W tym artykule przyjrzymy się Borówka brusznica z różnych perspektyw, aby zaoferować pełną i wzbogacającą analizę tego tematu. Zagłębimy się w jego pochodzenie, ewolucję i dzisiejsze znaczenie, a także możliwe implikacje i zastosowania w różnych dziedzinach. Poprzez badania i refleksję staramy się zapewnić czytelnikowi szeroką i szczegółową wizję Borówka brusznica, zachęcając go do zanurzenia się w jego badaniu i zrozumieniu z różnych punktów widzenia. Bez wątpienia jest to niezwykle ciekawy i stale rozwijający się temat, z którego wyłonią się niezliczone refleksje i interpretacje, które wzbogacą nasze jego zrozumienie.
Borówka brusznica (Vaccinium vitis-idaeaL.), nazywana także borówką czerwoną – gatunekrośliny wieloletniej z rodziny wrzosowatych (Ericaceae). Występuje w umiarkowanej i chłodnej strefie całej półkuli północnej. W Polsce jest pospolita zarówno na niżu, jak i w górach. W większości kraju znana potocznie jako borówka, w niektórych rejonach Polski – jako gogodze.
Morfologia
Pokrój
Lekko pokładająca się krzewinka, dorastająca do 15–25 cm wysokości, o obłych, delikatnie omszonych gałązkach wyrastających gęstymi kępkami. Posiada zdrewniałe, silnie rozgałęzione podziemne rozłogi.
Zimotrwałe, skórzaste, eliptyczne do odwrotnie jajowatych, o lekko podwiniętych brzegach, długości 10–25 mm. Strona wierzchnia ciemnozielona, błyszcząca, spodnia sinawozielonkawa, lekko matowa, o licznych ciemnych gruczołkach. Mają krótkie ogonki.
Zebrane w kwiatostan, tworzący grono, osadzone na krótkich szypułkach. Kolor biały z różowawym odcieniem do jasnoróżowych. Korona dzwonkowata, 4 – płatkowa, kielich błoniasty z 5 ząbkami, działki trójkątne, 8–10 pręcików. Znamię wystaje z kwiatu.
Błyszcząca jagoda, początkowo białokremowa, w czasie dojrzewania czerwieniejąca.
Biologia i ekologia
Krzewinka, chamefit. Kwitnie od maja do lipca. Owoce bardzo trwałe dzięki zawartości kwasu benzoesowego. Mają smak gorzko-kwaskowaty. Gatunek subkontynentalny o zasięgu okołobiegunowym. Występuje w strefie klimatu umiarkowanego półkuli północnej od niżu, przez wyżyny do wyższych położeń górskich. Rośnie zarówno na podmokłych torfowiskach, wrzosowiskach jak i w borach świerkowych i suchych borach sosnowych. Roślina kwasolubna. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla klasy (Cl.) Vaccinio-Piceetea.
Działanie: moczopędne, przeciwbiegunkowe, antyseptyczne i ściągające. Owoce działają regulująco na czynności trawienne, stosowane raczej jako środek dietetyczny.
Wskazania: liście stosuje się jako środek bakteriobójczy w nieżytach i stanach zapalnych dróg moczowych, a także pomocniczo w kamicy moczowej z towarzyszącym zakażeniem. W połączeniu z innymi ziołami podaje się w nieżytach przewodu pokarmowego, wzdęciach, i w mało nasilonej biegunce.
Działania niepożądane: duże dawki wyciągów z liści brusznicy stosowane przez dłuższy czas mogą powodować objawy przewlekłego zatrucia hydrochinonem, jak wymioty, stany pobudzenia, kurcze i niedokrwistość hemolityczną. Jednocześnie zawarte w odwarach garbniki mogą drażnić żołądek i powodować zaparcia. Liście brusznicy w mieszankach ziołowych są całkowicie bezpieczne.
Sztuka kulinarna: w Polsce, z owoców z dodatkiem gruszek robi się galaretki, zwykle używane do ciemnych mięs i dziczyzny.
Galaretka borówkowa jest podstawą prawdziwego sosu Cumberland. Zmieszana z chrzanem, skórką pomarańczową i gruszkami z odmian o dużej liczbie komórek kamiennych (dających chropowaty posmak) jest podstawowym angielskim dodatkiem do dziczyzny. Dostępne w handlu sosy na ogół zawierają jako podstawę galaretkę porzeczkową, będąca namiastką borówkowej.
Tradycje: gałązki borówki brusznicy są używane do ozdabiania koszyczków wielkanocnych oraz zawartego w nich pożywienia.
↑Wiesław Grochowski, Jadalne owoce leśne, wydanie IV, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1986.
↑WładysławW.MatuszkiewiczWładysławW., Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006, ISBN 83-01-14439-4.brak strony (książka)
↑ElizaE.Lamer-ZarawskaElizaE. i inni, Fitoterapia i leki roślinne, wyd. 1 - 3 dodr, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2013, ISBN 978-83-200-4650-2, OCLC860448586.brak strony (książka)
↑A.A.OżarowskiA.A., W.W.JaroniewskiW.W., Rośliny Lecznicze i ich praktyczne zastosowanie, Warszawa 1987: Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, s. 105-106, ISBN 83-202-0472-0.