Ameryka Północna
W tym artykule zbadamy fascynujący świat Ameryka Północna, temat, który na przestrzeni dziejów przykuwał uwagę i interesował wielu ludzi. Od początków do dzisiejszego wpływu Ameryka Północna był przedmiotem debaty, refleksji i badań zarówno ekspertów, jak i entuzjastów. Poprzez szczegółową analizę i dogłębne spojrzenie zanurzymy się w najbardziej istotnych i wyjątkowych aspektach związanych z Ameryka Północna, oferując szeroką i wzbogacającą wizję, która pozwoli czytelnikowi lepiej zrozumieć jego znaczenie i znaczenie w dzisiejszym społeczeństwie.
 Zdjęcie satelitarne Ameryki Północnej; Interaktywna mapa | |
| Państwo | |
|---|---|
| Powierzchnia | |
| Miejscowości |
największe aglomeracje: |
| Wysokość |
max: 6194 m n.p.m., Denali (McKinley); |
| Rodzaj obiektu | |
Położenie na mapie świata  | |
 48°N 100°W/48,000000 -100,000000
| |
 Cieniowana mapa Ameryki Północnej | |
Ameryka Północna – kontynent o powierzchni 24 230 000 km² (co stanowi 16,3% całkowitej powierzchni lądów na kuli ziemskiej), położony na półkulach: północnej i zachodniej. Jego krajem o największej powierzchni jest Kanada.
Do Ameryki Północnej należy również tzw. Ameryka Środkowa.
Dane geograficzne
Od zachodu Amerykę Północną otacza Ocean Spokojny, od północy Ocean Arktyczny, a od wschodu Ocean Atlantycki. Ameryka Północna od Azji oddzielona jest Cieśniną Beringa. Na południu łączy się z Ameryką Południową. Południowa część nazywana jest Ameryką Łacińską.
Najdalej wysunięte punkty Ameryki Północnej jako części świata:
- na północy – Wyspa Kaffeklubben (83°40′N),
- na południu – Wyspa Kokosowa (5°32′N),
- na zachodzie – Przylądek Wrangell (172°25′E), na wyspie Attu w łańcuchu Aleutów,
- na wschodzie – Przylądek Północno-Wschodni (11°00′W), na Grenlandii.
Skrajne punkty Ameryki Północnej jako kontynentu:
- na północy – Półwysep Murchisona (71°58′N),
- na południu – Punta Mariato (7°12′N),
- na zachodzie – Przylądek Księcia Walii (168°05′W),
- na wschodzie – Cape St. Charles (55°40′W).
Rozciągłość południkowa 7,2 tys. km, równoleżnikowa 6,8 tys. km. Kontynent silnie rozczłonkowany, długość linii brzegowej 75 600 km. 8,3% Ameryki Północnej stanowią półwyspy, a 16,7% – wyspy.
Największymi półwyspami są:
- Labrador – 1430 tys. km²,
- Jukatan – 180 tys. km²,
- Kalifornijski – 144 tys. km²,
- Floryda – 110 tys. km²,
- Melville’a – 63 tys. km²,
- Seward – 50 tys. km²,
- Nowa Szkocja – 45 tys. km²,
- Alaska – 45 tys. km².
Do największych wysp należą:
- Grenlandia – 2175,6 tys. km² (największa wyspa na świecie),
- Ziemia Baffina – 507 tys. km²,
- Wyspy Królowej Elżbiety – 419 tys. km²,
- Wyspa Wiktorii – 217 tys. km²,
- Wyspa Ellesmere’a – 196 tys. km²,
- Nowa Fundlandia – 112 tys. km²,
- Kuba – 105 tys. km².
W Ameryce Północnej zaznacza się przewaga gór i wyżyn nad nizinami – średnia wysokość nad poziomem morza to 781 m. Najwyższym punktem jest Denali (znany też jako McKinley – 6194 m) na Alasce, natomiast najniższy znajduje się w Dolinie Śmierci (86 m p.p.m.). Ponad 64% powierzchni leży powyżej 300 m n.p.m. Wzdłuż zachodnich brzegów Kordyliery (aktywne sejsmicznie) z wewnętrznymi wyżynami (Kolorado, Meksykańska), wewnątrz Wielkie Równiny i Niziny Wewnętrzne, na wschodzie Appalachy. Wybrzeża wschodnie nizinne. Klimat od okołobiegunowego na północy przez umiarkowany, podzwrotnikowy i zwrotnikowy do równikowego w Ameryce Środkowej. W Kordylierach klimaty górskie. Głównymi rzekami są: Missisipi z Missouri, Mackenzie, Jukon, a jeziorami: Górne, Huron, Michigan, Wielkie Jezioro Niedźwiedzie, Wielkie Jezioro Niewolnicze, Erie. Na północy pustynie arktyczne, tundra, lasy iglaste, ku południu przechodzą w lasy mieszane i liściaste, w części środkowej prerie, na pd.-zach. półpustynie i pustynie. W Kordylierach górskie lasy iglaste i roślinność alpejska, na wybrzeżach Ameryki Środkowej lasy równikowe. Fauna zróżnicowana: wół piżmowy, renifer karibu, jeleń wirginijski, niedźwiedzie (baribal, grizzly), bizon amerykański (w rezerwatach).
Ludność
Amerykę Północną zamieszkuje 579 mln ludzi (dane z 2013 roku), co stanowi około 8% ludności świata, głównie biali, czarni i Indianie. Gęstość zaludnienia jest niewielka w porównaniu do średniej gęstości zaludnienia świata i wynosi 21,5 osoby/km². Rozmieszczenie ludności jest bardzo nierównomierne i jest następstwem silnego zróżnicowania warunków środowiska przyrodniczego. Najbardziej zaludnione tereny to: Bermudy – 1189 osób/km² (1994) i Barbados 607 osób/km² (1994), a najmniej zaludnione tereny to obszar Grenlandii (0,2 osoby/km² – 1992) i Kanada – 3 osoby/km² (1994). Szczególnie ważnym czynnikiem wpływającym na rozmieszczenie ludności jest fakt, że ogromna powierzchnia kontynentu znajduje się pod wpływem klimatów: polarnego, subpolarnego i umiarkowanie chłodnego, co znacząco ogranicza możliwość trwałego egzystowania człowieka na północy. Kolejnym obszarem o niewielkiej koncentracji ludności są Kordyliery wraz z kotlinami śródgórskimi, a także obszary pustynne i półpustynne. W Ameryce Północnej można również wskazać obszary o wysokiej koncentracji ludności, np. pogranicze kanadyjsko-amerykańskie, północny wschód Stanów Zjednoczonych, niektóre odcinki wybrzeża Oceanu Spokojnego, a także tereny ciągnące się od Meksyku po Gwatemalę. Państwami o największej gęstości zaludnienia w Ameryce Północnej są kraje wyspiarskiej części Ameryki Środkowej.
Największe miasta w Ameryce Północnej
 |
Ta sekcja od 2024-04 wymaga zweryfikowania podanych informacji. |
| Nr. | Miasto | Liczba ludności | Gęstość zaludnienia (os./km) | Państwo |
|---|---|---|---|---|
| 1. | Meksyk | 9 209 944 | 6200 | Meksyk |
| 2. | Nowy Jork | 8 335 897 | 10 712 | USA |
| 3. | Los Angeles | 3 822 238 | 3072 | USA |
| 4. | Santo Domingo | 3 798 699 | 36 372 | Dominikana |
| 5. | Chicago | 2 763 076 | 4559 | USA |
| 6. | Toronto | 2 615 060 | 4150 | Kanada |
| 7. | Houston | 2 288 250 | 1389 | USA |
| 8. | Hawana | 2 130 517 | 2892 | Kuba |
| 9. | Monterrey | 1 693 691 | 1989 | Meksyk |
| 10. | Montreal | 1 649 519 | 4518 | Kanada |
| 11. | Phoenix | 1 644 409 | 1225 | USA |
| 12. | Filadelfia | 1 603 797 | 4609 | USA |
| 13. | Guadalajara | 1 564 514 | 10 458 | Meksyk |
| 14. | Puebla | 1 485 941 | 5741 | Meksyk |
| 15. | San Antonio | 1 434 625 | 1110 | USA |
Podział polityczny Ameryki Północnej
Państwa Ameryki Północnej oraz ich stolice
| Lp. | Państwo | Stolica | Powierzchnia (w km²) |
Ludność (2023 r.) |
|---|---|---|---|---|
| 1 |  Antigua i Barbuda |
Saint John’s | 442 | 101 489 |
| 2 |  Bahamy |
Nassau | 13 940 | 358 508 |
| 3 |  Barbados |
Bridgetown | 509 | 303 431 |
| 4 |  Belize |
Belmopan | 22 966 | 419 137 |
| 5 |  Dominika |
Roseau | 754 | 74 656 |
| 6 |  Dominikana |
Santo Domingo | 48 730 | 10 790 744 |
| 7 |  Grenada |
Saint George’s | 344 | 114 299 |
| 8 |  Gwatemala |
Gwatemala | 108 890 | 17 980 803 |
| 9 |  Haiti |
Port-au-Prince | 27 750 | 11 470 261 |
| 10 |  Honduras |
Tegucigalpa | 112 090 | 9 571 352 |
| 11 |  Jamajka |
Kingston | 10 991 | 2 820 982 |
| 12 |  Kanada |
Ottawa | 9 976 140 | 38 516 736 |
| 13 |  Kostaryka |
San José | 51 100 | 5 256 612 |
| 14 |  Kuba |
Hawana | 100 860 | 10 985 974 |
| 15 |  Meksyk |
Meksyk | 1 972 550 | 129 875 529 |
| 16 |  Nikaragua |
Managua | 129 494 | 6 359 689 |
| 17 |  Panama |
Panama | 78 200 | 4 404 108 |
| 18 |  Saint Kitts i Nevis |
Basseterre | 261 | 54 817 |
| 19 |  Saint Lucia |
Castries | 616 | 167 591 |
| 20 |  Saint Vincent i Grenadyny |
Kingstown | 389 | 100 804 |
| 21 |  Salwador |
San Salvador | 21 040 | 6 602 370 |
| 22 |  Stany Zjednoczone |
Waszyngton | 9 631 418 | 339 665 118 |
Terytoria zależne
- Anguilla
- Bermudy
- Brytyjskie Wyspy Dziewicze
- Grenlandia
- Gwadelupa
- Kajmany
- Martynika
- Montserrat
- Navassa
- Portoryko
- Saba
- Saint-Barthélemy
- Saint-Martin
- Saint-Pierre i Miquelon
- Sint Eustatius
- Sint Maarten
- Turks i Caicos
- Wyspa Clippertona
- Wyspy Dziewicze Stanów Zjednoczonych
Regiony fizycznogeograficzne
Przypisy
- ↑ a b North America, Encyclopædia Britannica (ang.).
- ↑ Demographia World Urban Areas (May 2014) Demographia (ang.)
Linki zewnętrzne
