Kirk Douglas

W tym artykule zagłębimy się w ekscytujący świat Kirk Douglas, temat, który na przestrzeni dziejów przykuwał uwagę wielu ludzi. Od swoich początków do chwili obecnej Kirk Douglas był przedmiotem badań, debat i zainteresowań ekspertów i fanów. Idąc tym tropem, będziemy badać różne aspekty Kirk Douglas, jego wpływ na społeczeństwo i różne perspektywy, które się wokół niego rozwinęły. Bez wątpienia Kirk Douglas to temat, który nie pozostawia nikogo obojętnym i który zasługuje na dogłębną analizę.

Kirk Douglas
Ilustracja
Kirk Douglas (1963)
Imię i nazwisko

Issur Danielovitch

Data i miejsce urodzenia

9 grudnia 1916
Amsterdam

Data i miejsce śmierci

5 lutego 2020
Beverly Hills

Zawód

aktor, producent

Współmałżonek

Diana Dill
(1943–1951; rozwód)
Anne Buydens
(1954–2020: jego śmierć)

Lata aktywności

1946–2008

Odznaczenia
Prezydencki Medal Wolności (Stany Zjednoczone) Narodowy Medal Sztuki (USA) Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja)
Faksymile
Podpis aktora
Strona internetowa

Kirk Douglas, właśc. Issur Danielovitch (ur. 9 grudnia 1916 w Amsterdamie, zm. 5 lutego 2020 w Beverly Hills) – amerykański aktor filmowy i telewizyjny. Laureat Oscara za całokształt twórczości (w 1996). Trzykrotnie nominowany do tej nagrody za role pierwszoplanowe w filmach: Champion (1949), Piękny i zły (1952) oraz Pasja życia (1956). Jeden z największych gwiazdorów „Złotej Ery Hollywood”. American Film Institute umieścił go na 17. miejscu na liście największych amerykańskich aktorów wszech czasów (The 50 Greatest American Screen Legends).

Życiorys

Wczesne lata

Urodził się w Amsterdamie w stanie Nowy Jork jako Issur Danielovitch. Matka Bryna „Bertha” (z domu Sanglel; 1884–1958) pochodziła z Ukrainy, a ojciec Herschel „Harry” Danielovitch (1884–1950) urodził się w Moskwie. Jego rodzice byli żydowskimi imigrantami z Czausów na terenie dzisiejszej Białorusi. W 1908 osiedlili się w Amsterdamie, w stanie Nowy Jork. Obydwoje rodzice byli analfabetami, posługiwali się łamaną angielszczyzną i żyli w ubóstwie.

W wieku 14 lat postanowił zostać aktorem. W 1934 ukończył Wilbur H. Lynch High School w Amsterdamie. W latach 1935–1939 studiował język angielski na St. Lawrence University w Canton, w stanie Nowy Jork. Wkrótce otrzymał stypendium na Amerykańskiej Akademii Sztuk Dramatycznych w Nowym Jorku, gdzie przyjechał autostopem, z kilkoma dolarami w kieszeni. Żeby się utrzymać, pracował jako woźny, goniec hotelowy, kelner i zawodowy zapaśnik.

W 1941 pod pseudonimem George Spelvin Jr. zadebiutował na Broadwayu w śpiewanej roli chłopca pracującego w Western Union w musicalu Znów wiosna (Spring Again). Występował też w spektaklach: Trzy siostry (1942), Kiss and Tell (1943) jako porucznik Lenny Archer i Trio (1944). Potem zmienił imię i nazwisko na Kirk Douglas i odbył służbę w Amerykańskiej Marynarce Wojennej, od włączenia się USA do II wojny światowej w 1941, do jej zakończenia w 1945 r.

Kariera

Kirk Douglas (1969)

W 1945 powrócił do Nowego Jorku, próbując swoich sił w reklamie, radiu i w teatrze na Broadwayu w przedstawieniach: Alice in Arms (1945), The Wind Is Ninety (1945) i Kobieta gryzie psa (Woman Bites Dog, 1946). Dzięki rekomendacji jego przyjaciółki Lauren Bacall podpisał kontrakt z Wallis i zadebiutował na kinowym ekranie w dramacie noir Dziwna miłość Marthy Ivers (The Strange Love of Martha Ivers, 1946) w reżyserii Lewisa Milestone’a z Barbarą Stanwyck. Po występie w dramacie kryminalnym Jacques’a Tourneura Człowiek z przeszłością (1947) i adaptacji sztuki Eugene’a O’Neilla Żałoba przystoi Elektrze (Mourning Becomes Electra, 1947), na planie dramatu kryminalnego Samotny spacer (I Walk Alone, 1947) poznał Burta Lancastera, z którym się zaprzyjaźnił i zagrał w kolejnych pięciu filmach: Pojedynek w Corralu O.K. (1957), Uczeń diabła (1959), Siedem dni w maju (1964), Zwycięstwo nad Entebbe (1976) i Twardziele (1986).

Jako nieradzący sobie z życiem bokser Michael „Midge” Kelly w melodramacie sportowym Marka Robsona Champion (1949) dostał nominację do Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego. Za rolę Jonathana Shieldsa w melodramacie Vincente Minnellego Piękny i zły (1952) był ponownie nominowany do Oscara. Kreacja Vincenta van Gogha w filmie biograficznym Pasja życia (1956) na podstawie książki Irvinga Stone’a przyniosła mu nagrodę Złotego Globu i kolejną nominację do Oscara.

W 1955 Kirk Douglas wspólnie z żoną Annie założył jedno z pierwszych w Stanach Zjednoczonych niezależnych studiów filmowych Bryna, od imienia matki Douglasa. Największe sukcesy osiągnęły filmy z Douglasem w roli głównej takie jak Spartakus (1960) Stanleya Kubricka, w którym zagrał tytułową postać przywódcy powstania niewolników, Wikingowie (1958), dramat wojenny Kubricka Ścieżki chwały (1957), western Ostatni kowboj (1962) i dreszczowiec polityczny Siedem dni w maju (1964).

W 1968 odebrał Nagrodę im. Cecila B. DeMille’a za całokształt twórczości. Zagrał w takich hollywoodzkich produkcjach jak: Układ (1969) czy Był sobie łajdak (1970). Zasiadał w jury konkursu głównego na 23. MFF w Cannes (1970).

Za rolę naukowca Adama, mieszkańca pozaziemskiej stacji doświadczalnej „Tytan” w dreszczowcu sci-fi Saturn 3 (1980), był nominowany do Złotej Maliny dla najgorszego aktora. Przewodniczył jury konkursu głównego na 33. MFF w Cannes (1980).

Powrócił na ekran w komedii kryminalnej Johna Landisa Oskar, czyli 60 kłopotów na minutę (1991) jako Eduardo Provolone i komedii Jonathana Lynna Sknerus (1994) w roli dziadka-milionera. W 1996 otrzymał nagrodę Oscara za całokształt twórczości aktorskiej i został zmuszony do przejścia na emeryturę m.in. ze względu na problemy z mową po udarze mózgu. Choć po miesiącach pracy z terapeutą odzyskał władzę nad językiem, nie czuł już takiego komfortu przed kamerą jak wcześniej. Ostatnimi filmami Kirka Douglasa były komediodramat Freda Schepisiego Wszystko w rodzinie (2003) i melodramat Illusion (2004).

Był autorem siedmiu książek – dwóch autobiografii: Syn śmieciarza i Wspinając się na górę, trzech powieści oraz dwóch książek dla dzieci.

Był aktywny społecznie. W 1981 otrzymał Prezydencki Medal Wolności, najwyższe cywilne odznaczenie przyznawane przez prezydenta USA. W 1999 został uhonorowany przez Amerykański Instytut Filmowy nagrodą za życiowe osiągnięcia w dziedzinie filmu. Ponadto pełnił funkcję ambasadora dobrej woli dla Departamentu Stanu USA. Był kawalerem francuskiego orderu Legii Honorowej.

W 1966 gościł w łódzkiej Filmówce, gdzie spotkał się ze studentami i dziennikarzami. Relacją z tej wizyty jest etiuda Marka Piwowskiego i Feriduna Erola, Welcome Kirk.

Życie prywatne

2 listopada 1943 poślubił aktorkę Dianę Dill (ur. 1923, zm. 2015). Mieli dwóch synów: Michaela (ur. 1944), który podobnie jak ojciec został słynnym aktorem, i Joela (ur. 1947). Jednak 23 lutego 1951 doszło do rozwodu. 29 maja 1954 ożenił się z Anne Buydens (1919–2021), z którą miał dwóch synów: Petera (ur. 1955) i Erica (ur. 1958, zm. w 2004 wskutek przypadkowego przedawkowania leków przeciwbólowych, środków nasennych i alkoholu). Zamieszkał z żoną w dzielnicy Beverly Hills w Los Angeles.

W wieku 92 lat prowadził własny blog, który czytało ok. 4 tys. osób. 9 grudnia 2016 obchodził swoje setne urodziny.

7 stycznia 2018, w miesiąc po swoich 101. urodzinach pojawił się na ceremonii rozdania Złotych Globów. Wraz ze swoją synową Catherine Zetą-Jones wręczył nagrodę za najlepszy scenariusz. 6 listopada tego samego roku po raz kolejny pojawił się publicznie towarzysząc swojemu synowi Michaelowi podczas uroczystości odsłonięcia jego gwiazdy w hollywoodzkiej Alei Sław. Miesiąc później, 9 grudnia 2018 świętował 102. urodziny.

Zmarł 5 lutego 2020 w swoim domu w Beverly Hills w Kalifornii w wieku ponad 103 lat. 7 lutego 2020 po prywatnej ceremonii pogrzebowej został pochowany na Westwood Village Memorial Park Cemetery – cmentarzu przy Glendon Avenue w dzielnicy Westwood w Los Angeles.

Upamiętnienie

W 2015 w biograficznym filmie Trumbo o Daltonie Trumbo w rolę Kirka Douglasa wcielił się Dean O’Gorman.

Filmografia

Kirk Douglas z Lauren Bacall w filmie Młody człowiek z trąbką (1950)
Kirk Douglas jako Vincent van Gogh w filmie Pasja życia (1956)
Kirk Douglas z żoną Anne Buydens i prezydentem Ronaldem Reaganem (1987)
Kirk Douglas (2011)

Publikacje

  • 1986 Wisdom of the Elders
  • 1988 The Ragman’s Son (Syn śmieciarza)
  • 1991 Dance With the Devil (Taniec z diabłem)
  • 1992 The Gift
  • 1994 Last Tango in Brooklyn (Ostatnie tango w Brooklynie)
  • 1997 The Broken Mirror
  • 1999 Young Heroes of the Bible (Młodzi bohaterowie biblijni)
  • 2001 Climbing The Mountain: My Search For Meaning (Wspinając się na górę)
  • 2002 Rabbis: Observations of 100 Leading and Influential Rabbis of the 21st Century
  • 2003 My Stroke of Luck (Uderzenie szczęścia, przeł. Maria Zborowska, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań, ISBN 83-7298-283-X)

Przypisy

  1. Kirk Douglas, Encyclopædia Britannica (ang.).
  2. a b msies, adom (2017-12-09): Wystąpił w ponad 80 filmach. Kirk Douglas kończy 101 lat. tvp.info. . . (pol.).
  3. AFI’s 100 Years...100 Stars. American Film Institute. . . (ang.).
  4. Kirk Douglas (1916-2020). Find a Grave Memorial. . (ang.).
  5. Kirk Douglas (9 de Dezembro de 1916). Filmow.com. . (port.).
  6. Kirk Douglas – Actor. CineMagia.ro. . (rum.).
  7. a b Kirk Douglas Biography (1916-2020). Film Reference. . (ang.).
  8. Kirk Douglas, Encyclopædia Britannica (ang.).
  9. Sandra Brennan: Kirk Douglas Biography. AllMovie. . (ang.).
  10. Kirk Douglas. MyMovies. . (wł.).
  11. a b Robert Berkvist (2020-02-05): Kirk Douglas, a Star of Hollywood’s Golden Age, Dies at 103. „The New York Times”. . (ang.).
  12. Scott Tobias (2020-01-05): Where to Stream ‘Spartacus’ and Other Great Kirk Douglas Movies. „The New York Times”. . .
  13. Polska Agencja Prasowa: Zmarł legendarny aktor Kirk Douglas, miał 103 lata. „Gość Niedzielny”. . . (pol.).
  14. GMT (2004-08-10): 'Douglas son ‘died accidentally’. BBC. . . (ang.).
  15. WENN/MG (2009-04-30): 92-letni Kirk Douglas „Najstarszym bloggerem w sieci”. Onet.pl. . . (pol.).
  16. blog Kirka Douglasa. Blog bei Myspace. . . (ang.).
  17. Paulina Januszewska (2016-12-09): Od zera do bohatera. Kirk Douglas obchodzi 100. urodziny. „Newsweek Polska”. . . (pol.).
  18. Złote Globy 2018: Owacja na stojąco dla Kirka Douglasa. interia.pl. . . (pol.).
  19. Michael Douglas uhonorowany gwiazdą w hollywoodzkiej Alei Sław. interia.pl. . (pol.).
  20. Kirk Douglas świętuje 102. urodziny. interia.pl. . (pol.).
  21. Catherine Zeta-Jones and other family members honor Kirk Douglas on his 102nd birthday. MSN. . . (ang. • pol.).
  22. kw; jas Polska Agencja Prasowa (2020-02-06): Kirk Douglas nie żyje. Miał 103 lata. Onet.pl. . . (pol.).
  23. Kirk Douglas nie żyje. 103-latek był legendą złotej ery amerykańskiego kina. Gazeta.pl. . . (pol.).
  24. Kirk Douglas Laid to Rest at Private Funeral 2 Days After Death. E! Entertainment. . (ang.).
  25. Michael Douglas and Catherine Zeta-Jones lead mourners at Kirk Douglas’ funeral. „Daily Mirror”. . (ang.).
  26. Trumbo (2015) w bazie IMDb (ang.)
  27. Meurtres à l’Empire State Building (2009) , BFI (ang.).

Bibliografia