Jassy
W tym artykule zbadamy wszystko, co jest związane z Jassy, od jego pochodzenia i ewolucji po wpływ na dzisiejsze społeczeństwo. Jassy to temat, który wywołał duże zainteresowanie i debatę w różnych kręgach, zarówno akademickich, społecznych, jak i zawodowych. Na przestrzeni lat Jassy był przedmiotem wielu badań i badań, które przyczyniły się do poszerzenia naszej wiedzy na ten temat. Co więcej, jego dzisiejsza aktualność sprawia, że jest to temat o ogromnym znaczeniu dla zrozumienia świata, w którym żyjemy. W tym artykule szczegółowo przeanalizujemy wszystkie istotne aspekty Jassy i jego wpływ na nasze codzienne życie.
.jpg)
| |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Okręg | |||||
| Mer |
Gheorghe Nichita | ||||
| Powierzchnia |
145 km² | ||||
| Wysokość |
200 m n.p.m. | ||||
| Populacja (1 stycznia 2009) • liczba ludności • gęstość |
|||||
| Nr kierunkowy |
02-32 | ||||
| Kod pocztowy |
700xxx | ||||
| Tablice rejestracyjne |
IS | ||||
Położenie na mapie okręgu Jassy  | |||||
Położenie na mapie Rumunii  | |||||
 47°09′44″N 27°35′20″E/47,162222 27,588889
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Jassy (rum. Iași, węg. Jászvásár) – miasto w północno-wschodniej Rumunii (w historycznej Mołdawii), nad rzeką Bahlui (dorzecze Prutu); ośrodek administracyjny okręgu Jassy; 308,8 tys. mieszkańców (2009).
Historia
Pierwsze wzmianki o Jassach w źródłach historycznych pochodzą z drugiej połowy XIV w. Od połowy XVI wieku Jassy były stolicą Hospodarstwa Mołdawskiego. W mieście tym działali wybitni pisarze i mężowie stanu, m.in. Miron Costin czy Dymitr Kantemir, którzy wnieśli wkład w rumuńską kulturę. W 1641 r. hospodar Bazyli Lupu założył tu Szkołę Państwową, a w klasztorze Trzech Świętych Hierarchów powstała drukarnia, która wydawała książki w języku rumuńskim. W 1686 roku wojsko polskie stoczyło bitwę pod Jassami (wojna polsko-turecka 1683-1699). W latach 1859–1862 Jassy były jedną z dwóch stolic Zjednoczonych Księstw Mołdawii i Wołoszczyzny (obok Bukaresztu). W latach 1916–1918 miasto pełniło funkcję stolicy Królestwa Rumunii. W czerwcu 1941 roku miał miejsce pogrom w Jassach.
Gospodarka
W mieście rozwinął się przemysł metalowy, chemiczny, spożywczy, włókienniczy, drzewny, materiałów budowlanych oraz poligraficzny.
Transport
W Jassach działa system tramwajowy, a w latach 1985–2006 funkcjonował także transport trolejbusowy.
Blisko centrum miasta znajduje się stacja kolejowa Jassy, dalej położona jest stacja Socola.
Poza miastem, na terenie okręgu Jassy położony jest Port lotniczy Jassy.
Demografia
Według spisu z 2002 r. miasto Jassy liczyło 320 888 mieszkańców. Skład etniczny według spisu z 2002 roku:
- Rumuni: 316 094 (98,50%)
- Romowie: 1898 (0,59%)
- Rosjanie: 433 (0,13%)
- Grecy: 433 (0,13%)
- Żydzi: 421 (0,13%)
- Węgrzy: 260 (0,08%)
- Niemcy: 166 (0,05%)
- Polacy: 22 (0,007%)
Religie
Jassy są siedzibą prawosławnej metropolii Mołdawii i Bukowiny oraz podlegającej jej archieparchii Jass. W mieście znajduje się szereg zabytkowych cerkwi:
- sobór św. Paraskiewy, Spotkania Pańskiego i św. Jerzego (XIX w.) – katedra metropolitalna, część kompleksu pałacu metropolitów mołdawskich,
- sobór św. Jerzego (XVIII w.) – dawna katedra metropolitalna,
- św. Mikołaja („Hospodarska”, XV w.)
- św. Sawy (XVI w.)
- Banu (XVIII w.)
- Socola (XVI w.)
- Barnovschi (XVII w.)
- Vulpe (XVII w.)
- Tarpalari (XVII w.)
- Bărboi (XVII w., przebudowana całkowicie XIX w.)
- Ścięcia Głowy św. Jana Chrzciciela (XVII w.)
- św. Dymitra (XVII-XVIII w.)
- Curelari (XVII w.)
- Przemienienia Pańskiego (XVIII w.)
- Nicoriță (cerkiew św. Jana Nowego; XVII w.)
- Wskrzeszenia Łazarza (XVIII w.)
- 40 Męczenników z Sebasty (XVIII w.)
- św. Teodora Stratylatesa i św. Teodora Tyrona (XVIII w.)
- Lozonschi (XVIII-XIX w.)
- św. Charłampa (XIX w.)
- św. Paraskiewy (XIX w.)
- św. Spiridona (XIX w.)
- św. Mikołaja (XIX w.)
- Toma Cozma (XIX w.)
- Zwiastowania (XIX w.)
- Trójcy Świętej (XIX w.)
Oprócz cerkwi parafialnych w Jassach znajdują się prawosławne monastery: Trzech Świętych Hierarchów, Galata, Golia, Frumoasa, Cetățuia, Podgoria Copou.
W Jassach siedzibę ma również diecezja rzymskokatolicka Jass. Posiada ona katedrę XVII-wieczną, a w jej sąsiedztwie nowy kościół. Działają cerkiew staroobrzędowa (XIX w.) oraz świątynia ormiańska (XIV w., przebudowana na pocz. XIX w.).
Czynna jest wielka synagoga w Jassach, zachowała się także synagoga Merarilor.
Sport
W mieście tym siedzibę ma rumuński klub piłkarski Politehnica Jassy, który został założony 27 kwietnia 1945 r. jako Sportul Studențesc Jassy. Obecnie klub gra w pierwszej lidze rumuńskiej, a swoje mecze rozgrywa na stadionie im. Emila Alexandrescu, którego pojemność wynosi 11 390 widzów.
Galeria
-
Jassy -
Pałac Kultury w Jassach z lotu ptaka -
-
Pałac Kultury oraz cerkiew św. Mikołaja -
Teatr Narodowy w Jassach -
Uniwersytet Alexandru Ioan Cuza -
Grand Hotel Traian w Jassach i Plac Unii -
Hotel „Europa” w Jassach
Miasta partnerskie
Przypisy
- ↑ Dane na 1 stycznia 2009 r.. . .
- ↑ przewodnik.onet.pl: Miasta – Jassy. . (pol.).
- ↑ Jassy, Encyklopedia PWN .
- ↑ Structura Etno-demografică a României , edrc.ro .
- ↑ a b Biserica ‘Schimbarea la Fata’ – Monument de arhitectura , monumenteiasi.ro .
- ↑ Catedrala Mitropolitana din Iasi , crestinortodox.ro .
- ↑ Iasi :: Biserica Sf. Gheorghe – Mitropolia veche , biserici.org .
- ↑ Biserica Sfantul Nicolae Domnesc , crestinortodox.ro .
- ↑ a b c d e Primaria Iasi :: Biserici si manastiri , primaria-iasi.ro .
- ↑ Biserica Duminica Tuturor Sfintilor – Banu – Monument de arhitectura , monumenteiasi.ro .
- ↑ Biserica „Schimbarea la Fata – Socola” Iasi , biserica-socola.ro .
- ↑ Iasi :: Biserica Barnovschi , biserici.org .
- ↑ Iasi :: Biserica Vulpe , biserici.org .
- ↑ Iasi :: Biserica Talpalari , biserici.org .
- ↑ Biserica Barboi , crestinortodox.ro .
- ↑ Iasi :: Biserica Sf. Ioan Botezatorul , biserici.org .
- ↑ Iasi :: Biserica Sf. Dumitru Bals , biserici.org .
- ↑ Biserica ‘Pogorarea Sf. Duh’ – Curelari – Monument de arhitectura , monumenteiasi.ro .
- ↑ Ansamblul bisericii 'Sf. Ioan cel Nou'- Nicorita – Monument de arhitectura , monumenteiasi.ro .
- ↑ Iasi :: Biserica 40 de Sfinti , biserici.org .
- ↑ Biserica Sf. Teodor (str. Sfintii Teodori 14)-IASI , crestinortodox.ro .
- ↑ Biserica Lozonschi – Monument de arhitectura , monumenteiasi.ro .
- ↑ Biserica Sf. Haralambie – Monument de arhitectura , monumenteiasi.ro .
- ↑ Biserica ‘Cuvioasa Paraschiva’ – Monument de arhitectura , monumenteiasi.ro .
- ↑ Iasi :: Biserica Sf. Nicolae Ciurchi , biserici.org .
- ↑ Scurt Istoric Parohia Toma Cozma , parohiatomacozma.ro .
- ↑ Biserica Buna Vestire – Biserica Blagovestenia din Muntenime – Monument de arhitectura , monumenteiasi.ro .
- ↑ Biserica ‘Sf. Treime’ – Monument de arhitectura , monumenteiasi.ro .
- ↑ Iasi :: Manastirea Podgoria Copou , biserici.org .
- ↑ Episcopia Romano-Catolica de Iasi , ercis.ro .
- ↑ Hram Sf. Maria .
- ↑ Sinagoga Mare – Monument de arhitectura , monumenteiasi.ro .
- ↑ Sinagoga Merarilor – Monument de arhitectura , monumenteiasi.ro .
- ↑ www.politehnicaiasi.ro: Stadion – Informatii. . . (rum.).
- ↑ Primăria Iași: Orașele înfrățite cu Municipiul Iași. . . (rum.).
Linki zewnętrzne
- Oficjalna strona internetowa miasta (rum. • ang.)
- Opis i zdjęcia miasta na stronie TPR. tpr.pl. . (pol. • rum.)
- Jassy, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 494.
| Stolice Hospodarstwa Wołoskiego | |
|---|---|
| Stolice Hospodarstwa Mołdawskiego | |
| Stolice Zjednoczonych Księstw oraz Rumunii |
