Lubań (województwo dolnośląskie)

W tym artykule porozmawiamy o Lubań (województwo dolnośląskie), temacie, który stał się bardzo istotny w ostatnich latach/stuleciach. Lubań (województwo dolnośląskie) to temat, który przyciągnął uwagę ekspertów i osób w każdym wieku, ze względu na jego wpływ na różne aspekty społeczeństwa. W tym artykule dokładnie sprawdzimy, czym jest Lubań (województwo dolnośląskie), jego znaczenie, ewolucję w czasie i jego wpływ w różnych obszarach. Dodatkowo przeanalizujemy różne perspektywy i opinie na temat Lubań (województwo dolnośląskie), a także wyzwania i korzyści, jakie ze sobą niesie. Bez wątpienia Lubań (województwo dolnośląskie) to temat, który dotyczy nas wszystkich i aby lepiej zrozumieć świat, w którym żyjemy, konieczne jest poznanie go w całości.

Lubań
miasto i gmina
Ilustracja
Rynek z ratuszem, Wieżą Kramarską i rekonstrukcją sukiennic (2006)
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Powiat

lubański

Burmistrz

Arkadiusz Słowiński

Powierzchnia

16,12 km²

Wysokość

ok. 212 m n.p.m.

Populacja (01.01.2023)
• liczba ludności
• gęstość


19 756
1225,6 os./km²

Strefa numeracyjna

75

Kod pocztowy

59-800 do 59-801

Tablice rejestracyjne

DLB

Położenie na mapie powiatu lubańskiego
Mapa konturowa powiatu lubańskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Lubań”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Lubań”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Lubań”
Ziemia51°07′05″N 15°17′21″E/51,118056 15,289167
TERC (TERYT)

0210011

SIMC

0936150

Urząd miejski
ul. 7 Dywizji 14
59-800 Lubań
Strona internetowa
BIP
Widok miasta z XVIII wieku

Lubań (głuż. Lubań, niem. Lauban) – miasto w województwie dolnośląskim, w powiecie lubańskim. Siedziba administracyjna powiatu oraz gminy wiejskiej Lubań (której jednak nie jest częścią, stanowiąc odrębną gminę miejską). Według spisu powszechnego z 2021 r. zamieszkane było przez 20 096 osób. Według danych GUS z 1 stycznia 2023 r. liczyło 19 756 mieszkańców (214. miejsce w kraju). Gęstość zaludnienia wynosiła 1225,6 osób/1 km² (14. miejsce w województwie).

Historycznie leży na Górnych Łużycach, przy granicy ze Śląskiem. W granicach Polski od 1945 r. W 1972 r. miasto było siedzibą władz, ale nie należało do gromady Lubań. W latach 1975–1998 miasto należało do województwa jeleniogórskiego.

Położenie

Widok w stronę Kamiennej Góry z Baszty Brackiej
Widok z Baszty Brackiej w kierunku ratusza

Lubań położony jest na Pogórzu Izerskim, nad rzeką Kwisą oraz jej dopływem – Siekierką. Miasto znajduje się ok. 45 km na północny zachód od Jeleniej Góry i 25 km na wschód od Zgorzelca.

Powierzchnia miasta wynosi 16,12 km² (381. miejsce w kraju), stanowiąc 3,76% powierzchni powiatu (wg stanu na 1 stycznia 2011 r.). Użytki rolne wynoszą 48%, a użytki leśne 3% (2002).

Nazwa

Pierwotną nazwą miejscowości była serbołużycka nazwa Luban. Po podbiciu w średniowieczu Słowian połabskich z plemion Serbów łużyckich nazwa została później zgermanizowana na Lauban – ta wersja pojawia się po raz pierwszy w XV w. W roku 1613 śląski regionalista i historyk Mikołaj Henel z Prudnika wymienił miejscowość w swoim dziele o geografii Śląska pt. Silesiographia podając jej łacińskie nazwy: Lauba, Laubanum. W XIX wieku można było w polskich źródłach spotkać nazwy: Lubiany, Lubiana, Lubań i Lubin. Po II wojnie światowej polska administracja nadała miejscowości polską nazwę Lubań, nawiązującą do wcześniejszej nazwy łużyckiej.

Etymologia nie jest pewna, jednak przyjmuje się, że nazwa najprawdopodobniej pochodzi od imienia założyciela – Luban.

Historia

Zabytki

Ratusz Miejski w Lubaniu
Lubańskie mury obronne
Mury obronne, XIV w.
Baszta Bracka z 1318 r.
Baszta Bracka z 1318 r.
Kościół ewangelicki Marii Panny, poł. XIV–XIX w.

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są obiekty:

  • obszar starego miasta
  • kościół parafialny pw. Trójcy Świętej, ul. Szymanowskiego 1, neogotycki z lat 1857–1861 wg projektu Alexisa Langera.
  • Zabytkowy szpital przedwojenny przy ulicy Zawidowskiej obecnie mała część budynku została przebudowana na mieszkania
  • kościół ewangelicki Marii Panny, al. Kombatantów, z drugiej poł. XIV–XIX w.
  • kościół ewangelicki pw. Świętego Krzyża, pl. Okrzei (obecnie nie istnieje).
  • wieża Trynitarska (dzwonnica dawnego kościoła pw. Świętej Trójcy), pl. Lompy, z 1320 r. – pierwszej poł. XIV, XIX w., pozostałość rozebranego w 1879 r. kościoła pw. Świętej Trójcy
  • cmentarz ewangelicki, obecnie komunalny, ul. Wrocławska
  • cmentarz rzym.-kat., obecnie nieczynny, z poł. XIX w.
  • park miejski, ul. Kombatantów, z pocz. XIX w
  • mury miejskie z 1318 r., zbudowane z kamienia bazaltowego z okolicznych kamieniołomów; pierwotnie otoczone fosą; w podwójnym pierścieniu murów znajdowały się cztery główne bramy miejskie: Nowogrodziecka, Mikołajska, Bracka i Zgorzelecka; obecnie pozostałości – fragmenty wzdłuż ul. Podwale:
    • wieża obronna – wieża bracka, obok kościoła Świętego Krzyża, z 1318 r. – XIV w., część rozebranej w XIX wieku Bramy Brackiej
  • wieża „Kramarska” (d. ratuszowa), z XIV w., pozostałość XIV-wiecznego ratusza. Pierwszy ratusz powstał w latach 1222–1225, był przebudowywany w latach 1540 i 1769, został rozebrany po zniszczeniach z 1945 r.
  • ratusz zbudowany w 1554 r. – XVI w. w stylu renesansowym; obecnie mieści Salę Rajców Miejskich, Muzeum Regionalne (d. Muzeum Osadnictwa Wojskowego), Urząd Stanu Cywilnego oraz Miejską Bibliotekę Publiczną
  • dom, ul. 7 Dywizji 12, z k. XIX w.
  • willa, obecnie szkoła, ul. Górna 1, z XIX w./XX w.
  • dom, dawniej rozlewnia wód, ul. Grunwaldzka 11, z XVI w., 1760 r. XIX w.
  • budynki dawnej cegielni Augustina, ul. Izerska 7, z drugiej poł. XIX–XX w.:
    • budynek administracyjny
    • budynek produkcyjny, obecnie magazyn
  • zespół willowy, ul. Kombatantów 2 i 2a, z pierwszej poł. XIX w., 1874 r.:
    • willa
    • stajnia z wozownią
    • park
    • ogrodzenie z bramą
  • willa z parkiem, ul. Kombatantów 11, z czwartej ćw. XIX w.
  • budynek z XVIII/XIX w. przy ul. Lompy 1; sąd kupiecki, gimnazjum, herby fundatorów Adriana Albinusa i jego żony Anny Wigand na tablicy po lewej stronie wejścia, herb Albinusa nad portalem i data 1752 w agrafie
  • sąd, pl. 3 Maja 12, z 1899 r.
  • magazyn „Dom Solny” lub Dom Zbożowy, ul. Podwale 4, z 1539 r., 1689 r., XIX w., budynek zbudowany z kamienia bazaltowego ufundowany przez Radę Miejską spełniał swoje funkcje do XIX wieku, później służył jako więzienie miejskie
  • dom, ul. Spółdzielcza 17, z drugiej poł. XVIII w., XIX w., XX w.
  • dom „Pod Okrętem”, ul. Stara 1, z 1715 r. – XVIII w., rodzinny dom kupieckiej rodziny Kirchoffów (obecnie siedziba Urzędu Skarbowego).
  • dom, ul. Tkacka 27, z ok. 1900 r.
  • zespół domu, ul. Warszawska 2, z k. XIX w.:
    • dom
    • budynek gospodarczy
    • ogród
  • dom, ul. Wąska 6, z XVIII w., druga poł. XIX w.
  • obiekty po byłych Królewskich Zakładach Kolei Górskiej (ZNTK Lubań), ul. Gazowa – wpisane do rejestru zabytków, wraz z obiektem parowozowni wachlarzowej. Jeden z największych tego typu zachowanych obiektów w Polsce i Europie.

Lubań – Uniegoszcz

  • kościół par. pw. Narodzenia NMP, ul. Różana, z XVI–XVIII w.
  • dom, ul. Jeleniogórska 18

inne zabytki:

widok z Wieży Brackiej w Lubaniu
Słup pocztowy z XVIII wieku z herbem Polski (rekonstrukcja 2005 rok).

Podział administracyjny

Centrum

  • Stare Miasto
  • Śródmieście (Przedmieścia Brackie, Mikołajskie, Zgorzeleckie)

Osiedla

  • Osiedle Piastów
  • Osiedle Willowe (dawniej Os. Waryńskiego)
  • Osiedle Zodiak
  • Osiedle Fabryczna
  • Osiedle Kolejowa

Dzielnice

Polityka

Miasto

Wybory na burmistrza miasta i radę miasta od 2002 roku.

Kadencje burmistrza miasta Lubań

Imię i Nazwisko od do Przynależność polityczna Uwagi/linki
Zdzisław Bykowski 1989 1990
Janusz Skowroński 1990 1993 bezpartyjny
Jerzy Zieliński luty 1993 listopad 1998 bezpartyjny o sobie
Konrad Rowiński 1998 2010 Platforma Obywatelska
Arkadiusz Słowiński 2010 trwa

Rada miasta

Ugrupowanie Kadencja 2002-2006 Kadencja 2006-2010 Kadencja 2010-2014 Kadencja 2014-2018 Kadencja 2018-2023
Obywatelski Komitet Wyborców Lubań 2002 11 -
Katolickie Rodziny „Razem” w Lubaniu 10 4 3 - -
Platforma Obywatelska 8 8 8 5 (KWW Konrada Rowińskiego) -
Sojusz Lewicy Demokratycznej 3 (SLD-UP) 4 (LiD) 4 2 -
Samoobrona Rzeczpospolitej Polskiej 2 - -
Obywatelski Komitet Wyborców Lubań 2006 5 -
Obywatelski Komitet Wyborców Lubań 2010 5 -
Prawo i Sprawiedliwość 1 - -
Obywatelski Komitet Wyborców Lubań 2014 Razem 11 -
KWW Nowy Lubań - - - 2 -
KWW Tomasza Korcza - - - 1 -
Obywatelski Komitet Wyborców Lubań 2018 Razem - - - - 12
Łączy nas Lubań - - - - 9

Posłowie i Senatorowie

Posłowie

Senator

Transport

Drogi

Lubań położony jest 11 km na południe od Autostrady A4 (E40) (dojazd 296).

Droga Trasa Ulice
30 94 Zgorzelec – Lubań – Gryfów ŚląskiJelenia Góra 3 E65 Papieża Jana Pawła II – Rybacka – Warszawska – Jeleniogórska
296 283 KożuchówŻagańIłowaRuszówWęgliniec – Lubań 30
357 355Sulików – Lubań – NowogrodziecOsiecznica 350 Zawidowska – Armii Krajowej – Bankowa – Podwale – Wrocławska
393 357 Lubań – KościelnikLeśna 358 Plac 3 Maja7 DywizjiTadeusza Kościuszki – Leśna

Kolej

Pierwsza linia kolejowa przechodząca przez Lubań została otwarta w 1863 roku. W mieście znajduje się jedna stacja kolejowa, Lubań Śląski, mająca według kategoryzacji PKP status dworca lokalnego. Jest to stacja węzłowa, łącząca trzy linie:

Obiekt zabytkowego dworca Lubań
  • 279: Węgliniec – Lubań
  • 274: Jelenia Góra – Lubań – Zgorzelec (Linia Lubań – Zgorzelec reaktywowana dla ruchu pasażerskiego w grudniu 2011)
  • 337: Lubań – Leśna (obecnie wyłącznie jako linia towarowa)

Lubań Miasto

W 2018 roku PKP poinformowało o planach utworzenia nowego przystanku kolejowego Lubań Miasto na linii z Lubania do Zgorzelca. Miały one być zrealizowane w ramach projektu elektryfikacji tego odcinka. Budowa przystanku została uwzględniona w planach Ministerstwa Infrastruktury na lata 2020-25. Samorząd Lubania zaproponował w 2021 roku umieszczenie przystanku na linii do Węglińca, przy ulicy Granicznej.

Komunikacja autobusowa

W maju 2016 r. stary dworzec autobusowy został wyburzony, w jego miejsce wybudowano Galerię „Inbag” – obiekt handlowo-usługowy, posiadający infrastrukturę dworca autobusowego. Od 22 listopada 2021 roku kursuje z miasta Izerska Komunikacja Autobusowa kursującą do miast i wsi powiatów lubańskiego oraz lwóweckiego. Od 1 marca 2022 kursuje linia 217 w ramach Powiatowej Komunikacji Lwóweckiej, a operatorem linii jest PKS Voyager.

Przewoźnicy

  • PKS Kamienna Góra
  • PKS „Voyager” Lubań
  • Bieleccy

Komunikacja miejska

Pierwsze plany wprowadzenia komunikacji miejskiej w Lubaniu powstały w latach siedemdziesiątych XX wieku, jednak pierwsze autobusy wyjechały na ulice miasta w czerwcu 1989. Były to (i nadal są) zwykłe pojazdy PKS, nieprzystosowane do kursowania w mieście (m.in. brak pneumatycznie otwieranych drzwi). Spółka PKS Voyager, która przejęła transport miejski w Lubaniu po upadku Pekaes Lubań, planowała w 2010 roku wprowadzenie pojazdów przystosowanych do transportu miejskiego.

W 2019 roku funkcjonowało pięć linii komunikacji miejskiej.

Media

Portale

Prasa

  • Ziemia Lubańska

Szkolnictwo

Tarcza szkolna ZSZ PKP w Lubaniu

Żłobki, przedszkola, szkoły podstawowe i szkoły ponadpodstawowe w Lubaniu:

Szkolnictwo
Szkoła Adres Położenie Rok otwarcia Szkoły Uwagi
Żłobek Bąbelkowo ul. Mickiewicza 1c Koło Starostwa Powiatowego tam też przedszkole
Przedszkole Niepubliczne nr 1 ul. Słoneczna 2 na górce od J.Dąbrowskiego
Przedszkole Publiczne nr 1 ul. Mickiewicza 1b Skrzyżowanie A. Mickiewicza i J.Dąbrowskiego
Przedszkole Publiczne nr 3 ul. Różana 1 obok MOSiR
Przedszkole Publiczne nr 5 ul. Mieszka II 1 Osiedle „Piast”
Przedszkole Językowe „Akademia Malucha” ul. Armii Krajowej 9 Naprzeciw Szkoły podstawowej nr 1 01.09.2011 Dawniej Młodzieżowy Dom Kultury
Szkoła Podstawowa nr 1 im. Tadeusza Kościuszki z oddziałami gimnazjum ul. Mickiewicza 1

ul. Mickiewicza 2

Niedaleko Przedsiębiorstwa wod.-kan. 03.09.1945 Pierwsza Szkoła w Lubaniu, oddziały gimnazjalne w części dawnego gim 2
Szkoła Podstawowa nr 2 im. Europejskich Dróg Świętego Jakuba z oddziałami gimnazjum ul. Dolna 8

ul. Rybacka 16(oddziały gimnazjalne)

Okolice Kościoła oraz MOSiR Oddziały gimnazjalne w budynku dawnego gim 3
Szkoła Podstawowa nr 3 im. Jana Pawła II z oddziałami gimnazjum ul. Górna 1

ul. Skalnicza 3 (oddziały gimnazjalne)

Pod Kamienną Górą oraz Księginki Oddziały gimnazjalne w budynku dawnego gimnazjum nr 1
Szkoła Podstawowa nr 4 im. Kawalerów Orderu Uśmiechu ul. Kopernika 15 Blisko sklepów i ZSP im. KZL 01.09.1960 Dawniej SP nr 5
Prywatna Szkoła Podstawowa nr 5 ul. Zgorzelecka
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Adama Mickiewicza ul. W. Łokietka 2 Osiedle „Piast” LO 10.09.1945,

ZSE 01.01.1950,
ZSP 01.09.2003

Wchodzący w skład ZSP nr 1
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Kombatantów Ziemi Lubańskiej ul. Kopernika 31 Obok SP nr 4 1946
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2 ul. Leśna 8 Za budynkami ul. Tadeusza Kościuszki 01.09.1962
Szkoła muzyczna I stopnia im. Oskara Kolberga al. Kombatantów 11 Park Kamienna Góra luty 1992

Gospodarka

W Lubaniu znajdują się następujące zakłady pracy:

  • Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej (PEC Lubań Sp. z o.o.)
  • Agromet ZEHS Lubań
  • Imakon Sp. z o.o.
  • „Imka” Dr. Schumacher Sp. z o.o.
  • Chromex Sp. z o.o.
  • Automatec Sp. z o.o.

W mieście są także miejskie spółki z o.o.:

  • Lubańskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji
  • Lubańskie Towarzystwo Budownictwa Społecznego
  • Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Lubań
  • Zakład Gospodarki i Usług Komunalnych Lubań

Zlokalizowane w mieście Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego w 2000 roku zostały postawione w stan upadłości.

Honorowi obywatele miasta

Demografia

Dane z 31 grudnia 2009:

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
Jednostka osób % osób % osób %
Populacja 21 697 100 11 451 52,8 10 246 47,2
Gęstość zaludnienia
1346 710,4 635,6

Piramida wieku mieszkańców Lubania w 2014 roku.

Opieka zdrowotna

W mieście znajduje się Łużyckie Centrum Medyczne im. Lucjana Kopcia, który posiada:

  • 8 oddziałów szpitalnych
  • 9 poradni specjalistycznych
  • 2 pracownie

Religia

Kościół Świętej Trójcy

Na terenie miasta działalność religijną prowadzą następujące kościoły i związki wyznaniowe:

Lubań leży na międzynarodowym szlaku pątniczym – Drodze św. Jakuba. Zbiegają się w nim trzy jego odcinki: Dolnośląska Droga św. Jakuba, Via Regia oraz Sudecka Droga św. Jakuba.

Turystyka

Muzea

W mieście istnieją 2 muzea:

Współpraca międzynarodowa

Miasta partnerskie:

Zobacz też

Przypisy

  1. a b GUS, Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2023 roku , stat.gov.pl (pol.).
  2. P4182: Ludność w miejscowościach statystycznych (Narodowy Spis Powszechny 2021), Bank Danych Lokalnych, 19 września 2022 .
  3. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. „Powierzchnia i Ludność w Przekroju Terytorialnym”, 2013-07-26. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1505-5507. 
  4. Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. . (pol.).
  5. A.F. Busching, „A new system of geography”, rozdz. „Lusatia”, London 1762, s. 136.
  6. a b c Lubań wczoraj i dziś, s. 26.
  7. Detlef Haberland: Die „Silesiographia” und „Breslo-Graphia” von Nicolaus Henel von Hennenfeld. Arkadiusz Cencora, Diana Codogni-Łańcucka. Wrocław: Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu, 2011, s. 177. ISBN 978-83-910595-2-4.
  8. Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. (M.P. z 1946 r. nr 44, poz. 85).
  9. Janusz Czerwiński, Ryszard Chanas, Dolny Śląsk – przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka, 1977, s. 303–304.
  10. Lubań , www.luban.pl (pol.).
  11. a b c Michał Sibilski, Historia kolei żelaznej w Lubaniu, „Świat Kolei” nr 12/2014, s. 16–21.
  12. Bolesław Dolata, Tadeusz Jurga, Walki zbrojne na ziemiach polskich 1939–1945. Wybrane miejsca bitew, walk i akcji bojowych. Warszawa 1971, s. 263.
  13. Lubań – ostatnie zwycięstwo Rzeszy na wschodzie | DziwnaWojna.pl , dziwnawojna.pl .
  14. Okupacja w imię sojuszu. Armia sowiecka w Polsce 1944-1956 (fragmenty), „forumemjot”, 9 maja 2012 (pol.).
  15. Szkoła Podstawowa nr 1 w Lubaniu , www.lubansp1.republika.pl .
  16. Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Adama Mickiewicza w Lubaniu , www.zspmickiewicz.edu.pl .
  17. Tomasz Balbus, Operacja "Radwan", t. 1-2 (84-85), luty 2008, s. 88, ISSN 1641-9561.
  18. Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 102,103. . .
  19. Marek Staffa (red.), Słownik geografii turystycznej Sudetów, t. 1 Góry Izerskie, Warszawa – Kraków: PTTK Kraj, 1989, ISBN 83-7005-095-6., s. 417-418
  20. Administrator: Jerzy Andrzej Zieliński. www.jerzyzielinski.eu. . .
  21. Państwowa Komisja Wyborcza: Wybory samorządowe , wybory2002.pkw.gov.pl .
  22. Geografia wyborcza – Wybory samorządowe – Państwowa Komisja Wyborcza , wybory2006.pkw.gov.pl .
  23. Dituel Sp., Wybory Samorządowe 2010 – Geografia wyborcza – Województwo dolnośląskie – – m. Lubań , wybory2010.pkw.gov.pl .
  24. Rada miasta Lubań 2014 , 22 listopada 2014 .
  25. Wybory samorządowe 2018 , wybory2018.pkw.gov.pl .
  26. Wykaz stacji pasażerskich wraz z ich kategoryzacją oraz określeniem dostępności do obiektu, l.p. 224.
  27. Nowy dworzec kolejowy Lubań Miasto i elektryfikacja linii do Zgorzelca, „Przegląd Lubański” (pol.).
  28. Będzie nowy przystanek kolejowy w Lubaniu?, „eLuban.pl” (pol.).
  29. Czy przy ulicy Granicznej powstanie kolejowy przystanek? , eLuban.pl, 13 lipca 2021 (pol.).
  30. Sławomir Piguła: Lubański dworzec PKS w rozbiórce. portal Przegląd Lubański, 2016-05-11. . . (pol.).
  31. Strona główna – Inbag Lubań , Inbag Lubań (pol.).
  32. PKS Voyager, Zmiany na dworcu PKS w Lubaniu , eluban.pl .
  33. J.Rycerz, Galeria w centrum Lubania , eluban.pl .
  34. . (red.), Ruszyła galeria Inbag , eluban.pl .
  35. Schematyczna mapa Izerskiej Komunikacji Autobusowej, rozkłady jazdy i cennik , www.eluban.pl, 26 listopada 2021 .
  36. Ruszyła Międzypowiatowa Komunikacja Autobusowa , lwowecki.info, 3 marca 2022 .
  37. PKS Kamienna Góra. pks-kamgora.com.pl. .
  38. PKS „Vojager” Lubań. www.pksvoyager.pl. .
  39. Przewozy osobowe Bieleccy. www.bieleccybus.pl. .
  40. a b Czerwone autobusy w Lubaniu?. „Ziemia Lubańska”. 8 (391), kwiecień/maj 2010. 
  41. Urząd Miasta Lubań, Komunikacja , luban.pl (pol.).
  42. Lubań w skrócie – eluban.pl – portal informacyjny o Lubaniu, aktualności z Lubania i regionu , eluban.pl .
  43. Bąbelkowo. . .
  44. Przedszkole Niepubliczne nr 1.
  45. Przedszkole Publiczne nr 1. pm1.luban.pl. ..
  46. Przedszkole Publiczne nr 3. pm3.luban.pl. ..
  47. Przedszkole Miejskie nr 5. pm5.luban.pl. ..
  48. Przedszkole Językowe „Akademia Malucha”.
  49. Witamy w SP1 w Lubaniu , sp1luban.pl .
  50. Sputnik Software Sp., BIP – Szkoła Podstawowa Nr 2 w Lubaniu , sp2.luban.pl .
  51. Sputnik Software Sp., BIP – Szkoła Podstawowa nr 3 w Lubaniu , sp3.luban.pl .
  52. Szkoła Podstawowa nr 4.
  53. ZSP im. A. Mickiewicza.
  54. ZSP im. KZL.
  55. Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2. zsp2.boo.pl. ..
  56. Szkoła Muzyczna I stopnia im. Oskara Kolberga.
  57. red, Nadano tytuł Honorowego Obywatela Miasta Lubania , eLubań, 30 maja 2017 .
  58. Ks. Jan Lombarski Honorowym Obywatelem Miasta Lubań, „Przegląd Lubański”, www.lubanski.eu (pol.).
  59. red, Feliks Netz Honorowym Obywatelem , Gazeta Regionalna, 25 lipca 2013 (pol.).
  60. Bank Danych Regionalnych – Strona główna. GUS. .
  61. Lubań w liczbach , Polska w liczbach (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  62. x, Łużyckie Centrum Medyczne , lcm-luban.pl .
  63. Siostry Magdalenki od Pokuty (CSMM) , portal Zgromadzenia .
  64. Piotr Stefaniak, Na chwałę Trójcy Świętej: Dzieje klasztoru Sióstr Świętej Marii Magdaleny od Pokuty w Lubaniu: 1320–2010, Kraków: Wydawnictwo Instytutu Teologicznego Księży Misjonarzy, 2011, s. 407, ISBN 978-83-7216-900-6.
  65. Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org .
  66. MIasta partnerskie. miastoluban.pl, 2011-09-21. .

Bibliografia

Linki zewnętrzne