Lena (rzeka)

W tym artykule przyjrzymy się Lena (rzeka) i jego wpływowi na dzisiejsze społeczeństwo. Lena (rzeka) jest tematem zainteresowania i debaty od lat, a jego wpływ rozprzestrzenił się na wiele dziedzin naszego życia. Niezależnie od tego, czy chodzi o sferę polityczną, społeczną, kulturalną czy naukową, Lena (rzeka) pozostawił głęboki ślad w naszym społeczeństwie. Poprzez ten artykuł postaramy się lepiej zrozumieć czym jest Lena (rzeka) i jak ewoluował na przestrzeni czasu, a także przeanalizować jego rolę we współczesnym świecie.

Lena
Ilustracja
Lena w Jakucku
Kontynent

Azja

Państwo

 Rosja

Lokalizacja

Obwód irkucki, Jakucja

Rzeka
Długość 4400 km
Powierzchnia zlewni

2 490 000 km²

Średni przepływ

16 400 m³/s ujście

Źródło
Miejsce Góry Bajkalskie
Wysokość

930 m n.p.m.

Współrzędne

53°56′00″N 108°05′01″E/53,933333 108,083611

Ujście
Recypient Ocean Arktyczny
Miejsce

Morze Łaptiewów

Współrzędne

72°24′43″N 126°41′05″E/72,411944 126,684722

Położenie na mapie Rosji
Mapa konturowa Rosji, na dole znajduje się punkt z opisem „źródło”, natomiast blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „ujście”
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku

Lena (ros. Лена, ewenk. Елю Эне, jak. Өлүөнэ, bur. Зүлхэ) – rzeka w azjatyckiej części Rosji, w obwodzie irkuckim i Jakucji. Jest jedną z największych rzek Azji, 10. pod względem długości na świecie oraz 9. pod względem powierzchni dorzecza (największa rzeka Rosji, której dorzecze znajduje się w całości w granicach kraju). Długość: 4400 km; powierzchnia dorzecza 2 490 000 km²; średni przepływ u ujścia 16 400 m³/s.

Źródła

Zdjęcie satelitarne delty Leny

Źródła w Górach Bajkalskich (w Rezerwacie Bajkalsko-Leńskim) na wysokości 930 m n.p.m. w odległości zaledwie 7 kilometrów od Bajkału; w górnym biegu płynie głęboką doliną w kierunku północnym i północno-wschodnim po Płaskowyżu Leńsko-Angarskim; w środkowym biegu płynie w kierunku wschodnim przełamując się przez Płaskowyż Nadleński, następnie skręca na północ i północny zachód na Nizinę Środkowojakucką; w dolnym biegu płynie na północ przez Nizinę Dolnoleńską pomiędzy Górami Wierchojańskimi (od wschodu) a Wyżyną Środkowosyberyjską i Górami Czekanowskiego (od zachodu); uchodzi do Morza Łaptiewów tworząc deltę o około 150 ramionach i powierzchni ponad 40 tys. km². Znajduje się tu Rezerwat Ujścia Leny.

Zasilanie śniegowo-deszczowe; zamarza w górnym biegu od listopada do maja, w dolnym od października do czerwca; wiosną tworzą się zatory lodowe. Duże wahania stanu wód (w środkowym biegu do 14 m, w dolnym do 18 m). Rocznie niesie około 12 milionów ton osadów.

Dopływy

Główne dopływy Leny to: Wiluj (lewy); Witim, Olokma, Ałdan (prawe). Znaczna długość Leny pociąga za sobą wielkość jej zlewiska. Nie bez powodu w przeszłości była nazywana „Rzeką Tysiąca Dopływów” Dopływy o długości powyżej 100 km przedstawiono w poniższej tabeli.

Wiluj
Witim
Dorzecze Leny
Rzeka Długość Pochodzenie hydrograficzne Odległość od ujścia
Ėekit 313 km lewy 184 km
Bësjuke 263 km prawy 296 km
Uėl'-Siktjach 300 km prawy –
Unguochtach 224 km prawy –
Mołodo 556 km lewy 413 km
Džardžan 352 km prawy 513 km
Natara 187 km prawy 551 km
Menkere 402 km prawy 603 km
Motorčuna 423 km lewy 606 km
Muna 715 km lewy 606 km
Kjulenke 211 km lewy 620 km
Choruonka 377 km lewy 696 km
Soboloch-Majan 411 km prawy 700 km
Ukunku 148 km prawy 703 km
Begidžjan 262 km prawy 740 km
Oručan 232 km prawy 818 km
Undiulung 414 km prawy 820 km
Taryn-Jurėch 105 km lewy 834 km
Bachany 250 km lewy 835 km
Iinnėėch 123 km prawy 918 km
Kjundjudej 240 km prawy 921 km
Bylachy 118 km prawy 954 km
Linde 804 km lewy 985 km
Djanyška 332 km prawy 990 km
Mundaalyk 103 km prawy 1037 km
Lepiske 299 km prawy 1057 km
Tympylykan 357 km lewy 1086 km
Wiluj 2650 km lewy 1102 km
Łungcha 508 km lewy 1132 km
Ljunkjubej 114 km prawy 1139 km
Sitte 431 km lewy 1157 km
Čočuma 144 km prawy 1166 km
Chančaly 241 km lewy 1260 km
Kenkeme 589 km lewy 1275 km
Beljanka 217 km prawy 1277 km
Tjugene 492 km lewy –
Batamaj 35 (148) km prawy 1310 km
Ałdan 2273 km prawy 1311 km
Suola 224 km prawy 1488 km
Tamma 216 km prawy 1528 km
Menda 168 km prawy 1565 km
Buotama 418 km prawy 1609 km
Siniaja 597 km lewy 1716 km
Tuolba 395 km prawy 1875 km
Marchačan 248 km lewy 1914 km
Marcha 346 km lewy 1928 km
Tuolbačan 181 km prawy 1954 km
Namana 444 km lewy 2044 km
Olokma 1436 km prawy 2089 km
Birjuk 267 km lewy 2160 km
Čerendej 226 km lewy 2178 km
Mały Patom 136 km prawy 2323 km
Wielki Patom 460 km prawy 2334 km
Ura 181 km lewy 2366 km
Džerba 320 km lewy 2395 km
Niuja 798 km lewy 2420 km
Bol'šaja Kontajka 174 km prawy 2472 km
Chamara 145 km lewy 2582 km
Pilka 117 km prawy 2599 km
Peleduj 398 km lewy 2690 km
Witim 1837 km lewy 2714 km
Czuja 512 km prawy 2740 km
Ičera 138 km lewy 2973 km
Czaja 353 km prawy 3017 km
Kirenga 746 km prawy 3155 km
Bol'šaja Tira 219 km lewy 3305 km
Kuta 408 km lewy 3466 km
Ilga 289 km lewy 3773 km
Tutura 222 km prawy 3812 km
Anga 167 km prawy 3969 km
Manzurka 214 km lewy 3980 km

Znaczenie ekonomiczne

Lena jest jednym z najważniejszych szlaków komunikacyjnych Syberii; żeglowna od Ust'-Kut (przy wysokich stanach wody od Kaczugu). Obfituje w ryby, w górnym biegu szczupak, okoń, lipień, lenok; w dolnym sielawa, muksun, nelma, tajmień i wiele innych.

Główne miejscowości: Kaczug, Żygałowo, Ust'-Kut, Kireńsk, Leńsk, Olokmińsk, Pokrowsk, Jakuck, Sangar.

Historia

Rosjanie dotarli nad Lenę w pierwszej połowie XVII w. Wtedy też usłyszeli po raz pierwszy jej miejscową nazwę "Elju-ene", co w języku Ewenków znaczy "Wielka rzeka". Nazwę tę przekręcono na łatwiejszą w wymowie i zapamiętaniu nazwę "Lena".

Pierwsze dokładniejsze badania toku Leny miały miejsce w czasie Wielkiej Ekspedycji Północnej (1734 – 1743). W XIX wieku duże zasługi w zbadaniu dorzecza Leny mieli Polacy: Aleksander Czekanowski i Jan Czerski.

Uwagi

  1. ↑ Wartość ta wskazuje odległość ujścia rzeki od ujścia Leny.
  2. ↑ W najdłuższym miejscu.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b Lena River, Encyclopædia Britannica (ang.).
  2. ↑ ФГБУ ГПЗ ''Усть-Ленский'' - Новости ФГБУ ГПЗ "Усть-Ленский" , ustlensky.ru (ros.).
  3. ↑ Encyclopedia Americana. T. 17. 1970, s. 260. (ang.).
  4. ↑ Krajowy Rejestr Wód. Rzeka Ėekit.. . (ros.).
  5. ↑ Krajowy Rejestr Wód. Rzeka Bësjuke. .
  6. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Krajowy Rejestr wód. Rzeka Lena. . (ros.).
  7. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u Krajowy Rejestr wód. Rzeka Lena II. . (ros.).
  8. ↑ Krajowy Rejestr Wód. Rzeka Djanyška. (ros.).
  9. ↑ a b c Krajowy Rejestr Wód. Rzeka Lena dalla confluenza dell'Aldan alla confluenza del Viljuj. . (ros.).
  10. ↑ Krajowy Rejestr Wód. Rzeka Batamaj. . (ros.).
  11. ↑ Krajowy Rejestr Wód. Rzeka Suola. (ros.).
  12. ↑ Krajowy Rejestr Wód. Rzeka Tamma. (ros.).
  13. ↑ Krajowy Rejestr Wód. Rzeka Menda. (ros.).
  14. ↑ Krajowy Rejestr Wód. Rzeka Buotama. (ros.).
  15. ↑ Krajowy Rejestr Wód. Rzeka Sinjaja. (ros.).
  16. ↑ Krajowy Rejestr Wód. Rzeka Tuolba. (ros.).
  17. ↑ Krajowy Rejestr Wód. Rzeka Marchačan. (ros.).
  18. ↑ Krajowy Rejestr Wód. Rzeka Marcha. (ros.).
  19. ↑ Krajowy Rejestr Wód. Rzeka Tuolbačan. (ros.).
  20. ↑ Krajowy Rejestr Wód. Rzeka Namana. (ros.).
  21. ↑ Krajowy Rejestr Wód. Rzeka Olëkma. (ros.).
  22. ↑ Krajowy Rejestr Wód. Rzeka Birjuk. (ros.).
  23. ↑ Krajowy Rejestr Wód. Rzeka Čerendej. (ros.).
  24. ↑ Krajowy Rejestr Wód. Rzeka Ura. (ros.).
  25. ↑ Krajowy Rejestr Wód. Rzeka Njuja. (ros.).
  26. ↑ Krajowy Rejestr Wód. Rzeka Čuja. (ros.).
  27. ↑ Krajowy Rejestr Wód. Rzeka Ičera. (ros.).
  28. ↑ Krajowy Rejestr Wód. Rzeka Čaja. (ros.).
  29. ↑ Krajowy Rejestr Wód. Rzeka Kirenga. (ros.).
  30. ↑ Krajowy Rejestr Wód. Rzeka Bol'šaja Tira. (ros.).
  31. ↑ Krajowy Rejestr Wód. Rzeka Kuta. (ros.).
  32. ↑ Krajowy Rejestr Wód. Rzeka Ilga. (ros.).
  33. ↑ Krajowy Rejestr Wód. Rzeka Tutura. (ros.).
  34. ↑ Krajowy Rejestr Wód. Rzeka Anga. (ros.).
  35. ↑ Krajowy Rejestr Wód. Rzeka Manzurka. (ros.).
  36. ↑ pm: Dlaczego Lena? w: "Poznaj Świat" R. XXII, nr 2 (255), luty 1974, s. 40

Linki zewnętrzne

Enciclo
Wikious
Sapientia
Scientia
Boobota
Anandapedia
Sagapedia
Wikithot