Grote Markt (Den Haag)

Vandaag willen we het hebben over Grote Markt (Den Haag), een onderwerp dat in de loop van de tijd voor belangstelling en controverse heeft gezorgd. Grote Markt (Den Haag) is een kwestie waarover op verschillende gebieden wordt gesproken en die tegenstrijdige meningen heeft opgeleverd. Door de geschiedenis heen is Grote Markt (Den Haag) het voorwerp geweest van studie, debat en analyse, omdat de relevantie en impact ervan onmiskenbaar zijn. In dit artikel zullen we verschillende aspecten onderzoeken die verband houden met Grote Markt (Den Haag), van de oorsprong tot de invloed ervan vandaag de dag. Daarnaast zullen we proberen het belang van Grote Markt (Den Haag) te begrijpen en hoe het in verschillende contexten een voor en na heeft gemarkeerd. Zonder twijfel is Grote Markt (Den Haag) een onderwerp dat niemand onverschillig laat en dat ook in de toekomst interesse zal blijven genereren.

Grote Markt
Grote Markt
Geografische informatie
Locatie       Den Haag
Stadsdeel Centrum
Begin Schoolstraat
Eind Lutherse Burgwal
Lengte ± 105 m
Breedte ± 40 m
Algemene informatie
Aangelegd in 1614
Genoemd naar groente- en fruitmarkt
Naam sinds 17e eeuw
Bestrating Klinker
Geen toegang motorvoertuigen
Bebouwing winkels, horeca, appartementen
Opvallende gebouwen Boterwaag (17e eeuw)
halte tramtunnel (2004)
Overig De Grote Markt is groter dan gewoonlijk gedacht wordt omdat ook het stuk weg tussen Prinsegracht en Grote Marktstraat tot deze straat behoort.
Detailkaart
Situering Grote Markt volgens de Gemeente Den Haag
Portaal  Portaalicoon   Den Haag

De Grote Markt is een plein in het centrum van Den Haag met eronder het gelijknamige tramstation in de Haagse tramtunnel waar de tramlijnen 2 en 6 stoppen, alsmede RandstadRail 3 en 4.

Aan het straatniveau naast de voetgangers-ingang/uitgang van de tramtunnel bij de Jan Hendrikstraat stoppen de buslijnen 25 van HTM en 51 van EBS.

Geschiedenis

Op de plaats waar het plein nu is, stond sinds 1452 het St. Elizabeth Convent, dat in 1584 afbrandde. Dit was een van de vier nonnenkloosters die aan het eind van de Middeleeuwen in Den Haag waren gebouwd. Tijdens de Reformatie werden de restanten van het klooster afgebroken, en de grond werd doorverkocht.

In 1614 werd op deze plaats het marktplein aangelegd waar de groente- en fruitmarkt werd gehouden. In dezelfde periode groef men de Lutherse Burgwal (een gracht), waardoor de Grote Markt per schip bereikbaar werd. In 1642 werd de voor Den Haag belangrijke Prinsegracht aangelegd. Deze verbond de stad via de Loosduinsevaart met het Westland en kwam uit bij de Grote Markt, die sindsdien over twee vaarroutes bereikbaar was. De boeren uit het Westland konden zo eenvoudig hun waren naar Den Haag vervoeren en de Grote Markt groeide uit tot de belangrijkste markt van de stad. Naast groenten en fruit werd er ook koren, boter en kaas verhandeld. Hiervoor werden grote handelshuizen gebouwd zoals het Koorenhuis en het Boterhuis.

De Haagse Bloemenmarkt op de Grote Markt (achteraan), doorlopend langs het begin van de Prinsegracht (voorgrond). Links de Boterwaag. ± 1895, door Karel Klinkenberg

Na 1900

Tussen 1881 en 1903 werd de Prinsegracht samen met de meeste andere binnengrachten gedempt. De markt, die op de Prinsegracht werd gehouden, was allang veel te klein en is daarom in 1938 verplaatst naar de Herman Costerstraat in de Schilderswijk, en heet nu de De Haagse Markt.

Decennialang diende de Grote Markt als busstation van de HTM. De bussen hadden hun beginpunt daar waar nu de hoofdingang van de tramtunnel is en de terrassen zijn.

In 1927-1928 verrees op de hoek van de Grote Markt en de, dan net nieuwe, Grote Marktstraat een markant pand van de hand van architect Jan Buijs, in de moderne nieuwe-bouwenstijl: het hoofdkantoor van de Haagse coöperatie De Volharding. In het pand waren kantoren, winkels en een tandheelkundige kliniek gevestigd en het was aan buitenkant voorzien van lichtreclame, wat in die tijd zeer modern was.

Vanaf de jaren 70 veranderde het plein in een belangrijk uitgaansgebied. Maar ruimte voor terrassen was er niet, want er was een laag U-vormig gebouw op het grootse deel van het plein, wat de City-promenade werd genoemd. Het oude Boterhuis uit 1650, omgedoopt in Boterwaag, werd tussen 1980 en 1983 gerestaureerd naar een plan van de Amsterdamse architecten G. Prins en J.D. Mol. Enkele andere oude panden ondergingen eveneens een restauratie en het plein werd opnieuw ingericht, waarbij gemotoriseerd verkeer niet meer werd toegestaan. In de Boterwaag is tegenwoordig een café gevestigd en ook vele andere historische panden aan het plein hebben een horecabestemming gekregen, zoals het bekende café De Zwarte Ruiter. In de zomer verandert het plein in een groot terras, dat druk bezocht wordt.

In 2004 werd de tramtunnel van Den Haag geopend. Deze heeft een ondergrondse halte aan de Grote Markt. De ingang van de halte is verdiept aangelegd.

Lampenwinkel

Piet de Borst had een grote lampenwinkel aan de Grote Markt 19, op de hoek van de Lutherse Burgwal, waar een traditie heerste. Hier werden bij de introductie van een nieuw betalingsmiddel de eerste aankopen gedaan.

Piet de Borst zette zich in om de Grote Markt in stand te houden, hiertoe kocht hij enkele panden op. In 2012 besloot hij de winkel te sluiten, waarbij Maxime Verhagen het woord voerde. In 2013 werd Piet de Borst uitgeroepen tot Ondernemer van 2013 en op 17 mei 2013 overleed hij.

Foto's