Parijs-Roubaix

Parijs-Roubaix
Tom Boonen tijdens Parijs-Roubaix 2014
Lokale naam	Paris-Roubaix
Bijnaam	De Hel van het Noorden, La Reine des Classiques, La Pascale
Regio	Hauts-de-France
Periode	2e zondag van april
Organisator	ASO
Classificatie
Discipline	Weg
Type	Kasseiklassieker
Internationale kalender	UCI World Tour
Geschiedenis
Eerste editie	1896
Aantal edities	121 (2024)
Eerste winnaar	Josef Fischer
Laatste winnaar	Mathieu van der Poel
Laatste Bel. winnaar	Philippe Gilbert (2019)
Laatste Ned. winnaar	Mathieu van der Poel (2024)
Meeste zeges	Roger De Vlaeminck Tom Boonen (4 zeges)
Portaal    Wielersport

Parijs-Roubaix is een eendaagse wielerwedstrijd die elk voorjaar wordt verreden in het noorden van Frankrijk.

De wielerwedstrijd is een van de vijf monumenten en wordt precies een week na de Ronde van Vlaanderen gereden. De eendaagse wedstrijd staat bekend als De Hel van het Noorden (L'Enfer du Nord), maar dat is niet omdat een deel van de koers wordt verreden over de kasseistroken die karakteristiek zijn voor dit gebied. De omschrijving "Hel van het Noorden" werd het eerst in 1919 gebruikt door een journalist die de eerste editie na de Eerste Wereldoorlog volgde en diep onder de indruk was van de oorlogsverwoestingen in Noord-Frankrijk.

In de eerste edities van de mannencours werd er gebruikgemaakt van gangmakers (à la Bordeaux-Parijs), aanvankelijk met auto's en motoren, vanaf 1901 alleen nog met fietsen. Vanaf 1908 werden de renners tot Beauvais gegangmaakt, na 1910 kwam dit te vervallen. Afhankelijk van de weersomstandigheden zijn deze stroken ofwel droog en stoffig, ofwel nat en uiterst modderig en glad. Een andere bijnaam voor de wedstrijd is dan ook La Reine des Classiques (De Koningin der Klassiekers) of ook La Pascale (Paas, dus: wedstrijd omstreeks Pasen). De eerste vrouwencours was in 2021.

De textielfabrikanten Theo Vienne en Maurice Perez organiseerden de wedstrijd voor het eerst in 1896 en met uitzondering van de beide wereldoorlogen is de wedstrijd sindsdien elk jaar verreden. Tegenwoordig is de organisatie van de wedstrijd in handen van de Société du Tour de France (A.S.O.: Amaury Sport Organisation), die ook de Ronde van Frankrijk organiseert.

Parijs-Roubaix vormt samen met Milaan-San Remo, de Ronde van Vlaanderen, Luik-Bastenaken-Luik en de Ronde van Lombardije de vijf monumenten en maakt sinds 2005 deel uit van de Historische kalender. Vanaf 2011 behoort hij tot de UCI World Tour.

De editie van 2020 werd in eerste instantie verplaatst naar 25 oktober 2020 vanwege de coronapandemie, inclusief de eerste editie voor de vrouwen. Op 9 oktober 2020 maakte de organisator bekend dat de uitgestelde editie afgelast werd vanwege de sterke stijging van de coronacijfers in Noord-Frankrijk.

Marcel Kint (1943), Rik Van Looy (1961, 1962), Eddy Merckx (1968), Francesco Moser (1978), Bernard Hinault (1981), Peter Sagan (2018), Mathieu van der Poel (2024) en Lotte Kopecky (2024) zijn de winnaars die Parijs-Roubaix wonnen als wereldkampioen. De snelste editie was in 2024. Mathieu van der Poel won met een gemiddelde van 47,802 kilometer per uur.

Parcours

Oorspronkelijk liep de wedstrijd van Saint-Denis in Parijs naar Roubaix. Vanwege de grote afstand werd de startplaats noordwaarts verlegd. In 1965 werd de startplaats verhuisd naar Chantilly. In 1968, onder leiding van Jean Stablinski, werd de startstreep voor het eerst getrokken in Compiègne, dat zo'n 80 kilometer ten noorden van Parijs ligt. De finish is sinds 1943 traditioneel (met uitzondering van 1986, 1987 en 1988) op de Vélodrome André Pétrieux van Roubaix, waar de renners nog anderhalve ronde moeten afleggen (600 m). In de eerste edities werden er drie ronden op de baan afgelegd en werd de wegfiets voor een baanfiets ingewisseld voordat er de baan opgereden werd.

Kasseien

Parijs-Roubaix kreeg zijn reputatie van kasseienkoers pas na de Eerste Wereldoorlog. Kasseien waren weliswaar niet onbekend in dat gebied, maar voor die tijd werd er nog veel gereden over stoffige wegen, gemaakt van puin en grind. Nadat veel van die wegen in de Eerste Wereldoorlog kapotgeschoten waren, werden ze hersteld met kasseien.

Vanaf de jaren zestig zijn veel van die kasseien weer verdwenen onder een laag asfalt, maar ze hadden inmiddels zo'n eigen karakter aan Parijs-Roubaix gegeven, dat de organisatie haar best doet in de omgeving originele kasseistroken te vinden en ze zo mogelijk als erfgoed te laten beschermen. Sommige kasseienstroken zijn alleen toegankelijk voor publiek op de wedstrijddag. Tegenwoordig moeten de renners elk jaar over meer dan 50 kilometer kasseien rijden. Bekende kasseienstroken zijn het Bos van Wallers-Arenberg (alleen in de mannenwedstrijd), Pevelenberg (Mons-en-Pévèle) en de Carrefour de l'Arbre. Elke kasseistrook (fr: secteur pavé) krijgt een gradatie in de vorm van sterren, waarbij vijf sterren de zwaarste stroken (in lengte en ligging van kasseien) aanduiden. In 2005 werd voor het eerst in veertig jaar het Bos van Wallers buiten het parcours gelaten, vanwege de slechte toestand van de kasseien aldaar. In 2006 werd de strook terug opgenomen in het parcours.

De nummering van de stroken is aflopend. Zo ligt strook nummer 1 (Espace Charles Crupelandt, vernoemd naar de wielrenner Charles Crupelandt), een relatief goed stuk kasseien van 300 meter lang, aangelegd ter promotie van de wielerwedstrijd, circa twee kilometer voor de finish in Roubaix.

Belangrijkste kasseistroken

Nummer	Naam kasseistrook	Lengte	Aantal sterren
19	Bos van Wallers-Arenberg	2,4 km
11	Mons-en-Pévèle	3 km
4	Carrefour de l'Arbre	2,1 km
26	Quiévy à Saint-Python	3,7 km
20	Haveluy à Wallers	2,5 km
17	Hornaing à Wandignies-Hamage	3,7 km
15	Tilloy-lez-Marchiennes à Sars-et-Rosières	2,4 km
12	Auchy-lez-Orchies à Bersée	2,7 km
5	Camphin-en-Pévèle	1,8 km

"De Dubbel"

Parijs-Roubaix wordt soms vergeleken met de Ronde van Vlaanderen, die altijd de zondag voor Parijs-Roubaix op de Vlaamse wegen verreden wordt. De Ronde wordt getypeerd als een race met een reeks Vlaamse hellingen, waarvan het merendeel met kinderkopjes geplaveid is (vandaar ook een kasseiklassieker). Parijs-Roubaix, daarentegen, heeft geen hellingen maar telt wel heel wat kasseistroken, die er veel slechter bij liggen dan die in Vlaanderen.

Elf wielrenners wonnen beide wedstrijden in één week tijd. Tom Boonen en Fabian Cancellara zijn er zelfs twee keer in geslaagd. Rik Van Looy en Mathieu van der Poel zijn de enige twee wielrenners die daarin slaagde in de regenboogtrui.

Fietsen en materiaal

Door de vaak barre weersomstandigheden waarin de renners over de kasseien moeten dokkeren, kiezen ploegen soms voor specifiek technisch materiaal. Een specifieke frame- en wielenkeuze zijn vaak typerend voor deze wedstrijd.

De gebruikte fietsen in Parijs-Roubaix hebben dan ook veel weg van de cyclocross. Zo wordt meestal gekozen voor bredere banden, of specifieke remsoorten. Veelal kiest men voor een iets lichtere bandendruk, omdat dit iets beter grip geeft en de schokken beter absorbeert. Veel ploegen kiezen ervoor om her en der op het parcours extra personeel met reservewielen (of soms met reservefietsen) te plaatsen omdat veel stroken vaak niet of moeilijk bereikbaar zijn met de ploegwagen. Zo wordt de renner beter geassisteerd bij eventuele materiaalbreuk of lekke band.

Sommige toprenners gebruiken zelfs speciale frames, die geoptimaliseerd zijn voor het dokkerwerk van Parijs-Roubaix. Deze frames bieden meer stabiliteit en comfort voor de renner. In 2005 gebruikte winnaar Tom Boonen een TIME-frame met langere wielbasis. In diezelfde editie gebruikte George Hincapie een TREK-prototype frame met een 2 mm dikke vering aan de zitting, die -volgens de producenten- haast alle schokken zou opvangen. Door de jaren heen zijn veel dingen uitgeprobeerd in De Hel van het Noorden om een voordeel op de concurrentie te hebben. Vering op de fiets in allerlei vormen hebben hun intrede gedaan en zijn weer verdwenen. Meer en meer kiezen renners voor een "klassieke" fiets waarbij kleine aanpassingen op het gebied van geometrie en sterkte worden toegepast.

Al een tijdje kunnen de renners bij bandbreuk assistentie vragen van een neutrale motor die tussen de renners laveert. De typische gele moto's voeren wielen met zich mee die ter beschikking staan van de renners met pech.

Lijst van winnaars (mannen)

Meervoudige winnaars

Overwinningen	Renner	Land	Jaren
4	Roger De Vlaeminck	België	1972, 1974, 1975, 1977
	Tom Boonen	België	2005, 2008, 2009, 2012
3	Octave Lapize	Frankrijk	1909, 1910, 1911
	Gaston Rebry	België	1931, 1934, 1935
	Rik Van Looy	België	1961, 1962, 1965
	Eddy Merckx	België	1968, 1970, 1973
	Francesco Moser	Italië	1978, 1979, 1980
	Johan Museeuw	België	1996, 2000, 2002
	Fabian Cancellara	Zwitserland	2006, 2010, 2013
2	Maurice Garin	Italië	1897, 1898
	Lucien Lesna	Frankrijk	1901, 1902
	Hippolyte Aucouturier	Frankrijk	1903, 1904
	Charles Crupelandt	Frankrijk	1912, 1914
	Henri Pélissier	Frankrijk	1919, 1921
	Georges Claes	België	1946, 1947
	Rik Van Steenbergen	België	1948, 1952
	Sean Kelly	Ierland	1984, 1986
	Marc Madiot	Frankrijk	1985, 1991
	Gilbert Duclos-Lassalle	Frankrijk	1992, 1993
	Franco Ballerini	Italië	1995, 1998
	Mathieu van der Poel	Nederland	2023, 2024

Overwinningen per land

Overwinningen	Land
57	België
28	Frankrijk
14	Italië
9	Nederland
4	Zwitserland
2	Australië,  Duitsland,  Ierland
1	Luxemburg,  Moldavië,  Slowakije,  Zweden

Vrouwen

Parijs-Roubaix
Classificatie
Internationale kalender	UCI Women's World Tour
Categorie	UCI 1.WWT
Geschiedenis
Eerste editie	2021
Aantal edities	4 (2024)
Eerste winnaar	Elizabeth Deignan
Laatste winnaar	Lotte Kopecky
Laatste Bel. winnaar	Lotte Kopecky (2024)
Laatste Ned. winnaar	geen
Meeste zeges	1 (alle winnaars)
Portaal    Wielersport

Vanaf 2021 wordt er ook de wedstrijd ook voor vrouwen verreden. De wedstrijd maakt vanaf de eerste editie deel uit van de UCI Women's World Tour.

Mannen beloften

Parijs-Roubaix Espoirs
Classificatie
Internationale kalender	UCI Europe Tour
Categorie	UCI 1.2U
Geschiedenis
Eerste editie	1967
Aantal edities	54 (2024)
Eerste winnaar	Georges Pintens
Laatste winnaar	Tim Torn Teutenberg
Laatste Bel. winnaar	Tijl De Decker (2023)
Laatste Ned. winnaar	Nils Eekhoff (2017)
Meeste zeges	2 (Taylor Phinney)
Portaal    Wielersport

Parijs-Roubaix Espoirs ofwel Parijs-Roubaix voor beloften, wordt verreden door mannen onder 23 jaar. De winnaar van 1979, Marc Madiot, is de enige die erin is geslaagd om de wedstrijd ook bij de elitie te winnen. Hij deed dit zelfs tweemaal, namelijk in 1985 en 1991.

Zie de categorie Paris-Roubaix van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.