Joanna Żubr
W dzisiejszym świecie Joanna Żubr stał się istotnym tematem cieszącym się dużym zainteresowaniem szerokiego grona odbiorców. Niezależnie od tego, czy ze względu na wpływ na społeczeństwo, znaczenie historyczne czy wpływ na kulturę popularną, Joanna Żubr jest tematem, który nadal budzi debatę i kontrowersje. Od swoich początków po ewolucję we współczesnym świecie, Joanna Żubr przyciągał uwagę naukowców, ekspertów, entuzjastów i ciekawskich. W tym artykule dokładnie zbadamy wszystkie aspekty związane z Joanna Żubr, oferując kompleksowy i szczegółowy przegląd, który pozwoli czytelnikowi lepiej zrozumieć jego znaczenie i znaczenie w dzisiejszym świecie.
| |
| sierżant | |
| Data i miejsce urodzenia |
24 maja 1772 lub 1782 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
9 lipca 1852 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
| |
Joanna Żubr (ur. 24 maja 1772 lub 1782 w Berdyczowie, zm. 9 lipca 1852 w Wieluniu) – sierżant Armii Księstwa Warszawskiego, uczestniczka wojen napoleońskich, pierwsza kobieta odznaczona krzyżem Virtuti Militari, pierwsza kobieta – sierżant w wojsku polskim.
Życiorys
Po powstaniu Księstwa Warszawskiego, w roku 1808 Joanna Żubr wraz ze swoim mężem Maciejem Żubrem, przyjechała ze wschodniej Galicji, będącej pod zaborem austriackim. On wstąpił do wojska. Wkrótce potem ona także wstąpiła do 2 Pułku Piechoty (4 kompania, 2 batalion) jako strzelec, ukrywając swoją płeć przed kolegami i dowództwem, nosząc męski mundur.
Brała udział w kampanii galicyjskiej przeciw Austrii. Za swe męstwo w czasie walki o Zamość 19 maja 1809 roku, podczas której przedostała się na czele grupy żołnierzy przez sekretną furtę w okolicach Bramy Lwowskiej i wdarła się na mury zdobywając armatę, została wytypowana do odznaczenia Orderem Virtuti Militari. Ostatecznie, ze względu na płeć, odmówiono przyznania jej orderu; w zastępstwie zaproponowano nagrodę pieniężną, którą Żubrowa uznała za dyshonor i odrzuciła.
Po tej kampanii przeszła do 17 Pułku Piechoty w dywizji Dąbrowskiego. Jej mąż był podchorążym w tej samej jednostce. Była pierwszą kobietą w wojsku polskim, która dostała promocję do stopnia sierżanta. Jednostka, przemianowana na Dywizję Wielkopolską, brała udział w kampanii rosyjskiej 1812.
W 1812, za zasługi podczas potyczki pod Bychową nad Dniestrem, została udekorowana przez gen. Edwarda Żółtowskiego (na wniosek gen. Dziewanowskiego) Krzyżem Srebrnym V Klasy Orderu Virtuti Militari, choć według statutu należał się jej Krzyż Złoty Klasy IV. Była jedną z pierwszych kobiet na świecie, która otrzymała order za bohaterstwo w walce oraz pierwszą Polką, która otrzymała to najwyższe odznaczenie bojowe.
W czasie odwrotu Napoleona spod Moskwy została oddzielona od swojej jednostki, ale udało jej się zbiec z Rosji na własną rękę. W lecie 1813, po utracie Krakowa przez Józefa Poniatowskiego, dołączyła do polskich oddziałów w Saksonii, gdzie służyła aż do traktatu pokojowego w Fontainebleau, który zakończył wojnę. Brała udział w siedemnastu bitwach i oblężeniach.
Razem z mężem wróciła do Polski i zamieszkali w Wieluniu. W 1828 roku napisała wspomnienia pod tytułem: Pamiętnik życia Joanny Żubr, dymissyonowaney w randze podporucznika woysk polskich i ozdobioney krzyżem „pro virtute militari”. Zmarła tam w 1852 w wieku około 70 lat (lub 80 – według informacji na nagrobku) podczas epidemii cholery.
W literaturze
Joanna Żubr została uwieczniona w powieściach Wacława Gąsiorowskiego Huragan i Szwoleżerowie gwardii.
Przypisy
- ↑ a b Joanna Żubr: pierwsza dama Orderu Virtuti Militari. Polska Zbrojna. .
- ↑ Joanna Żubr: Opis życia Joanny Żubr, byłey w Woysku Polskim sierżantem, a teraz retretowaney w stopniu Podporucznika Własną Ręcznie Spisany d. 1 Maia 1828.. zubrowie.historia-rodzinna.pl.
- ↑ Joanna Żubr – akt zgonu 71/1852. zubrowie.historia-rodzinna.pl.
- ↑ Joanna Żubr – akt zgonu 71/1852 , Archiwum Państwowe w Łodzi .
- ↑ a b Elżbieta Zawacka (red.): Słownik Biograficzny Kobiet Odznaczonych Orderem Wojennym Virtuti Militari. T. III (P–Ż). Toruń: Archiwum i Muzeum Pomorskie AK i Wojskowej Służby Polek, 2004, s. 250–251. ISBN 83-88693-03-4.
- ↑ M. Kukiel, Dzieje oręża..., s. 393.
- ↑ Rękopis Joanny Żubrowej | , przewodnicyzamosc.pl (pol.).
Bibliografia
- Robert Bielecki: Encyklopedia wojen napoleońskich. Warszawa: Trio, 2002. ISBN 83-85660-75-5.
- Marian Kukiel: Dzieje oręża polskiego w epoce napoleońskiej 1795-1815. Poznań: Kurpisz (repr.), 1996. ISBN 83-86600-51-9.
- Ordery i odznaczenia nr. 1. Wydawnictwo De Agostini Polska Sp. z o.o.. ISBN 978-83-248-2723-7.