Czerniachowsk

W tym artykule szczegółowo zbadamy i przeanalizujemy Czerniachowsk, temat, który przykuł uwagę osób z różnych dziedzin i zainteresowań. Od wpływu Czerniachowsk na współczesne społeczeństwo po wpływ na kulturę popularną, Czerniachowsk to temat, który nadal wywołuje debaty i dyskusje na całym świecie. Na tych stronach będziemy zagłębiać się w różne perspektywy i opinie na temat Czerniachowsk, a także jego ewolucję w czasie. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na ten ekscytujący temat, zapraszamy do kontynuowania czytania i odkrycia wszystkiego, co ma do zaoferowania Czerniachowsk.

Czerniachowsk
Чepняхoвcк
Ilustracja
Cerkiew prawosławna św. Michała Archanioła (dawny kościół ewangelicko-reformowany)
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Rosja

Obwód

 królewiecki

Rejon

czerniachowski

Powierzchnia

58 km²

Populacja (2020)
• liczba ludności


35 398

Nr kierunkowy

(+7) 40141

Kod pocztowy

238158

Położenie na mapie obwodu królewieckiego
Mapa konturowa obwodu królewieckiego, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Czerniachowsk”
Położenie na mapie Rosji
Mapa konturowa Rosji, blisko lewej krawiędzi u góry znajduje się punkt z opisem „Czerniachowsk”
Ziemia54°38′N 21°49′E/54,633333 21,816667
Strona internetowa

Czerniachowsk, Wystruć (ros. Черняховск; dawn. niem. Insterburg) – miasto w obwodzie królewieckim w Rosji, siedziba rejonu czerniachowskiego. 35,4 tys. mieszkańców w 2020.

Miejscowość położona u ujścia rzeki Instrucz do Pregoły, ok. 90 km na wschód od Królewca i ok. 40 km na południe od Sowiecka, na trasie kolejowej Królewiec – Moskwa i międzynarodowej trasie drogowej E28. Jeden z ośrodków życia polonijnego w obwodzie królewieckim (liczące 260 osób Stowarzyszenie im. Fryderyka Chopina).

Historia

Recesy wizytacji kościelnych. Wydane w 1639 r. źródło do historii Wystruci

W 1337 Krzyżacy, na miejscu zdobytej pruskiej warowni Unsatrapis, wznieśli zamek nazwany Instirburg. Zamek powstał z inicjatywy wielkiego mistrza Dietricha von Altenburga i księcia bawarskiego Henryka XIV. Od 1342/43 roku zamek był siedzibą komturii, ale po najeździe Litwinów i zniszczeniu, w 1347 roku rozwiązano konwent i jego ranga spadła do prokuratorii. W 1376 Litwini spalili osadę pod zamkiem, ale zamku przypuszczalnie nie zdobyli. W czasie wojny trzynastoletniej w 1457 zamek zdobyli Polacy. U stóp zamku rozwinęła się osada, która w 1541 uzyskała prawo targu, a 10 października 1583 prawa miejskie. 9 czerwca 1590 miasto strawił pożar, który przetrwały 9 ze 149 domów, kościół i szkoła. W 1601 roku w Insterburgu wybuchła zaraza. Potem nadszedł dobry okres dla miasta, kiedy w 1632 r. elektor Georg Wilhelm przeniósł swoją rezydencję z Królewca do Insterburga. W latach 1643–1648 w zamku mieszkała wdowa po królu Gustawie Adolfie, królowa Szwecji Maria Eleonore. W XVII miasto podupadło za sprawą licznych przemarszów wojsk i najazdów. Kiedy Brandenburgia zawarła sojusz ze Szwecją, Tatarzy napadli na Insterburg w 1657 r. i częściowo go spalili, a także uprowadzili ze sobą wielu mieszkańców. W 1679 r. miasto zajęli Szwedzi. W 1680 r. Insterburg otrzymał także pierwszy garnizon. Potem znowu w 1690 r. wielki pożar uderzył w miasto. W 1709 w wyniku kolejnej zarazy miasto uległo wyludnieniu. W celu ożywienia miasta, sprowadzono do niego osadników z Litwy i Szwajcarii, w szczególności w 1732 roku. Pierwszy kościół zreformowany został zbudowany w 1736 roku. W czasie wojny siedmioletniej w latach 1758–1762 miasto było okupowane przez Rosjan.

Po reformie administracyjnej Prus w 1815, Insterburg stał się siedzibą powiatu (Kreis) i wszedł w skład rejencji Gumbinnen. Miasto, na początku XIX wieku liczyło 5000 mieszkańców. W 1818 zmarł tutaj rosyjski feldmarszałek Michaił Barclay de Tolly (w mieście znajduje się jego współczesny pomnik). Zgodnie ze znaczeniem Insterburga jako siedziby Sądu Apelacyjnego, w latach 1833–1835 zbudowano duże więzienie. Od 1860 miasto stało się ważnym węzłem kolejowym, w którym krzyżowały się linie kolejowe KrólewiecKowno i TylżaToruń, a także linia do Ełku. Dzięki dobrym połączeniom komunikacyjnym w mieście rozwinął się przemysł maszynowy, tekstylny i hutniczy (huta żelaza), jubilerski, chemiczny (fabryka amoniaku), budowlany (cementownia) i browarniczy. W 1885 miasto liczyło 20914 mieszkańców. W 1886 r. wybudowano rzeźnię miejską, a w 1889 r. powstały kanały ściekowe, rury wodociągowe i elektrownia.

W czasie I wojny światowej Insterburg, był krótko pod okupacją rosyjską, lecz nie doznał większych zniszczeń. Miasto posiadało także Rolniczy Klub Jeździecki, który miał duże znaczenie w regionie. Po wojnie otwarto hipodrom, na którym odbywały się liczne zawody jeździeckie, również międzynarodowe. Na hipodromie tym trenowała m.in. niemiecka reprezentacja na igrzyska olimpijskie w Berlinie. Działała również loża Libanon żydowskiej organizacji B’nai B’rith. W 1927 w mieście uruchomiono komunikację trolejbusową. W czasach międzywojennych istniały gimnazjum ze szkołą średnią, liceum dla dziewcząt z liceum, seminarium nauczycielskie, instytucja przygotowawcza, dwie szkoły średnie, cztery szkoły podstawowe i szkoły handlowe. Jeśli chodzi o bankowość, to w Insterburgu istniały oddział Reichsbank, Bank Wsi Prusów Wschodnich, Bank Wschodniego Handlu i Przemysłu. Bank miejski został otwarty 1 kwietnia 1922. W 1939 r. miasto liczyło 49 tysięcy mieszkańców.

W czasie II wojny światowej, 27 lipca 1944 miasto stało się celem brytyjskiego nalotu bombowego, który wyrządził znaczne szkody. 22 stycznia 1945 zostało zdobyte przez oddziały 3 Frontu Białoruskiego.

Po wojnie miasto włączono do obwodu królewieckiego ZSRR. W 1946 zmieniono nazwę miasta na Czerniachowsk, na cześć generała Iwana Czerniachowskiego, dowódcy sowieckiej ofensywy na Prusy Wschodnie, który zginął pod Melzakiem 18 lutego 1945. Po wojnie do miasta napłynęli osadnicy, głównie z obwodu kurskiego w Rosji. Obecnie ośrodek przemysłu maszynowego, ceramicznego i meblarskiego oraz ośrodek hodowli koni.

Od 2016 miasto jest siedzibą prawosławnej eparchii czerniachowskiej.

Zamek krzyżacki Insterburg

Insterburg Plan

Budowę zamku Insterborg rozpoczęto w 1337 roku z inicjatywy wielkiego mistrza Dietricha von Altenburga i księcia bawarskiego Henryka XIV. Warownia stała się ośrodkiem, z którego prowadzono najazdy zbrojne (tzw. rejzy) przeciwko Litwie. Od 1342/43 roku zamek był siedzibą komturii, ale po najeździe Litwinów i zniszczeniu, w 1347 roku rozwiązano konwent i ranga zamku spadła do prokuratorii podporządkowanej komturowi Królewca. W 1376 Litwini spalili okolice zamku, ale przypuszczalnie go nie zdobyli.

W 1377 roku zamek wzmiankowano jako "das neu hausz" i z tą datą należy wiązać budowę obecnego zamku. Zamek zbudowano na planie kwadratu o boku około 43 metrów, bez wież i stołpu. Na dziedzińcu znajdowała się głęboka studnia. Około roku 1400 zbudowano cylindryczną wieżę - Basztę Katowską (Peinturm). W 1454 roku zamek zdobyły propolskie oddziały Związku Pruskiego. W 1455 roku zamek został odbity przez Zakon Krzyżacki. W czasie wojny trzynastoletniej w 1457 zamek zdobyli Polacy i go spalili, w wyniku czego trzeba było naprawić dach. W latach 1580-1585 prowadzono na zamku prace budowlane. W 1630 roku wzmocniono walory obronne zamku. W latach 1643–1648 w zamku mieszkała wdowa po królu Gustawie Adolfie, królowa Szwecji Maria Eleonore. W 1679 roku zamek zajęli Szwedzi. Po 1700 przebudowany na magazyn. W 1876 lub 1881 roku zamkowy dom główny został przebudowany na koszary, a skrzydło północno-wschodnie na muzeum. Restaurowany 1938 i wtedy też skuto tynk z elewacji domu głównego.

W dniu 21 stycznia 1945 roku wojska radzieckie spaliły zamek. Następnie w ocalałych budynkach mieściła się jednostka wojskowa, a na przedzamczu "Autobaza". Po 1964 roku Sowieci rozebrali gotycką Wieżę Katowską z około 1400 roku. Obecnie większość zabudowań w ruinie. Po 1995 roku społecznicy z drużyny rycerskiej uprzątnęli ruiny i udostępnili do zwiedzania piwnice. Po 1999 roku rozpoczęto prace zabezpieczające, prowadzone przez fundację "Dom-zamok". Prace zostały przerwane na skutek przekazania zamku w 2010 roku, na podstawie ustawy uwłaszczeniowej, na rzecz rosyjskiej cerkwi prawosławnej. W ocalałej części mieści się niewielkie muzeum historyczno-krajoznawcze, obecnie własność cerkwi prawosławnej.

Zabytki

Ruiny zamku Insterburg
Kościół rzymskokatolicki św. Brunona
  • Kościół ewangelicko-reformowany, obecnie prawosławny sobór św. Michała, duża budowla neoromańska z końca XIX w.
  • Kościół katolicki św. Brunona, neogotycki, z pocz. XX w. (architekt Fritz Heitmann z Królewca), ob. prowadzony przez franciszkanów z Polski.
  • Kościół Melanchtona (ewangelicki), neogotyk, zbudowany w latach 1909–1911, całkowicie przebudowany na cele przemysłowe.
  • Zabudowa mieszkalna z przełomu XIX/XX w.
  • Dawny szpital
  • Niezachowane: m.in. kościół Lutra (parafialny ewangelicki), zbudowany w latach 1610-1612 w formach nawiązujących do średniowiecza, z wysoką wieżą i z barokowym wystrojem wnętrza; ratusz wzniesiony w 1610, przebudowany w 1809; domy mieszkalne z XVII–XVIII w.
  • W pobliżu, w miejscowości Majowka, znajduje się dobrze zachowany gotycki zamek Georgenburg, wzniesiony przez biskupów sambijskich, obecnie własność cerkwi prawosławnej. Nieopodal zamku znajduje się stadnina koni, obecnie w rękach prywatnych.

Wojsko

W pobliżu (4 km na płd.-zach.) zlokalizowana jest baza lotnictwa wojskowego.

Polacy w Wystruci

W 1457 zamek krzyżacki w Wystruci został zdobyty przez polskie wojska. W latach 1466–1657 Wystruć była lennem Korony Królestwa Polskiego. W 1585 koło Wystruci zmarł pisarz, teolog, tłumacz i dworzanin króla Polski Zygmunta II Augusta, Marcin Kwiatkowski. Od 1607 do 1646 w wystruckim kościele wygłaszano kazania w języku polskim. W latach 1708–1710 w Wystruci mieszkał podskarbi wielki litewski Kazimierz Czartoryski. Jako fizyk w XVIII wieku pracował w Wystruci polski lekarz i poeta, Jan Fryderyk Tschepius. W 1794 w Druczlałkach koło Wystruci zmarł konfederat barski i uczestnik Sejmu Czteroletniego, Franciszek Antoni Kwilecki.

Od 1863 w Wystruci działała organizacja powstańcza, trudniąca się m.in. transportem broni do zaboru rosyjskiego dla powstańców styczniowych. Jej przywódcą w maju 1864 został Józef Racewicz. W listopadzie tegoż roku władze pruskie wykryły organizację, a w kwietniu 1865 wytoczyły w Wystruci proces kilkunastu jej członkom, w tym Racewiczowi.

Od 2000 w Czerniachowsku funkcjonuje Wspólnota Polaków im. Adama Mickiewicza.

Według danych z rosyjskiego spisu powszechnego w 2010 roku Polacy stanowili 0,4% mieszkańców miasta.

Miasta partnerskie

Współpraca z oboma miastami zawieszona z powodu Inwazji Rosji na Ukrainę.

Przypisy

  1. Zmiany wprowadzone na 79. posiedzeniu Komisji. Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej, 2013-05-08.
  2. Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Калининградской области , kaliningrad.gks.ru .
  3. a b c d e f g h i j k Tomasz Torbus, Zamki konwentualne Państwa Krzyżackiego w Prusach. Część II: Katalog, Słowo/Obraz Terytoria, 2023, ISBN 978-83-7453-216-7 ,s.601-609
  4. a b c Erich Köhrer, Max Worgitzki, Ostpreussen seine Entwicklung und seine Zukunft ; ein Sammelwerk unter Mitwirkung führender Persönlichkeiten Ostpreußens und mit besonderer Förderung des Oberpräsidiums, OCLC 252423430 .
  5. Jascha Nemtsov, "Der Zionismus in der Musik: Jüdische Musik und nationale Idee". Harrassowitz Verlag, Wiesbadaen. 2009. s.71.
  6. Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Калининградской области , kaliningrad.gks.ru .
  7. Черняховская епархия.
  8. W tym samym roku , historia-polski.com .
  9. .
  10. Z kart historii księstwa klewańskiego książąt Czartoryskich , wolhynia.pl (pol.).
  11. Sejm-Wielki.pl: Franciszek Antoni Kwilecki z Kwilcza h. Śreniawa. .
  12. W tym samym roku , historia-polski.com .
  13. W tym samym roku , historia-polski.com .
  14. W tym samym roku , historia-polski.com .
  15. Polonia w Obwodzie Kaliningradzkim. . .

Bibliografia

  • Georg Dehio, Handbuch der Deutschen Kunstdenkmäler, neu bearb. von Ernst Gall, Deutschordensland Preussen, unter Mitw. von Bernhard Schmid und Grete Tiemann, München; Berlin, Deutscher Kunstverlag, 1952
  • Handbuch der historischen Stätten, Ost- und Westpreussen, hrsg. von Erich Weise, Stuttgart, Kröner, 1981, ISBN 3-520-31701-X (unveränd. Nachdr. d. 1. Aufl. 1966)
  • Carl von Lorck, Dome, Kirchen und Klöster in Ost- und Westpreussen. Nach alten Vorlagen, 2. unver. Aufl., Frankfurt am Main, Weidlich, 1982, ISBN 3-8035-1163-1.
  • Andrzej Rzempołuch, Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn: Remix, 1992, ISBN 83-900155-1-X, OCLC 833969011.
  • Dehio-Handbuch der Kunstdenkmäler West- und Ostpreussen. Die ehemaligen Provinzen West- und Ostpreussen (Deutschordensland Preussen) mit Bütower und Lauenburger Land, bearb. von Michael Antoni, München; Berlin, Dt. Kunstverl., 1993, ISBN 3-422-03025-5.
  • Anatolij Bachtin, Gerhard Doliesen, Vergessene Kultur. Kirchen in Nord-Ostpreussen. Eine Dokumentation, 2. Aufl., Husum, Husum, 1998, ISBN 3-88042-849-2.
  • Jarosław Swajdo i inni, Litwa, Łotwa, Estonia i obwód kaliningradzki, Bielsko-Biała: Pascal, 2000, ISBN 83-88355-30-9, OCLC 830224638.
  • Vadim Jur’evič Kurpakov, Kaliningradskaja oblast. Putevoditel, Kaliningrad, Terra Baltika, 2007, ISBN 978-5-98777-012-2.

Linki zewnętrzne