Röntgendubbelster
In dit artikel gaan we dieper in op Röntgendubbelster en de relevantie ervan in de hedendaagse samenleving. Van zijn impact op de geschiedenis tot zijn invloed op het dagelijks leven, Röntgendubbelster heeft de aandacht getrokken van mensen van alle leeftijden en achtergronden. Door middel van een gedetailleerde analyse zullen we de belangrijkste aspecten van Röntgendubbelster en zijn rol op cultureel, sociaal en emotioneel gebied onderzoeken. Daarnaast zullen we onderzoeken hoe Röntgendubbelster in de loop van de tijd is geëvolueerd en hoe het onze perceptie van de wereld om ons heen blijft vormen. Dit artikel geeft een compleet en uitgebreid overzicht van Röntgendubbelster, waardoor lezers een dieper inzicht krijgen in het belang ervan in de moderne wereld.
Een röntgendubbelster is een interagerende dubbelster waarin een van de twee sterren een compact object is. Dit compacte object kan een witte dwerg, een neutronenster of een zwart gat zijn. De andere ster wordt de begeleidende ster genoemd. De twee sterren in het dubbelstersysteem zijn door middel van hun zwaartekracht met elkaar verbonden en draaien om hun gemeenschappelijk massamiddelpunt. De begeleidende ster kan materie overdragen naar het compacte object waarbij röntgenstraling vrijkomt. Sommige röntgendubbelsterren, zoals SS 433 en LS I +61 303, zijn zichtbaar als microquasar.
Soorten röntgendubbelsterren
Röntgendubbelsterren kunnen een verschillend gedrag vertonen als wordt gekeken naar de hoeveelheid röntgenstraling die door de dubbelster wordt uitgezonden:
De zogenaamde persistente röntgendubbelsterren laten een min of meer constante röntgenhelderheid zien.
Bij de transient[1] röntgendubbelsterren is af en toe een piek in de röntgenhelderheid te zien. Deze röntgendubbelsterren vertonen enorme uitbarstingen die een paar maanden zichtbaar blijven en daarna weer verdwijnen.
Zware röntgendubbelster
Een zware röntgendubbelster bestaat uit een compact object en een begeleidende ster die meer dan tien keer de massa van de zon heeft. De massaoverdracht bij zo’n röntgendubbelster vindt hoofdzakelijk plaats door middel van windaccretie. De begeleidende ster verliest dan massa in de vorm van een sterrenwind die door de zwaartekracht van het compacte object wordt aangetrokken. De röntgenstraling komt vrij wanneer een gedeelte van de sterrenwind op het oppervlak van het compacte object valt.[2] Een voorbeeld van een zware röntgendubbelster is Cygnus X-1.
Lichte röntgendubbelster
Een lichte röntgendubbelster (LMXB; low mass x-ray binary) bestaat uit een compact object en een begeleidende ster met een massa die minder is dan die van de zon. De massaoverdracht bij zo’n röntgendubbelster vindt hoofdzakelijk plaats door het vullen van de Rochelob van de begeleidende ster. Als de begeleidende ster groter wordt dan zijn Rochelob, zal materie worden overgedragen naar het compacte object. Het gas (vooral waterstof) van de begeleidende ster valt niet direct op het compacte object omdat het draaiing (impulsmoment) bezit. In plaats daarvan draait de materie in een spiraal om het compacte object en vormt uiteindelijk een accretieschijf. De meeste röntgenstraling komt van het binnenste gedeelte van de accretieschijf rondom het compacte object, deze materie wordt verhit tot enorme temperaturen (meer dan een miljoen graden).[2] De eerste waargenomen röntgendubbelster is Sco X-1. Dit is een lichte röntgendubbelster en de helderste die tot nu toe bekend is.
Cataclysmisch variabele ster
Een cataclysmisch variabele ster is een röntgendubbelster waarbij het compacte object een witte dwerg is. Er is een groot aantal typen van zulke veranderlijken, afhankelijk van de precieze omstandigheden.
X-ray burster
Een X-ray burster is een voorbeeld van een lichte röntgendubbelster waarbij het compacte object een neutronenster is. Een X-ray burster dankt zijn naam aan een uitbarsting van röntgenstraling in een röntgendubbelster. Als een ster in een dubbelstersysteem zijn Rochelob vult, wordt er materie overgedragen die naar de neutronenster stroomt.
In het geval van een X-ray burster valt deze materie direct op het oppervlak van de neutronenster. De buitenste schil van de neutronenster bestaat uit waterstof dat helium kan vormen. Het fuseren van dit helium is explosief en hierbij komt een grote hoeveelheid energie vrij die ervoor zorgt dat wij de lichtkracht van een ster zien toenemen.[4]
Zie ook
Externe link
- Dubbelsterren - UVA Sterrenkunde Encyclopedie
Noten
- ↑ Hier is voor de duidelijkheid de Engelse uitdrukking gebruikt
- ↑ a b J. Frank, A. King and D. Raine (2002). Accretion Power in Astrophyscis. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-62957-7.
- ↑ Deze grafieken zijn gemaakt met data van de RXTE-ASM, een satelliet die röntgenstraling detecteert.
- ↑ B.W. Carroll and D. A. Ostlie (2007). An introduction to Modern Astrophysics. Pearson Education. ISBN 0-8053-0402-9.