stoffen en spijkers werden verhandeld.

In 1565 deed de reformatie haar intrede in Eupen. In 1582 kreeg Eupen met de troebelen van de Tachtigjarige Oorlog te maken: Het werd voor de helft door brand verwoest door toedoen van Hollandse troepen. In 1634 heerste er een pestepidemie. In 1672 werden aan Eupen stadsrechten verleend. In 1680 verkreeg Eupen nog uitgebreider rechten en werd ook een lakenmanufactuur opgericht. Daarna brak een bloeitijd voor deze nijverheid aan en vond het grootste deel van de bevolking hierin een bestaan.

Van 1707 tot 1714 was Eupen onderdeel van de Republiek der Nederlanden om bij de Vrede van Utrecht weer aan de Oostenrijkse Nederlanden te worden toegewezen. Vervolgens kreeg de stad nog een aantal rechten betreffende de vrije invoer van voor de lakenproductie benodigde grondstoffen en, in 1760, ook van koehaar.

Tot de opheffing van het hertogdom Limburg hoorde Eupen tot de Limburgse hoogbank Baelen. Net als de rest van het hertogdom werd Eupen bij de annexatie van de Zuidelijke Nederlanden door de Franse Republiek in 1795 opgenomen in het toen gevormde departement Ourthe. In 1815 werd Eupen tijdens het Weens Congres aan het koninkrijk Pruisen toegevoegd. In 1821 kwam het tot een weversoproer, daar er een crisis was uitgebroken die velen tot armoe dreef.

Na de Eerste Wereldoorlog kwam Eupen in 1919 door het Verdrag van Versailles aan België, tot 1925 nog als generaal-gouvernement Eupen-Malmedy. Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog, op 18 mei 1940, werd het gebied opnieuw bij Duitsland ingelijfd. In september 1944 werd het gebied door het Amerikaanse leger bevrijd en werd Eupen opnieuw Belgisch.

In 1950 werd de Vesderstuwdam gebouwd, even ten oosten van de stad.

In 1970 werd de Duitstalige Gemeenschap gevestigd waardoor de autonomie van het gebied toenam. In 1977 werd Kettenis bij Eupen gevoegd.

Bij de overstromingen van juli 2021 behoorde Eupen tot de tien meest getroffen gemeenten.

Bezienswaardigheden

Zie Lijst van beschermd erfgoed in Eupen voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

In het stadsdeel Stockem:

In het stadsdeel Nispert:


Musea

Economie

Eupen heeft in het verleden een aanzienlijke lakennijverheid en textielindustrie gekend. Deze is echter goeddeels verdwenen. Een belangrijk bedrijf is Kabelwerk Eupen, een voortzetting van een touwslagerij uit 1747. Begin 20e eeuw ging men over op de productie van elektriciteitskabels. Het bedrijf nam veel gebouwen van de textielfabrieken over, daar deze door de crisis in de textielindustrie vrijwel alle gesloten werden. Later is men ook kunststofpijpen en kunststofschuim gaan vervaardigen.

De Kammgarnwerke was een grote spinnerij, gebouwd van 1906-1908 in Pruisische industriestijl. De gebouwen zijn later in gebruik genomen door het Kabelwerk Eupen.

Natuur en landschap

Eupen ligt in het dal van de Vesder op het punt waar de Helle in de Vesder uitmondt. De hoogte bedraagt 260 meter. Niet ver van Eupen ligt de Vesderstuwdam van 1950. Onmiddellijk ten zuidoosten van de stad begint het uitgestrekte Hertogenwoud, dat naar het zuiden toe over gaat in de Hoge Venen. Bedrijvigheid vindt men ten noordwesten van Eupen en in het zuidwesten, langs de Vesder.

In het Hertogenwoud bevindt zich het Natuurcentrum Huis Ternell.

Demografische ontwikkeling

Demografische ontwikkeling voor de fusie

  • Bronnen:NIS, Opm:1930 tot en met 1970=volkstellingen, 1976 inwoneraantal op 31 december

Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeente Kettenis, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

  • Bronnen:NIS, Opm:1930 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari - 1992 tot heden
Jaar Aantal
1992 17.293
1993 17.247
1994 17.211
1995 17.215
1996 17.271
1997 17.304
1998 17.346
1999 17.429
2000 17.516
2001 17.551
2002 17.606
2003 17.750
2004 17.788
2005 18.038
2006 18.248
2007 18.313
2008 18.394
2009 18.483
2010 18.717
2011 18.878
2012 18.949
2013 18.892
2014 19.063
2015 19.122
2016 19.338
2017 19.461
2018 19.526
2019 19.677
2020 19.762
2021 19.900
2022 19.874
2023 20.082
2024
2025
2026
2027
2028
2029
2030

Taal

Bewegwijzering in Duits en Frans

90% van de bevolking spreekt Duits, de resterende 10% spreekt Frans en andere talen. Het oorspronkelijke dialect van Eupen is het Platdiets, dat een Limburgs dialect is. De meerderheid van de bevolking is tweetalig (Duits-Frans) of drietalig (Duits-Frans-Engels of andere talen).

Eupen is net zoals alle gemeenten behorend tot de Duitstalige Gemeenschap een faciliteitengemeente waarbij voorzieningen moeten worden gegeven aan de Franstalige minderheid.

In 2005 fuseerden twee pedagogische instituten en een verpleegstersschool tot de huidige Autonome Hochschule Ostbelgien, de enige openbare Duitstalige hogeschool in België. De hogeschool biedt bacheloropleidingen tot kleuteronderwijzer, onderwijzer, verpleegkundige, boekhouder, makelaar in assurantiën en bankbediende.

Kanton

De volgende gemeenten liggen in het kanton Eupen en vormen samen met Sankt Vith, Amel, Büllingen, Bütgenbach en Burg-Reuland de Duitstalige Gemeenschap van België:

  • Eupen
  • Lontzen (met Walhorn)
  • Kelmis (met Hergenrath Neu-Moresnet)
  • Raeren (met Hauset, Lichtenbusch en Eynatten)

Politiek

Samenstelling gemeenteraad 2019-2024
7
3
6
9
De 25 zetels zijn als volgt verdeeld:
     Ecolo: 7
     SPPlus!: 3
     PFF-MR: 6
     CSP: 9

Eupen is de hoofdplaats van de Duitstalige Gemeenschap en de zetel van het parlement (parlementsgebouw), de regering (regeringsgebouw) van deze gemeenschap en het Ministerie van de Duitstalige Gemeenschap.

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

Partij 10-10-1976 10-10-1982 9-10-1988 9-10-1994 8-10-2000 8-10-2006 14-10-2012 14-10-2018
Stemmen / Zetels % 25 % 25 % 25 % 25 % 25 % 25 % 25 % 25
ECOLO - 5,35 0 8,26 1 14,13 3 12,11 3 14,15 3 26,02 7 25,89 7
SP-PS1 / SP2 / SPplus3 9,681 2 9,681 2 11,131 2 11,132 2 9,012 1 10,023 2 13,983 3 13,573 3
PFF-PRL1 / PFF2 / PFF-MR3 21,151 5 30,231 8 29,071 9 28,311 8 21,862 6 21,493 6 26,753 7 22,543 6
CSP-PSC2 / CSP2 25,291 6 27,431 8 28,551 8 29,262 8 34,42 10 39,152 12 29,62 8 34,712 9
VIVANT - - - - 9,41 2 7,89 1 - -
PDB - - 15,31 4 17,18 4 13,21 3 7,28 1 - -
SI 43,89 12 27,31 7 5,79 1 - - - - -
Anderen(*) - - 1,89 0 - - - 3,65 0 3,26 0
Totaal stemmen 11409 11110 11361 11131 11063 11825 11538 11849
Opkomst % 91,34 90,21 89,16 92,06 86,86 87,79
Blanco en ongeldig % 4,44 9,66 6,89 5,77 6,82 8,29 7,41 6,85

(*) 1988: SEP (1,89%) / 2012: FLEK (3,65%) / 2018: Liste-WRMA (3,26)
De gevormde meerderheidscoalitie wordt vet aangegeven. De grootste partij is in kleur.

Sport en spel

Sportvoorzieningen in het Josephine Koch-park

KAS Eupen promoveerde in het seizoen 2009/10 voor de eerste keer in de clubgeschiedenis naar de Eerste klasse van het Belgisch voetbal. De club speelt zijn thuiswedstrijden in het Kehrwegstadion. Het was de eerste maal dat een Duitstalige club in de hoogste nationale afdeling speelde. Het verblijf in eerste klasse duurde echter maar één seizoen. KAS Eupen promoveerde na het seizoen 2015-2016 naar de hoogste divisie nadat kampioen WS Brussels geen licentie kreeg om uit te komen in de Jupiler Pro League.

MGC Klinkeshöfchen organiseert jaarlijks een Europees toernooi indoor midgetgolf.

Zustersteden

Eupen is onder meer verbroederd met de Oost-Vlaamse gemeente Temse.

Nabijgelegen kernen

Kettenis, Welkenraedt, Herbesthal, Baelen, Membach, Roetgen, Mützenich, Baraque Michel

Externe link

Commons heeft mediabestanden in de categorie Eupen.