Civitates orbis terrarum
W dzisiejszym świecie Civitates orbis terrarum stał się tematem o rosnącym zainteresowaniu i znaczeniu. Niezależnie od tego, czy ze względu na wpływ na społeczeństwo, gospodarkę czy codzienne życie ludzi, Civitates orbis terrarum jest kwestią, której nie możemy zignorować. W tym artykule szczegółowo zbadamy wszystkie aspekty związane z Civitates orbis terrarum, od jego początków i ewolucji po wpływy w różnych obszarach. Przyjrzymy się, jak Civitates orbis terrarum zmienił nasz sposób życia i jak będzie nadal kształtował naszą przyszłość. Dodatkowo zbadamy potencjalne implikacje i wyzwania, jakie stwarza Civitates orbis terrarum, a także możliwości i korzyści, jakie może przynieść. Przygotuj się na zanurzenie się w podróż pełną odkryć i refleksji na temat Civitates orbis terrarum, tematu, który niewątpliwie naznaczy naszą teraźniejszość i przyszłość.
Civitates orbis terrarum – atlas miast świata wydany w Kolonii w latach 1572–1618 przez Georga Brauna i Fransa Hogenberga. W sześciu tomach zawarto 546 sztychów, przedstawiających widoki, z perspektywy lotu ptaka, miast Europy i niektórych ważnych miast Azji, Afryki i Ameryki Łacińskiej. Ukazały się wydania łacińskie, niemieckie i francuskie.
Twórcy i historia dzieła
Zamierzeniem G. Brauna było uzupełnienie wydanego w roku 1570 atlasu Theatrum Orbis Terrarum Abrahama Orteliusa. W Civitates znalazły się perspektywiczne plany miast i inne ilustracje, sporządzone przez ponad 100 kartografów, topografów, malarzy i grafików. Były one przenoszone na płyty miedziane metodą grawerską. Większość rytów wykonał Frans Hogenberg. Był on wcześniej współpracownikiem Abrahama Orteliusa – wykonał większość sztychów do Theatrum. Grawerowane matryce (formy) pokrywano ręcznie farbami, co umożliwiało druk odbitek barwnych.
Poza Georgiem Braunem i Fransem Hogenbergiem głównym współtwórcą dzieła był flamandzki malarz i grafik, Joris Hoefnagel (Georg, 1542–1600). Wymieniani są ponadto: Jakob Hoefnagel (syn Jorisa, który po śmierci ojca kontynuował jego prace), holenderski geodeta Jacob van Deventer, znany też jako Jacob Roelofszof (1505–1575) – twórca wcześniej niepublikowanych planów miast holenderskich, angielski kartograf William Smith, Heinrich Rantzau, znany też jako łac. Rantzovius (1526–1599) – twórca map miast Europy Północnej, głównie duńskich, grawer Simon Novellanus i Cornelius Caymox. Wykorzystano również m.in. drzeworyty Stumpfa ze Schweizer Chronik (1548), widoki Münster, opublikowane w latach 1550 i 1572 w Cosmographia, mapy Sebastiana Münstera z ok. 1550 roku.
Mapy uzupełniano opisem (głównie autorstwa Brauna). Obok nich zamieszczano dodatkowe ilustracje, np. herby miast lub scenki rodzajowe z postaciami w regionalnych strojach. Miało to nie tylko zwiększyć autentyczność obrazów, ale również sprawić, że nie będą one wykorzystywane w celach wojskowych przez Turków – wyznawców islamu, którym religia zabrania patrzeć na przedstawienia ludzkich postaci.
Od roku 1653 kolejne wydania Civitates drukował, korzystając z oryginalnych płyt miedzianych, holenderski podróżnik i kartograf, Jan Janssonius (Johannes Jansson, 1588–1664). W kolejnych latach zostały sprzedane na aukcji. Frederick de Wit, który je zakupił, dokonał przeróbek i rozpoczął wydawanie map pod własnym szyldem.
Zasięg geograficzny pracy kartograficznej
W sześciu tomach Civitates zawarto 546 map miast Europy i niektórych ważnych miast Azji, Afryki i Ameryki Łacińskiej. Najliczniej reprezentowane są miasta Europy Północnej, przede wszystkim niemieckie (ok. 80). Obok nich znajdują się mapy miejscowości z innych kontynentów (liczne z Afryki), np. zamieszczone w I tomie atlasu, wydanym w roku 1572, mapy Meksyku, Cuzco w Peru, Casablanki w Maroku, Mombasy w Kenii i Elminy w Ghanie lub mapa Mahdii w Tunezji, zamieszczona w wydanym w roku 1575 tomie II.
Mapy miast współczesnej Polski
Wśród planów miast Wschodniej Europy znajdują się mapy 8 miast ówczesnej Polski, wydane w latach:
- 1575 – tom II, wyd. I (łacińskie), Gdańsk,
- 1588 – tom IV, wyd. I (łacińskie), Szczecin
- 1598 – tom V, wyd. I (łacińskie), Świebodzin
- 1617 – tom VI, wyd. I (łacińskie), Biecz, Kraków (rys. Egidius van der Rye, opis: Jakob Hoefnagel), Lublin, Łowicz, Poznań, Warszawa, Zamość, Kalwaria Zebrzydowska, Krosno, Sandomierz
Inne miasta Europy Wschodniej
W atlasie znajdują się – poza mapami miast współczesnej Polski – mapy innych historycznych miast Europy Wschodniej, m.in.: Budapeszt (tom I, 1572), Praga (tom I, 1572), Cheb (1572, tom I), Grodno (tom II, 1575), Wilno (tom III, 1581), Bratysława (tom IV, 1588), Brno (tom VI, 1617), Lwów (tom VI, 1617).
Przypisy
- ↑ a b Civitates orbis terrarum ; Publikacja wieloczęściowa. Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu . bibliotekacyfrowa.pl. . (pol.).
- ↑ a b c d Braun and Hogenberg: Civitates orbis terrarum. Historic Cities Main Page . historic-cities.huji.ac.il. . (ang.).
- ↑ Civitates orbis terrarum. Poznańska Wiki . . (pol.).
- ↑ a b c d Georg Braun; Frans Hogenberg; Joris Hoefnagel: Civitates orbis terrarum. WorldCat . ca. 1600-1623?. . (ang.).
- ↑ a b Braun & Hogenberg. Cartographic Associates, LLC Š 2013 (katalog) . . (ang.).
- ↑ North Europe. Historic Cities Main Page . historic-cities.huji.ac.il. . (ang.).
- ↑ Iberia. Historic Cities Main Page . historic-cities.huji.ac.il. . (ang.).
- ↑ Africa. Historic Cities Main Page . historic-cities.huji.ac.il. . (ang.).
- ↑ Mapa miasta Meksyk. Historic Cities . .
- ↑ Mapa Cuzco. Historic Cities . .
- ↑ Mapa Casablanca. Historic Cities . .
- ↑ Mapa Mombasy. Historic Cities . .
- ↑ Mapa Elminy. Historic Cities . .
- ↑ Mapa Mahdia. Historic Cities . .
- ↑ a b East Europe. Historic Cities Main Page . historic-cities.huji.ac.il. . (ang.).
- ↑ Mapa Gdańska. Historic Cities . .
- ↑ Mapa Szczecina. Historic Cities . .
- ↑ Mapa Świebodzina. Historic Cities . .
- ↑ a b Sendomiria; Biecz , Library of Congress, Washington, D.C. 20540 USA .
- ↑ Mapa Krakowa. Historic Cities . .
- ↑ Mapa Lublina. Historic Cities . .
- ↑ Zdzisław Kryściak, Opis Łowicza w "Civitates Orbis Terrarum", Roczniki Łowickie, 2003, t. I, s. 105-120.
- ↑ Mapa Poznania. Historic Cities . .
- ↑ Mapa Warszawy. Historic Cities . .
- ↑ Mapa Zamościa. Historic Cities . .
- ↑ Mons Calvariae 1600 , Library of Congress, Washington, D.C. 20540 USA .
- ↑ Posnania; Crosno , Library of Congress, Washington, D.C. 20540 USA .
- ↑ Mapa Budapesztu. Historic Cities . .
- ↑ Mapa Pragi. Historic Cities . .
- ↑ Mapa Chebu. Historic Cities . .
- ↑ Mapa Grodna. Historic Cities . .
- ↑ Mapa Wilna. Historic Cities . .
- ↑ Mapa Bratysławy. Historic Cities . .
- ↑ Mapa Brna. Historic Cities . .
- ↑ Mapa Lwowa. Historic Cities . .
Linki zewnętrzne
- Wydania dzieła dostępne w bibliotece Polona