Darb Zubajda to temat, który od dłuższego czasu jest przedmiotem zainteresowania i dyskusji. Od swoich początków do dnia dzisiejszego odgrywał kluczową rolę w różnych aspektach życia społecznego. Przez lata ewoluował i dostosowywał się do zmian w otaczającym go świecie. Celem tego artykułu jest szczegółowe zbadanie Darb Zubajda i jego wpływu w różnych obszarach. Od jego początków po wpływ na dzisiejszy świat, zostaną zbadane jego różne aspekty i przeanalizowane zostaną opinie ekspertów w tej dziedzinie. Darb Zubajda był przedmiotem studiów i badań, a ten artykuł ma na celu przedstawienie kompleksowego i aktualnego spojrzenia na niego.

Darb Zubajda (tłum. szlak Zubajdy) – szlak pielgrzymkowy z Iraku do świętych miejsc islamu na Półwyspie Arabskim nazwany imieniem Zubajdy bint Dżafar (zm. 831) znanej z działalności na rzecz pielgrzymów żony kalifa z dynastii Abbasydów Haruna ar-Raszida (763–809).
W 2015 roku szlak Darb Zubajda został wpisany na saudyjską listę informacyjną UNESCO – listę obiektów, które Arabia Saudyjska zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Szlak nazwany jest imieniem Zubajdy bint Dżafar (zm. 832) wnuczki kalifa Al-Mansura (ok. 712–775) i żony kalifa z dynastii Abbasydów Haruna ar-Raszida (763–809)[1][2]. Zubajda znana była z działalności na rzecz pielgrzymów[1]. Ufundowała infrastrukturę dla zapewnienia wody pitnej w Mekce i wzdłuż szlaku[3]. Zbudowała studnie, zbiorniki na wodę i domy pielgrzyma przynajmniej w 10 stacjach, trzy stacje zostały nazwane jej imieniem[3]. Sama odbyła hadżdż pięć lub sześć razy, a jej mąż sześć lub dziewięć[3].
Szlak biegnie z Iraku do świętych miejsc islamu na Półwyspie Arabskim, a jego najważniejszy odcinek znajduje się między Al-Kufą a Mekką i wynosi ok. 1400 km[4].
Szlak pielgrzymkowy Darb Zubajda wykorzystywał szlak handlowy istniejący w okresie przedislamskim[5]. Szlak przeżywał lata świetności w okresie Islamskiego Kalifatu Abbasydów (750–1258)[5]. Jego budowa rozpoczęła się za panowania pierwszego kalifa Bagdadu z dynastii Abbasydów Abbasa (ok. 565–653) a prace zintensyfikowano za Al-Mansura (ok. 712–775) i Al-Mahdiego (zm. 785)[6]. Szlak został oznakowany, a przy trasie wybudowano stacje ze studniami i domami dla podróżnych[5]. Infrastrukturę dla zapewnienia wody pitnej ufundowała ze środków własnych Zubajda bint Dżafar (zm. 832)[6]. W sumie wzniesiono 27 stacji i kolejnych 27 podstacji[5].
W X w. podróżowanie szlakiem stało się niebezpieczne z uwagi na działalność Karmatów w celu obalenia kalifatu abbasydzkiego[7]. Wskutek osłabienia kalifatu ostatnia zorganizowana przez kalifa pielgrzymka szlakiem odbyła się w 1243 roku[5]. Po zajęciu Bagdadu w 1285 roku przez imperium mongolskie ruch na szlaku zanikł[7].
W 1935 roku szlak został zmodernizowany i przystosowany do ruchu samochodowego dzięki wspólnym wysiłkom Iraku i Arabii Saudyjskiej[8].
W 2015 roku szlak Darb Zubajda został wpisany na saudyjską listę informacyjną UNESCO – listę obiektów, które Arabia Saudyjska zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa UNESCO[5][9].