Archidiecezja gdańska

W tym artykule zbadamy fascynującą historię Archidiecezja gdańska, tematu, który przez lata przyciągnął uwagę niezliczonej liczby osób. Archidiecezja gdańska był przedmiotem debaty, badań i spekulacji, a jego wpływ na społeczeństwo był głęboki i trwały. Od najwcześniejszych zapisów historycznych po dzień dzisiejszy Archidiecezja gdańska odgrywał kluczową rolę w kształtowaniu kultury, polityki i sposobu, w jaki rozumiemy otaczający nas świat. Na tych stronach będziemy zagłębiać się w bogatą i różnorodną historię Archidiecezja gdańska, badając jego pochodzenie, ewolucję i znaczenie we współczesnym świecie.

Archidiecezja Gdańska
Archidioecesis Gedanensis
Ilustracja
Archikatedra Oliwska w Gdańsku-Oliwie
Państwo

 Polska

Województwo

 pomorskie

Siedziba

Gdańsk
ul. Biskupa Edmunda Nowickiego 1,
80–330 Gdańsk Oliwa

Data powołania

30 grudnia 1925

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Metropolia

Gdańska

Archikatedra

Trójcy Świętej

Biskup diecezjalny

Tadeusz Wojda SAC (metropolita gdański)

Biskup pomocniczy

Wiesław Szlachetka
Piotr Przyborek

Biskup senior

Sławoj Leszek Głódź

Dane statystyczne (2020)
Liczba wiernych

914 258

Liczba kapłanów
• w tym diecezjalnych
• w tym zakonnych

741
568
173

Liczba osób zakonnych

641
w tym zakonnic: 468

Liczba dekanatów

24

Liczba parafii

198
+ 2 wojskowe Ordynariatu Polowego

Powierzchnia

2,5 tys. km²

Mapa
54°24′39,41″N 18°33′31,06″E/54,410947 18,558628
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Archidiecezja Gdańska (łac. Archidioecesis Gedanensis; niem. Erzbistum Danzig) – jedna z 14 archidiecezji obrządku łacińskiego w Kościele katolickim w Polsce. Ustanowiona diecezją 30 grudnia 1925 bullą Universa christifidelium cura przez papieża Piusa XI. Podniesiona do rangi archidiecezji przez Jana Pawła II 25 marca 1992 bullą Totus Tuus Poloniae populus.

Historia

Powstanie diecezji gdańskiej" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj | edytuj kod]

W okresie przedrozbiorowym Gdańsk i okolice były częścią diecezji włocławskiej, a od 1821 na mocy bulli De salute animarum (O zbawieniu dusz) – Piusa VII, tereny te stały się częścią diecezji chełmińskiej. Po I wojnie światowej i utworzeniu Wolnego Miasta Gdańsk – 28 czerwca 1919, kwestia przynależności kościelnej wymagała nowych ustaleń uwzględniających nowe granice polityczne. W efekcie 21 kwietnia 1922 papież Pius XI ustanowił administrację apostolską w Wolnym Mieście Gdańsku. Administracja utworzona była z części diecezji chełmińskiej (tereny na lewym brzegu Wisły) i warmińskiej (Żuławy Wiślane), a jej administratorem został bp Edward O’Rourke – dotychczasowy delegat apostolski na kraje bałtyckie.

Parafie włączone do diecezji gdańskiej w roku 1922
Dotychczasowe parafie diecezji chełmińskiej Dotychczasowe parafie diecezji warmińskiej

30 grudnia 1925 papież Pius XI wydał bullę Universa christifidelium cura erygującą diecezję gdańską z prawem egzempcji, a jej pierwszym biskupem diecezjalnym został bp Edward O’Rourke – dotychczasowy administrator apostolski.

Dwudziestolecie międzywojenne

W roku 1934 prezydentem Senatu Wolnego Miasta Gdańska został Arthur Greiser, a wybory samorządowe w powiatach Wolnego Miasta dały zwycięstwo NSDAP, co świadczyło o wzroście tendencji nacjonalistycznych wśród społeczeństwa i wrogiej postawie nazistów wobec Kościoła.

W dniach 10–12 grudnia 1935 odbyły się obrady I Gdańskiego Synodu Diecezjalnego.

12 czerwca 1938 bp Edward O’Rourke popadł w spór z władzami Wolnego Miasta o rozwój polskich sieci parafii katolickich, co doprowadziło go do rezygnacji z funkcji biskupa diecezjalnego. 13 czerwca 1938 papież Pius XI mianował nowym ordynariuszem gdańskim ks. Karola Marię Spletta.

II wojna światowa

1 września 1939 wybuchła II wojna światowa, podczas której na terenie diecezji, zniszczeń odniosło wiele świątyń i obiektów sakralnych. Po zakończeniu wojny w 1945 i zdobytym przez Armię Czerwoną Gdańsku, nastąpiły masowe wyjazdy Niemców oraz przyjazdy polskich przymusowych wysiedleńców z Kresów Wschodnich i Polski Centralnej. 27 grudnia 1956 do RFN wyjechał również biskup Karol Maria Splett, który został 2 lutego 1946 skazany przez władze Polski Ludowej na 8 lat więzienia oraz konfiskatę mienia i osadzony w Zakładzie Karnym we Wronkach, a następnie internowany w klasztorach: w Borku Starym (od sierpnia 1953) i Dukli (od grudnia 1953 do grudnia 1956).

Czasy PRL

W dniu 4 września 1945 ks. Andrzej Wronka został ustanowiony administratorem apostolskim diecezji gdańskiej. Pełnił on tę funkcję do 26 stycznia 1951 roku, kiedy to władze komunistyczne zmusiły go do opuszczenia diecezji gdańskiej. 27 stycznia 1951 wikariuszem kapitulnym diecezji gdańskiej został ks. Jan Cymanowski. Pełnił on tę funkcję do 8 grudnia 1956 roku. 29 kwietnia 1951 papież Pius XII mianował ks. Edmunda Nowickiego biskupem koadiutorem sedi datus w Gdańsku, jednak administrację nad diecezją nadal sprawował ks. Cymanowski. 8 grudnia 1956 odwilż w stosunkach Państwo–Kościół pozwoliła na przejęcie administracji w diecezji gdańskiej przez bpa Edmunda Nowickiego. 27 października 1957 bp Nowicki wydał dekret erygujący Biskupie Seminarium Duchowne w Gdańsku Oliwie. 18 stycznia 1959 bp Lech Kaczmarek został sufraganem diecezji gdańskiej.

W dniach 18 sierpnia–23 października 1960 cudowny obraz Matki Boskiej Częstochowskiej nawiedził diecezję gdańską.

5 marca 1964 bp. Karol Maria Splett zmarł w Düsseldorfie.

W roku 1964 bp Edmund Nowicki został ordynariuszem gdańskim i pełnił tę funkcję do dnia 10 marca 1971, kiedy zmarł. W związku z tym wikariuszem kapitulnym diecezji został bp Lech Kaczmarek. W dniach 28–29 maja 1966 odbyły się obchody Tysiąclecia Chrześcijaństwa w Gdańsku z udziałem prymasa Stefana Wyszyńskiego i przedstawicieli Episkopatu. 2 grudnia 1971 bp Lech Kaczmarek został ordynariuszem diecezji gdańskiej. 12 czerwca 1972 bp Kazimierz Kluz został sufraganem diecezji gdańskiej.

W dniu 28 czerwca 1972 papież Paweł VI wydał bullę Episcoporum Poloniae coetus reorganizującą administrację kościelną na Ziemiach Zachodnich. Do tej pory diecezja gdańska należała do metropolii gnieźnieńskiej.

W roku 1972 powstało Gdańskie Towarzystwo Teologiczne. W tym roku ukazał się również pierwszy numer periodyku naukowego „Studia Gdańskie”.

W dniach 25 września–20 grudnia 1973 odbyły się obrady II Synodu Diecezji Gdańskiej. W roku 1975 obchodzono uroczystości Pięćdziesięciolecia Diecezji Gdańskiej.

W 1980, podczas wydarzeń sierpniowych kapłani gdańscy aktywnie zaangażowali się w pomoc duszpasterską w zakładach pracy Trójmiasta.

3 listopada 1976 bp Lech Kaczmarek otworzył Biskupi Sąd Duchowny Diecezji Gdańskiej a 17 września 1978 erygował Gdańską Kapitułę Katedralną przy katedrze Trójcy Przenajświętszej w Oliwie. 5 grudnia 1982 zmarł bp Kazimierz Kluza. W dniu 23 marca 1983 bp Tadeusz Gocłowski został sufraganem diecezji gdańskiej. Pełnił on tę funkcję do 31 grudnia 1984 roku.

27 listopada 1983 ukazał się pierwszy numer Gdańskiego Dwutygodnika Katolickiego „Gwiazda Morza”. 23 lutego 1984 powstał Gdański Instytut Pastoralny.

31 lipca 1984 zmarł bp Lech Kaczmarek, a administratorem diecezji został bp Tadeusz Gocłowski. 31 grudnia 1984 bp Tadeusz Gocłowski został ordynariuszem diecezji gdańskiej.

W dniach 11–12 czerwca 1987 papież Jan Paweł II odwiedził diecezję gdańską. Podczas wizyty spotkał się z Lechem Wałęsą w Oliwie, z chorymi w bazylice Mariackiej i z młodzieżą na Westerplatte oraz odprawił mszę świętą dla ludzi pracy na gdańskiej Zaspie. Podczas tej mszy koronował on Cudowny Obraz Matki Boskiej Trąbkowskiej.

Czasy współczesne

25 marca 1992 Jan Paweł II wydał bullę Totus Tuus Poloniae populus reorganizującą administrację kościelną w Polsce. Zgodnie z tą bullą diecezję gdańską podniesiono do rangi archidiecezji i utworzono metropolię gdańską – łącząc dotychczasową diecezję gdańską i nowo powstałe diecezje: pelplińską i toruńską. Pierwszym arcybiskupem metropolitą został dotychczasowy ordynariusz gdański – Tadeusz Gocłowski CM. Archidiecezja gdańska utraciła na rzecz diecezji elbląskiej, dekanaty żuławskie: nadmorski, nowodworski, nowostawski i malborski. Do archidiecezji natomiast przyłączono 7 dekanatów z diecezji chełmińskiej: Gdynia I i II, Puck, Wejherowo I i II, Żarnowiec i Żukowo.

W dniach 5–6 czerwca 1999 papież Jan Paweł II odwiedził archidiecezję i metropolię gdańską, podczas swojej VII pielgrzymki do Polski. Odprawił on mszę na sopockim Hipodromie, podczas której koronował cudowny obraz Matki Boskiej Wejherowskiej, papieskimi koronami.

20 kwietnia 2000 papież Jan Paweł II mianował ks. dr Józefa Szamockiego, biskupem pomocniczym diecezji toruńskiej ze stolicą tytularną Clypia. Święcenia biskupie otrzymał 27 maja 2000 w bazylice katedralnej w Toruniu. Udzielił mu ich Andrzej Suski, biskup diecezjalny toruński, w asyście Tadeusza Gocłowskiego, arcybiskupa metropolity gdańskiego i Henryka Muszyńskiego, arcybiskupa metropolity gnieźnieńskiego.

24 stycznia 2005 papież Jan Paweł II przyjął rezygnację gdańskiego biskupa pomocniczego Zygmunta Pawłowicza i mianował ks. prałata dr Ryszarda Kasynę, biskupem pomocniczym archidiecezji gdańskiej ze stolicą tytularną Dices. Święcenia biskupie otrzymał 2 kwietnia 2005 w bazylice Mariackiej w Gdańsku. Głównym konsekratorem był arcybiskup Józef Kowalczyk, nuncjusz apostolski w Polsce, natomiast współkonsekratorami Tadeusz Gocłowski, arcybiskup metropolita gdański i Piotr Libera, biskup pomocniczy katowicki.

W 2007 roku Gdańskie Seminarium Duchowne obchodziło swój jubileusz 50-lecia istnienia (27 października).

17 kwietnia 2008 obchodzona była 25. rocznica sakry biskupiej arcybiskupa Tadeusza Gocłowskiego. Tego dnia papież Benedykt XVI przyjął rezygnację abpa Gocłowskiego z urzędu i mianował dotychczasowego biskupa warszawsko-praskiego – arcybiskupa Sławoja Leszka Głódzia, nowym metropolitą gdańskim. Ingres do archikatedry Trójcy Świętej w Gdańsku-Oliwie, w trakcie którego kanonicznie objął urząd, odbył 26 kwietnia 2008, natomiast 29 czerwca na placu św. Piotra w Rzymie odebrał od papieża paliusz.

W dniu 18 marca 2010 zmarł biskup Zygmunt Pawłowicz – biskup pomocniczy gdański w latach 1985–2005. 23 marca 2010 został pochowany w krypcie biskupów gdańskich w bazylice archikatedralnej w Gdańsku-Oliwie.

27 października 2012 papież Benedykt XVI przeniósł dotychczasowego biskupa pomocniczego archidiecezji gdańskiej Ryszarda Kasynę na urząd biskupa pelplińskiego.

22 lutego 2013 papież Benedykt XVI mianował ks. prał. dr Mirosława Adamczyka, nuncjuszem apostolskim w Liberii oraz arcybiskupem tytularnym Otriculum. Święcenia biskupie otrzymał 27 kwietnia 2013 w bazylice archikatedralnej Trójcy Świętej w Oliwie. Głównym konsekratorem był kardynał Kazimierz Nycz, arcybiskup metropolita warszawski, a współkonsekratorami Sławoj Leszek Głódź, arcybiskup metropolita gdański i arcybiskup Savio Hon Tai-Fai, sekretarz Kongregacji ds. Ewangelizacji Narodów.

21 grudnia 2013 papież Franciszek mianował ks. dr Wiesława Szlachetkę – proboszcza parafii św. Polikarpa w Gdańsku Osowej, biskupem pomocniczym archidiecezji gdańskiej ze stolicą tytularną Vageata. Święcenia biskupie otrzymał 4 stycznia 2014 w archikatedrze oliwskiej. Udzielił mu ich arcybiskup Celestino Migliore, nuncjusz apostolski w Polsce, w asyście Sławoja Leszka Głódzia, arcybiskupa metropolity gdańskiego i abpa Henryka Muszyńskiego, prymasa seniora.

26 września 2015 papież Franciszek mianował ks. prał. dr Zbigniewa Zielińskiego – proboszcza bazyliki Mariackiej w Gdańsku, biskupem pomocniczym archidiecezji gdańskiej ze stolicą tytularną Medeli. Święcenia biskupie otrzymał 24 października 2015 w bazylice archikatedralnej w Oliwie. Głównym konsekratorem był Sławoj Leszek Głódź, arcybiskup metropolita gdański, a współkonsekratorami abp Celestino Migliore, nuncjusz apostolski w Polsce i abp Tadeusz Gocłowski, emerytowany metropolita gdański.

W dniu 3 maja 2016 w uroczystość Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski, w Uniwersyteckim Centrum Klinicznym w Gdańsku, zmarł arcybiskup Tadeusz Gocłowski CM – biskup diecezjalny gdański w latach 1984–2008 (od 1992 pierwszy arcybiskup metropolita gdański). 6 maja 2016 został pochowany w krypcie biskupów gdańskich w bazylice archikatedralnej w Gdańsku-Oliwie.

21 listopada 2018 papież Franciszek podniósł kolegiatę NMP Królowej Polski w Gdyni do godności bazyliki mniejszej, nadając tytuł Bazyliki Morskiej. Uroczystość nadania i publicznego ogłoszenia tej decyzji odbyła się 4 maja 2019. Uroczystościom przewodniczył abp Salvatore Pennacchio, nuncjusz apostolski w Polsce.

Dnia 1 grudnia 2018 abp Sławoj Leszek Głódź – metropolita gdański, dekretem biskupim ustanowił rok 2019: Archidiecezjalnym Rokiem Jubileuszowym Błogosławionych Męczenników okresu II Wojny Światowej – w 20. rocznicę beatyfikacji męczenników oraz w 80. rocznicę wybuchu II wojny światowej.

13 sierpnia 2020 abp Sławoj Leszek Głódź obchodził 75. rocznicę urodzin i tym samym papież Franciszek przyjął jego rezygnację z urzędu arcybiskupa metropolity gdańskiego, jednocześnie mianował biskupa elbląskiego Jacka Jezierskiego, administratorem apostolskim sede vacante archidiecezji gdańskiej.

Dnia 2 marca 2021 nuncjatura apostolska w Polsce ogłosiła, że papież Franciszek przeniósł dotychczasowego arcybiskupa metropolitę białostockiego – Tadeusza Wojdę SAC, na urząd arcybiskupa metropolity gdańskiego. 25 marca w uroczystość Zwiastowania Pańskiego i w 29. rocznicę ustanowienia archidiecezji i metropolii gdańskiej, kanonicznie objął archidiecezję, natomiast ingres do bazyliki archikatedralnej Trójcy Świętej w Gdańsku-Oliwie odbył 28 marca 2021. 29 czerwca w bazylice św. Piotra na Watykanie odebrał od papieża paliusz metropolitalny, który uroczyście został mu nałożony 26 września 2021 w archikatedrze oliwskiej przez abpa Salvatorego Pennacchia, nuncjusza apostolskiego w Polsce.

29 marca 2021 nuncjatura apostolska opublikowała komunikat Stolicy Apostolskiej (w oparciu o motu proprio Vos estis lux mundi) w sprawie seniora gdańskiego, abpa Sławoja Leszka Głódzia:

  • Nakaz zamieszkania poza archidiecezją gdańską;
  • Zakaz uczestniczenia w jakichkolwiek publicznych celebracjach religijnych lub spotkaniach świeckich na terenie archidiecezji gdańskiej;
  • Nakaz wpłaty z osobistych funduszy odpowiedniej sumy na rzecz „Fundacji św. Józefa”, z przeznaczeniem na działalność prewencyjną i pomoc ofiarom nadużyć.

10 marca 2022 papież Franciszek przeniósł dotychczasowego biskupa pomocniczego archidiecezji gdańskiej Zbigniewa Zielińskiego na urząd biskupa koadiutora diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej, zaś 6 lipca 2022 mianował ks. kan. dr Piotra Przyborka, dyrektora wydziału duszpasterskiego kurii metropolitalnej nowym biskupem pomocniczym archidiecezji gdańskiej ze stolicą tytularną Musti in Numidia

7 października 2023 został ustanowiony dekretem metropolity gdańskiego, nowy herb Archidiecezji Gdańskiej.

Dnia 14 marca 2024 Tadeusz Wojda SAC – arcybiskup metropolita gdański, został wybrany przewodniczącym Konferencji Episkopatu Polski.

Biskupi

 Osobny artykuł: Biskupi gdańscy.
Tadeusz Wojda SAC – metropolita

Biskup diecezjalny

Biskupi pomocniczy

Biskup senior

Instytucje

Kapituły

Główne świątynie

Bazyliki mniejsze

Sanktuaria

Kalwaria Wejherowska

 Osobny artykuł: Kalwaria Wejherowska.

Kalwaria Wejherowska była czwartą kalwarią po Zebrzydowskiej, Pakoskiej i Żmudzińskiej. Powstała w czasach Rzeczypospolitej szlacheckiej.

Inicjatorem jej utworzenia i głównym fundatorem był wojewoda malborski Jakub Weiher. Starania o zgodę władz kościelnych Weiher wszczął prawdopodobnie równocześnie z lokowaniem Wejherowskiej Woli – późniejszego Wejherowa. Jeden z cystersów oliwskich, o. Robert z Werden, wyliczył odległości pomiędzy stacjami przyszłej kalwarii opierając się na faktycznych pomiarach Drogi Chrystusa w Jerozolimie i oznaczył krzyżami w terenie, lokalizację przyszłych kaplic.

Biskup włocławski i pomorski Mikołaj Wojciech Gniewosz zezwolił na budowę kalwarii 9 czerwca 1649. Od razu przystąpiono do wznoszenia kaplic. Ich fundatorami byli nie tylko Jakub Wejher i członkowie jego rodziny, ale też współpracownicy i przyjaciele wojewody. Kościół szybko docenił znaczenie Kalwarii Wejherowskiej znajdującej się na terenie silnych wpływów reformacji.

Dlatego już w 1661 na prośbę Wejhera papież Aleksander VII wydał bullę przyznającą na dziesięć lat odpust zupełny pątnikom odwiedzającym kalwarię. Ponieważ liczba pielgrzymów wciąż rosła, przywilej papieski był kilkukrotnie odnawiany, aż w 1717 Święta Kongregacja Odpustów i Relikwii zdecydowała przyznać Wejherowu odpust zupełny na wieczność.

Kolegiaty

Dekanaty

 Osobny artykuł: Dekanaty Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce.

Rozwój sieci dekanalnej

W 1925 w chwili erekcji diecezji były tylko dwa dekanaty:

23 sierpnia 1931 bp Edward O’Rourke dokonał nowego podziału diecezji na 5 dekanatów:

1 października 1966 bp Edmund Nowicki ustanowił nowy dekanat Gdański II, obejmujący parafie Wrzeszcza, Brętowa, Letnicy, Brzeźna i Nowego Portu. Z dekanatu wyłączono Oliwę i Sopot, tworzące od tej pory dekanat Gdański III.

1 lutego 1979 bp Lech Kaczmarek ustanowił dekanat Wyżyny Gdańskie z siedzibą urzędu dziekańskiego w Trąbkach Wielkich.

3 sierpnia 1986, w związku z rozwojem sieci parafialnej bp Tadeusz Gocłowski dokonał nowego podziału diecezji na 11 dekanatów:

W 1990 roku bp Tadeusz Gocłowski z części dekanatu Pruszcz Gdański utworzył dekanat Żuławy Steblewskie.

W dniu 3 maja 2006 na mocy kurendy nr 34/2006 wydanej 25 kwietnia abp Tadeusz Gocłowski dokonał dwóch podziałów. Pierwszy to podział dekanatu Gdańsk Południe na dwa odrębne: Gdańsk Łostowice oraz Gdańsk Siedlce, a drugi to podział dekanatu Wyżyny Gdańskie na: Kolbudy oraz Trąbki Wielkie.

Obecne dekanaty Archidiecezji Gdańskiej

Obecnie w skład archidiecezji wchodzą 24 dekanaty.

Numer Dekanat Dziekan Wicedziekan
I Dekanat Gdańsk-Śródmieście ks. kanonik mgr Ludwik Kowalski ks. mgr Piotr Dobek
II Dekanat Gdańsk-Dolne Miasto ks. kanonik mgr Stanisław Linda ks. kanonik mgr Rajmund Lamentowicz
III Dekanat Gdańsk-Łostowice ks. kanonik Krzysztof Homoncik ks. kanonik Wiesław Srogosz
IV Dekanat Gdańsk-Siedlce ks. kanonik mgr Andrzej Bemowski ks. kanonik mgr inż. arch. Adam Kołkiewicz
V Dekanat Gdańsk-Wrzeszcz ks. kanonik mgr Zbigniew Cichon ks. kanonik mgr Marek Dynia
VI Dekanat Gdańsk-Oliwa ks. kanonik mgr Wojciech Tokarz ks. kanonik mgr Andrzej Pradela
VII Dekanat Gdańsk-Przymorze ks. kanonik mgr Grzegorz Stolczyk ks. kanonik mgr lic. Krzysztof Lis
VIII Dekanat Gdynia-Śródmieście ks. infułat dr Edmund Skalski ks. prałat prof. AM dr hab. Jacek Bramorski
IX Dekanat Gdynia-Orłowo ks. kanonik dr Tomasz Biedrzycki ks. kanonik mgr Bogumił Nowakowski
X Dekanat Gdynia-Chylonia ks. prałat Stanisław Megier ks. dr Jacek Socha
XI Dekanat Gdynia-Oksywie ks. prałat dr Sławomir Decowski ks. prałat mgr lic. Stefan Pasternak
XII Dekanat Kielno ks. kanonik mgr Piotr Gruba ks. mgr Piotr Maciołek
XIII Dekanat Kolbudy ks. kanonik mgr lic. Czesław Hybel ks. mgr Rafał Wirkus
XIV Dekanat morski ks. mgr Adam Pleskot ks. mgr lic. Sławomir Skoblik
XV Dekanat Luzino ks. kanonik Stanisław Bach ks. mgr lic. Jarosław Hinc
XVI Dekanat Pruszcz Gdański ks. prałat dr Grzegorz Rafiński ks. kanonik mgr Krzysztof Sroka
XVII Dekanat Puck ks. kanonik mgr Adam Zdrojewski ks. prałat mgr Jerzy Kunca
XVIII Dekanat Reda ks. kanonik mgr Jan Kowalski ks. kanonik dr Fabian Tokarski
XIX Dekanat Sopot ks. płk prałat mgr Jan Wołyniec ks. dr Mirosław Gawron
XX Dekanat Trąbki Wielkie ks. kanonik mgr lic. Bolesław Antoniów ks. mgr Jarosław Brylowski
XXI Dekanat Wejherowo ks. infułat Daniel Nowak ks. kan. mgr Andrzej Leszczyński
XXII Dekanat Żarnowiec ks. kanonik Zygmunt Jankowski wakat
XXIII Dekanat Żukowo ks. kanonik Czesław Las wakat
XXIV Dekanat Żuławy Steblewskie ks. kanonik mgr Janusz Mathea ks. kanonik Piotr Radzik

Patron

Gdańscy Błogosławieni

Męczennicy z okresu II wojny światowej

Wśród 108 męczenników z okresu II wojny światowej, związanych z ziemią pomorską i Kociewiem oraz archidiecezją gdańską, są:

Herb archidiecezji

 Główny artykuł: Herb archidiecezji gdańskiej.

Herb przedstawia dwudzielną tarczę z głowicą o sfalowanej dolnej krawędzi. W niebieskiej głowicy widnieje złota gwiazda – symbol Najświętszej Maryi Panny tytułowanej „Gwiazdą Morza'” oraz „Gwiazdą Nowej Ewangelizacji”. Niebieskie pole o sfalowanej krawędzi nawiązuje do geograficznego położenia archidiecezji nad brzegiem Bałtyku. W polu prawym – czerwonym, znajdują się skrzyżowane: złota włócznia i wiosło – atrybuty św. Wojciecha, patrona archidiecezji. W polu lewym – złotym, widnieje czarny gryf – symbol ziemi pomorskiej, na terenie której leży archidiecezja.

Za tarczą, ukośnie ustawione są złote emblematy: podwójny krzyż metropolitalny oraz pastorał z krzywaśnią nawiązującą kształtem do XVII-wiecznego pastorału opatów cysterskich. Nad górną krawędzią tarczy jest umiejscowiona srebrna infuła ze złotymi zdobieniami, poniżej zaś tarczy: paliusz, insygnia władzy arcybiskupiej. Na samym dole widnieje wstęga z napisem: „Archidiecezja Gdańska” lub „Archidioecesis Gedanensis”.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Konferencja Episkopatu Polski, Informator 2020, Biblos 2020, ISBN 978-83-7793-714-3.
  2. ↑ Diecezja gdańska. gdansk.gedanopedia.pl, 2023-01-01. .
  3. ↑ 90 lat diecezji gdańskiej. gdansk.ap.gov.pl (arch.), 2015-12-31. .
  4. ↑ Burzliwe dzieje Archidiecezji Gdańskiej. trojmiasto.pl (arch.), 2015-01-10. .
  5. ↑ Jak powstała diecezja gdańska. gdansk.pl, 2021-03-30. .
  6. ↑ Ani Pelplin, ani Warmia. gdansk.gosc.pl, 2022-04-19. .
  7. ↑ Ksiądz Edward O’Rourke został biskupem diecezji gdańskiej. infogdansk.pl, 2019-11-13. .
  8. ↑ Carl Splett: Wojenny biskup Gdańska. Historia okupacyjna. wyborcza.pl. .
  9. ↑ O powiecie (Zawierzenie Powiatu Wejherowskiego Matce Bożej Wejherowskiej). powiatwejherowski.pl. . (pol.).
  10. ↑ Kościół Klasztorny ojców Franciszkanów pw. św. Anny w Wejherowie (Region: KASZUBY). pomorskie.travel. . (pol.).
  11. ↑ Nomina dell’Ausiliare di Toruń (Polonia). press.vatican.va. . (wł.).
  12. ↑ Rinuncia dell’Ausiliare di Gdańsk (Polonia) e nomina del successore. press.vatican.va. . (wł.).
  13. ↑ Gdańsk: Rezygnacja i Nominacja. episkopat.pl (arch.); Warszawa, 23.01.2005. .
  14. ↑ Rinuncia dell’Arcivescovo Metropolita di Gdańsk (Polonia) e nomina del successore. press.vatican.va. . (wł.).
  15. ↑ Arcybiskup odchodzi, arcybiskup przychodzi. trojmiasto.pl (arch.). . (pol.).
  16. ↑ Zmarł biskup Zygmunt Pawłowicz. portalpomorza.pl. . (pol.).
  17. ↑ Zmarł Biskup Zygmunt Pawłowicz. staraoliwa.pl. . (pol.).
  18. ↑ Śp bp Zygmunt Pawlowicz (1927–2010). gosc.pl. . (pol.).
  19. ↑ Pogrzeb bp Pawłowicza. info.wiara.pl, 2010-03-23. (pol.).
  20. ↑ Pogrzeb bp Zygmunta Pawłowicza (foto relacja). archikatedraoliwa.pl, 2010-03-23. (pol.).
  21. ↑ Nomina del Vescovo di Pelplin (Polonia). press.vatican.vadata. . (wł.).
  22. ↑ Z Gdańska do Pelplina – nominacja bp. Kasyny. episkopat.pl (arch.). . (pol.).
  23. ↑ Nomina del Nunzio Apostolico in Liberia. press.vatican.va. . (wł.).
  24. ↑ Gdańszczanin nuncjuszem w Liberii. gdansk.gosc.pl. . (pol.).
  25. ↑ Nomina di Ausiliare Gdańsk (Polonia). press.vatican.va. . (wł.).
  26. ↑ Proboszcz, wykładowca i poeta – ks. Wiesław Szlachetka biskupem pomocniczym w Gdańsku. episkopat.pl. . (pol.).
  27. ↑ Nomina di Ausiliare Gdańsk (Polonia). press.vatican.va. . (wł.).
  28. ↑ Ks. Zbigniew Zieliński mianowany biskupem pomocniczym. staraoliwa.pl. . (pol.).
  29. ↑ Zmarł arcybiskup Tadeusz Gocłowski. tvn24.pl. . (pol.).
  30. ↑ Arcybiskup Tadeusz Gocłowski nie żyje. Zmarł po ciężkiej chorobie. rmf24.pl. . (pol.).
  31. ↑ Pogrzeb abp. Tadeusza Gocłowskiego. trojmiasto.pl, 2016-05-06. (pol.).
  32. ↑ Ostatnia droga arcybiskupa Tadeusza Gocłowskiego. wiadomosci.onet.pl, 2016-05-06. (pol.).
  33. ↑ Gdynia: Kolegiata pw. Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski w Gdyni będzie Bazyliką. ekai.pl, 2019-05-03.
  34. ↑ Kolegiata w Gdyni zmieniła się w bazylikę. m.trojmiasto.pl. .
  35. ↑ Ogłoszono nową bazylikę w Gdyni. ekai.pl. .
  36. ↑ Rok 2019: Archidiecezjalnym Rokiem Jubileuszowym. diecezja.gda.pl, 2020-11-16. (pol.).
  37. ↑ Rinuncia dell’Arcivescovo Metropolita di Gdańsk (Polonia) e nomina dell’Amministratore Apostolico sede vacante et ad nutum Sanctae Sedis. press.vatican.va. . (wł.).
  38. ↑ Arcybiskup Głódź odchodzi na emeryturę. Papież przyjął jego rezygnację. trojmiasto.pl. . (pol.).
  39. ↑ Gdańsk: Abp Sławoj Leszek Głódź przechodzi na emeryturę. Bp Jacek Jezierski – administratorem apostolskim sede vacante. nuncjatura.pl. . (pol.).
  40. ↑ Papież przyjął rezygnację abpa Sławoja Leszka Głódzia. wiadomosci.onet.pl. . (pol.).
  41. ↑ Nomina dell’Arcivescovo Metropolita di Gdańsk (Polonia). press.vatican.va. . (wł.).
  42. ↑ Abp Tadeusz Wojda SAC nowym arcybiskupem metropolitą gdańskim. diecezja.gda.pl. . . (pol.).
  43. ↑ Abp Tadeusz Wojda nowym arcybiskupem metropolitą gdańskim. Dotychczas był arcybiskupem białostockim. dziennikbaltycki.pl. . (pol.).
  44. ↑ Metropolita gdański Tadeusz Wojda: podejmę możliwe kroki, by rozwiązywać sprawy, dotyczące pedofilii. radiogdansk.pl. . (pol.).
  45. ↑ Kanoniczne objęcie archidiecezji gdańskiej przez abp. Wojdę. diecezja.gda.pl. . (pol.).
  46. ↑ Ingres abp. Wojdy do archikatedry oliwskiej. gdansk.gosc.pl. . (pol.).
  47. ↑ Abp Tadeusz Wojda SAC otrzymał od papieża Franciszka paliusz metropolity. gdansk.gosc.pl. . (pol.).
  48. ↑ Uroczystość poświęcenia i wręczenia paliusza. diecezja.gda.pl. . (pol.).
  49. ↑ Paliusz na ramionach abp. Tadeusza Wojdy. gdansk.gosc.pl. . (pol.).
  50. ↑ Komunikat dotyczący abp. Sławoja Leszka Głódzia. nuncjatura.pl. . (pol.).
  51. ↑ Abp Sławoj Leszek Głódź ukarany przez papieża za tuszowanie pedofilii. trojmiasto.pl. . (pol.).
  52. ↑ Abp Sławoj Leszek Głódź i bp Edward Janiak ukarani przez Watykan. onet.pl. . (pol.).
  53. ↑ Fundacja św. Józefa. fsj.org.pl. . (pol.).
  54. ↑ Nomina del Vescovo Coadiutore di Koszalin-Kołobrzeg (Polonia). press.vatican.va. . (wł.).
  55. ↑ Biskup Zieliński opuści Oliwę i archidiecezję gdańską. staraoliwa.pl. . (pol.).
  56. ↑ Biskup Zbigniew Zieliński żegna się z Gdańskiem. Będzie koadiutorem w diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej. gdansk.pl. . (pol.).
  57. ↑ Nomina di Vescovo Ausiliare dell’Arcidiocesi Metropolitana di Gdańsk (Polonia). press.vatican.va, 2022-07-06. . (wł.).
  58. ↑ Nowy biskup pomocniczy archidiecezji gdańskiej. diecezja.gda.pl, 2022-07-06. .
  59. ↑ a b Mamy herb archidiecezji gdańskiej. gdansk.gosc.pl, 2023-10-08. .
  60. ↑ Abp Tadeusz Wojda nowym Przewodniczącym Konferencji Episkopatu Polski , episkopat.pl, 14 marca 2024 (pol.).
  61. ↑ Caritas Archidiecezji Gdańskiej. caritas.gda.pl.
  62. ↑ Dom Samotnej Matki Caritas. caritas.gda.pl.
  63. ↑ Dom Hospicyjny Caritas im. św. Józefa. caritas.gda.pl.
  64. ↑ Feretron Matki Boskiej Oliwskiej. archikatedraoliwa.pl.
  65. ↑ Piękna Madonna. gedanopedia.pl. . (pol.).
  66. ↑ Sanktuarium bł. Męczennicy Alicji Kotowskiej CR i Towarzyszy. sanktuaria.maps24.eu. . (pol.).
  67. ↑ Zabytki: Kościół św. Józefa. infogdansk.pl. . (pol.).
  68. ↑ Abp Tadeusz Wojda ustanowił archidiecezjalne sanktuarium św. Jana Pawła. gdansk.gosc.pl. . (pol.).
  69. ↑ KalwariaWejherowska , kalwariawejherowska.pl .

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Dekanaty archidiecezji gdańskiej
Diecezje metropolii gdańskiej
Diecezje katolickie w Polsce
rzymskokatolickie
archidiecezje
diecezje
greckokatolickie
archieparchie
eparchie

Enciclo
Wikious
Sapientia
Scientia
Boobota
Anandapedia
Sagapedia
Wikithot