Żaqq
W tym artykule zajmiemy się tematem Żaqq z różnych perspektyw, aby zapewnić kompleksowe spojrzenie na ten temat. Przeanalizujemy jego wpływ na obecne społeczeństwo, możliwe implikacje na przyszłość, a także poznamy różne opinie i stanowiska w tej sprawie. Żaqq jest dziś tematem niezwykle aktualnym, który wywołał duże zainteresowanie i debatę, dlatego uważamy za stosowne poświęcić tę przestrzeń dyskusji i refleksji na ten temat.
,_made_from_calf_pelt,_cane,_and_animal_horn.jpg)
| |
| Klasyfikacja naukowa | |
| 422.112 | |
| Klasyfikacja popularna | |
| Instrument dęty drewniany | |
| Podobne instrumenty | |
Żaqq (zaqq, iż-żaqq) – instrument muzyczny dęty drewniany z grupy aerofonów stroikowych występujący na Malcie. Należy do grupy najbardziej charakterystycznych, a jednocześnie najmniej znanych rodzajów dud w rejonie Morza Śródziemnego, Afryce Północnej i na Bliskim Wschodzie.
Budowa
Ma podwójną piszczałkę melodyczną (przebierkę) wykonaną z trzciny i pojedynczy stroik, podobnie jak egejska tsamboúna, kreteńska askomadura, turecki tulum, tunezyjski/algierski mezwed, czy libijska zukra. Wszystkie dudy tego rodzaju mają worki ze zwierzęcej skóry. Żaqq jest jednak wyjątkowy, ponieważ worek to nie tylko skóra z sierścią, ale zachowane są także nogi i ogon zwierzęcia (brakuje tylko głowy). Do wykonania worków używano kóz, cieląt urodzonych jako martwe, psów, a także dużych kotów. W czasie gry żaqq trzyma się poziomo pod pachą, nogami do góry.
Historia
Carl Partridge powołuje się na relację mieszkającego na Malcie anglikańskiego misjonarza G.P. Badgera (1815–1888), który w 1838 roku w „Description of Malta and Gozo” określał żaqq jako najbardziej ceniony maltański instrument ludowy i zwracał uwagę na stosowanie worków z psich skór. Na obrazach i litografiach z XVIII i XIX wieku, żaqq występuje w towarzystwie tancerzy lub innych muzyków. Tradycyjnie towarzyszył mu tamburyn (tanbur) i bęben pocierany (rabbaba/żavżava).
Sto lat później instrument żaqq nadal był w użyciu, ale nie był już tak popularny. Na początku XX wieku muzycy grali na żaqqu na ulicach, w kawiarniach, czy winiarniach. Czasem mógł mu towarzyszyć tamburyn (tambur) lub bęben pocierany (rabbaba/żavżava), niekiedy dołączali do nich tancerze. Takiej muzyki oczekiwano zwykle w okresie świątecznym (Boże Narodzenie) i karnawałowym.
Pod koniec pierwszej połowy XX wieku nieliczni muzycy grający na żaqqu byli rozproszeni na Malcie (Naxxar, Mosta, Siġġiewi, Dingli, Żurrieq, Birgu (Vittoriosa), Marsa, Mellieħa) oraz na siostrzanej wyspie Gozo (Rabat). W latach 1971–1973 badacze J.K. Partridge i F. Jeal odnaleźli już tylko 9 muzyków. Obecnie żaqq praktycznie nie jest używany, choć Francesco Sultana stara się ożywić tradycję, budując te instrumenty i grając na nich.
Muzycy
Niektórzy muzycy grający na żaqqu przekazywali swoje umiejętności z pokolenia na pokolenie, jak np. rodzina Buġejas nazywana Tal-Grixi:
- Wenzu Buġejas (1870-1941)
- Żeppi Buġejas (1894-1960)
- Awonsju Buġejas (1896-1981) – grał także na tanburze
- Wenzu Buġejas (1930-?) – grał także na tanburze.
- Toni Cachia (ll-Hammarun) z Naxxar (1927-2014)
- Lażżru Camilleri (Il-Lass) z Mosty
- Edmond Jackson, uczeń ll-Hammaruna (Tony Caccia)
- Francesco Sultana
Przypisy
- ↑ Zaqq , Metropolitan Museum of Art .
- ↑ a b c d Karl Partridge, The Maltese Żaqq , The Bagpipe Society .
- ↑ a b c d Anna Borg Cardona, „Tal-Grixti” a family of żaqq and tanbur musicians, „L-imnara”, Vol. 5 nr 4, L-Università ta’ Malta, 1997, s. 91-104 .
- ↑ a b Will Pound – interview with Maltese musician Francesco Sultana .
- ↑ About the Begining of Edmond Folk , Jackson’s Pipe Band Malta .
- ↑ Michael Bugeja, A passion for the pipes , Times of Malta .
Literatura
Partridge J. K., Jeal Frank, Cooke P.R. The Maltese Zaqq w: JSTOR