Nowe Miasto Lubawskie

Dzisiaj Nowe Miasto Lubawskie jest tematem o dużym znaczeniu i zainteresowaniu. Od momentu powstania przyciągnął uwagę wielu osób i stał się przedmiotem dyskusji w różnych obszarach. Zjawisko to wzbudziło zainteresowanie zarówno ekspertów, jak i entuzjastów, wywołując szeroką dyskusję na temat jego implikacji i konsekwencji. Nowe Miasto Lubawskie okazał się mieć znaczący wpływ na współczesne społeczeństwo, a jego wpływ staje się coraz bardziej widoczny w różnych aspektach życia codziennego. W tym artykule dokładnie zbadamy Nowe Miasto Lubawskie i jego znaczenie w obecnym kontekście, analizując jego ewolucję, wyzwania i możliwe przyszłe scenariusze.

Nowe Miasto Lubawskie
miasto i gmina
Ilustracja
Rynek w Nowym Mieście Lubawskim
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 warmińsko-mazurskie

Powiat

nowomiejski

Prawa miejskie

1353

Burmistrz

Józef Blank

Powierzchnia

11,37 km²

Wysokość

82 m n.p.m.

Populacja (31.12.2021)
• liczba ludności
• gęstość


10 554
928,2 os./km²

Strefa numeracyjna

(056)

Kod pocztowy

13-300

Tablice rejestracyjne

NNM

Położenie na mapie powiatu nowomiejskiego
Mapa konturowa powiatu nowomiejskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Nowe Miasto Lubawskie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry znajduje się punkt z opisem „Nowe Miasto Lubawskie”
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa konturowa województwa warmińsko-mazurskiego, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Nowe Miasto Lubawskie”
Ziemia53°25′32″N 19°35′16″E/53,425556 19,587778
TERC (TERYT)

2812011

SIMC

0983563

Urząd miejski
ul. Rynek 1
13-300 Nowe Miasto Lubawskie
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa
BIP

Nowe Miasto Lubawskie (hist. Nowe Miasto nad Drwęcą, niem. Neumark in Westpreußen) – miasto w Polsce położone w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nowomiejskim, nad rzeką Drwęcą.

Miasto daje nazwę gminie wiejskiej Nowe Miasto Lubawskie, której siedziba jest w Mszanowie.

Według danych z 31 grudnia 2021 roku Nowe Miasto Lubawskie liczyło 10 554 mieszkańców.

Położenie

Miejsce obrad sejmików elekcyjnych województwa chełmińskiego. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa toruńskiego. Nowe Miasto Lubawskie leży w historycznej ziemi chełmińskiej, w ramach której położone jest w ziemi lubawskiej, a także na obszarze dawnej ziemi Sasinów.

Według regionalizacji fizycznogeograficznej Polski miasto położone jest na pograniczu trzech mezoregionów: Pojezierza Brodnickiego, Doliny Drwęcy i Garbu Lubawskiego, stanowiących razem część makroregionu Pojezierza Chełmińsko-Dobrzyńskiego.

Historia

 Osobny artykuł: Kalendarium historii Nowego Miasta Lubawskiego.

Starożytność i wczesne średniowiecze

W pierwszym tysiącleciu p.n.e. w okolicach dzisiejszego Nowego Miasta Lubawskiego pojawili się Prasłowianie z kręgu kultury łużyckiej. We wczesnym średniowieczu ziemie te zamieszkiwało pruskie plemię Sasinów.

Od XIV do XVII wieku

Pierwsza wzmianka o nowej osadzie pochodzi z 1325 roku z kroniki Piotra z Dusburga, w której znajduje się zapis, iż komtur krzyżacki ziemi chełmińskiej Otto von Luttenberg założył miasto w zakolu rzeki Drwęcy o nazwie Nuwenmarkt (Nowy Targ). W 1353 roku osadzie nadano z rąk Winrycha von Kniprode prawo miejskie na prawie chełmińskie. W XIV wieku zbudowano kościół, a Krzyżacy zbudowali dookoła miasta mury obronne. W lipcu 1410 roku niedługo po bitwie pod Grunwaldem miasto zostało opanowane przez wojska króla Władysława Jagiełły, jednak na mocy I pokoju toruńskiego z 1411 roku powróciło jeszcze na kilkanaście lat w skład państwa zakonu krzyżackiego. W 1440 roku miasto przystąpiło do antykrzyżackiego Związku Pruskiego. W 1454 roku mieszczanie wypędzili z miasta Krzyżaków. W 1468 roku zostało przyłączone do Królestwa Polskiego, w zamian za Nidzicę. Miasto poważnie ucierpiało podczas Potopu szwedzkiego.

Od XVIII wieku do II wojny światowej

W 1772 miasto weszło w skład zaboru pruskiego. W latach 1807-1815 Nowe Miasto znajdowało się granicach Księstwa Warszawskiego. W 1865 roku miejscowi Polacy powołali Towarzystwo Rolnicze przekształcone w 1893 roku w Bank Ludowy. Od 1920 roku miasto znalazło się w granicach II Rzeczypospolitej i wchodziło w skład województwa pomorskiego ze stolicą w Toruniu. Do 1 kwietnia 1937 roku nosiło urzędową nazwę „Nowemiasto – Pomorze”.

Dwa dni później od wybuchu II wojny światowej, 3 września 1939 roku miasto zostało zajęte przez wojska niemieckie. 9 września, 15 października i 7 grudnia Niemcy przeprowadzili egzekucje Polaków. Wieczorem 20 stycznia 1945 roku przedpola miasta zajmuje 2 armia uderzeniowa oraz 8 samodzielny korpus pancerny gwardii II Frontu Ukraińskiego. Następnego dnia, po krótkiej wymianie ognia, oddziały radzieckie wkroczyły do miasta od strony Pacółtowa i Tylic, odbijając je z rąk Niemców. Miasto zostaje zniszczone w ok. 40% przez wojska sowieckie.

Po 1945 roku

W latach 1945–1950 Nowe Miasto Lubawskie wchodziło w skład województwa pomorskiego ze stolicą w Bydgoszczy. 6 marca 1950 miasto i powiat zostają przyłączone do województwa olsztyńskiego. W 1975 roku zlikwidowano powiat. W latach 1975–1998 Nowe Miasto Lubawskie administracyjnie należało do województwa toruńskiego. Od 1 stycznia 1999 roku miasto stało się siedzibą odtworzonego powiatu.

1 stycznia 1992 roku do Nowego Miasta Lubawskiego zostaje przyłączone Marianowo (28,16 ha) ze wsi Kurzętnik.

Zabytki

  • Gotycka Bazylika św. Tomasza Apostoła w Nowym Mieście Lubawskim. W 1330 roku ukończono budowę prezbiterium, a po 1350 roku wzniesiono nawy.
    • Płyta nagrobna wójta zamku w Bratianie Kunona von Liebensteina z około 1407 roku
    • nagrobek wojewody chełmińskiego Mikołaja Działyńskiego (zm. 1604) w stylu renesansowym
    • ołtarz główny w stylu renesansowym
  • Baszta Bramy Lubawskiej z II połowy XIV wieku w stylu gotyckim. Pierwotnie zwieńczenie obiegały wystające drewniane ganki, które zlikwidowano w XVIII wieku. W XV-XVI wieku przed bramą wybudowano barbakan. W XIX wieku zlikwidowano sterczyny na dachu baszty i rozebrano barbakan. Po 1920 roku przebito w baszcie przejście dla pieszych, w 1960 roku adaptowana na potrzeby PTTK, od 1984 roku użytkowana przez ZHP.
  • Brama Brodnicka (Kurzętnicka) z II poł. XIV wieku w stylu gotyckim. W XIX wieku archiwum miejskie. Przejście w niej przebito około 1920 roku.
  • fragmenty murów miejskich z XIV wieku
  • Dawny kościół ewangelicki z 1912 roku, obecnie kino
  • Ruiny klasztoru OO. Reformatów w Łąkach Bratiańskich (teren poklasztorny administracyjnie podlega miastu)
  • Domy z XIX wieku
  • Ratusz przy ul. Rynek 1
  • Zabytkowa kamienica przy ul. Rynek 2, w której mieściła się redakcja przedwojennej gazety „Drwęca”
  • Poczta przy ul. Działyńskich 1
  • Spichlerz przy ul. 3-go Maja 16
  • Dom przy ul. Bocznej 3
  • Wybrane zabytki miasta
  • Bazylika św. Tomasza Apostoła
    Bazylika św. Tomasza Apostoła
  • Dawny kościół ewangelicki
    Dawny kościół ewangelicki
  • Brama Brodnicka
    Brama Brodnicka
  • Brama Lubawska
    Brama Lubawska
  • Fragment murów miejskich wraz z pozostałościami baszty
    Fragment murów miejskich wraz z pozostałościami baszty
  • Ratusz
    Ratusz
  • Zabytkowa kamienica przy rynku
    Zabytkowa kamienica przy rynku
  • Gmach poczty
    Gmach poczty
  • Spichlerz
    Spichlerz
  • Ruiny klasztoru franciszkanów w Łąkach Bratiańskich
    Ruiny klasztoru franciszkanów w Łąkach Bratiańskich

Muzea

Kultura

Większość inicjatyw kulturalnych realizowana jest poprzez Miejskie Centrum Kultury i Miejską Bibliotekę Publiczną oraz lokalne stowarzyszenia: Nowomiejskie Towarzystwo Kultury (afiliowane przy MCK) i Chór Harmonia. W początkach lipca organizowane są Dni Nowego Miasta Lubawskiego. Plenerowe koncerty organizują też w sezonie letnim browar Carlsberg i Polskie Radio Olsztyn.

Do cyklicznych imprez o charakterze ogólnopolskim należały w przeszłości:

  • Ogólnopolski Zlot Fanów Zespołu Queen (lipiec), którego organizatorem był Zbigniew Kamiński
  • Warsztaty teatralno-filmowo-muzyczne „Nowa Sztuka Nowe Miasto” organizowane przez gdański Teatr Znak (sierpień), którego reżyserem i założycielem był Janusz Gawrysiak

Na przedmieściu miasta zlokalizowane jest Miejsce Inicjatyw Pozytywnych Kacze Bagno, w którym organizowanych było wiele niekonwencjonalnych imprez kulturalnych. Założycielem i pomysłodawcą jest nowomieszczanin Michał Łapiński, wiceprezes Stowarzyszenia Edukacja pod Żaglami. W mieście kręcono film Strefa ciszy.

Media lokalne

  • Gazeta Nowomiejska – tygodnik
  • Tygodnik Internetowy TI
  • Gazeta Pomorska- wydanie toruńskie – codziennie jedna strona poświęcona informacjom z Brodnicy i Nowego Miasta Lubawskiego
  • „Nowości Dziennik Toruński”
  • Telewizja Eltronik – lokalna brodnicka telewizja, program dla Nowego Miasta
  • KLIK Nowe Miasto dla Was – regionalny portal internetowy

Gospodarka

Miasto stanowi ośrodek usługowy dla regionu rolniczego z drobnym przemysłem. Mieszczą się tu zakłady przemysłu:

  • meblarskiego:
    • Fabryka Mebli Szynaka
    • Mazurskie Meble Szynaka Interline
    • Oiko Fabryka Mebli
    • Amak
  • materiałów budowlanych:
    • Finishparkiet
    • Jawor-Parkiet
  • stoczniowy i morski:
    • Haber Yacht
    • Simex
  • domów holenderskich:
    • Tom&Luk
  • obróbka metalu
    • Monterbud
  • oraz inne:
    • Dawo Opakowania
    • Folstrecz
    • Browar Nowomiejski
    • Szlifmar

W Nowym Mieście Lubawskim funkcjonuje 5,3 ha podstrefy Warmińsko-Mazurskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej.

Oświata

Szkoła Podstawowa nr 3 im. Filomatów Nowomiejskich

W Nowym Mieście Lubawskim znajduje się:

  • Przedszkole Miejskie przy ul. Tysiąclecia 3
  • Trzy szkoły podstawowe:
    • SP nr 1 im. Jana Pawła II, ul. Jagiellońska 3
    • SP nr 2 im. Janusza Korczaka, ul. Tysiąclecia 33
    • SP nr 3 im. Filomatów Nowomiejskich, ul. Działyńskich 14

Na terenie miasta zlokalizowana jest jedna szkoła średnia: Zespół Szkół im. C.K. Norwida przy ul. 3 Maja 24 wraz z internatem. W mieście działa filia Warmińsko-Mazurskiej Biblioteki Pedagogicznej.

Opieka zdrowotna

W Nowym Mieście Lubawskim funkcjonuje Szpital Powiatowy im. Friedricha Lange na ul. Mickiewicza 10. Szpital działa w formule podstawowej czterech oddziałów, tj. oddział dziecięcy, oddział chirurgiczny, oddział chorób wewnętrznych oraz oddział ginekologiczno-położniczy.

Demografia

Dane z 30 czerwca 2013:

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 11 230 100 5879 52,35 5351 47,65
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²)		 980,21 513,46 466,75
Rok Ludność
XVI w. ca. 1000
1812 719
1825 1 067
1834 1 299
1849 1 517
1875 2 371
1880 2 742
1885 2 678
1890 2 723
1900 3 144
1910 4 144
1916 3 577
1921 3 721
1927 3 901
1939 4 964
1945 4 672
1955 5 046
1965 6 450
1971 7 032
1975 7 650
1992 10 300
1998 10 800
2004 11 104
2006 11 403
2008 11 077
2012 11 145
2016 11 085
2020 10 709
2021 10 554
  • Piramida wieku mieszkańców Nowego Miasta Lubawskiego w 2021 roku.

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2008 Nowe Miasto Lubawskie ma obszar 11,37 km², w tym:

  • użytki rolne: 62%
  • użytki leśne: 4%

Miasto stanowi 1,67% powierzchni powiatu.

Komunikacja

Nieczynny przystanek kolejowy Nowe Miasto Lubawskie Południe

Przez miasto przebiega:

Od 2022 roku miasto ma obwodnicę w ciągu drogi krajowej nr 15.

W mieście była stacja kolejowa Nowe Miasto Lubawskie.

Sport

Stadion MOSiR w Nowym Mieście Lubawskim

Sport nowomiejski znany był na arenie ogólnopolskiej poprzez KS Drwęca Nowe Miasto Lubawskie, który swymi korzeniami sięga roku 1919. Największe sukcesy w piłce nożnej klub odnosił w sezonie 2005/06 gdy grał w II lidze oraz w Pucharze Polski w sezonie 2004/2005 (dotarł do 1/16). Największe sukcesy lekkoatletyczne przypadają na lata 80. oraz początek 90. XX wieku. Lekkoatleci zdobyli łącznie 6 medali złotych, 11 srebrnych, 6 brązowych na imprezach rangi Mistrzostw Polski (w tym głównie Spartakiad Młodzieży oraz mistrzostw zrzeszeń sportowych). Obecnie KS Drwęca jest dwusekcyjny (piłka nożna – 5 grup, lekkoatletyka). Znani wychowankowie KS Drwęca to: Wiesław Lendzion, Grzegorz Domżalski, Hanna Wardowska, Jonatan Straus i Maciej Wolski.

W lipcu 2008 roku z inicjatywy jednego z byłych działaczy powstał NKS Drwęca 1 (później NKS Nowe Miasto Lubawskie z sekcją LA). Po 4 latach zawodnicy zostali przetransferowani do Olimpii Grudziądz, a NKS nie prowadzi dalszej działalności.

Istnieją także uczniowskie kluby sportowe:

  • MUKS Olimpia (przy Gimnazjum)
  • UKS Iskra (przy SP 1)
  • UKS Sokół (przy SP 2)
  • UKS Klub Taneczny AS (przy SP 2)
  • UKS (przy Zespole Szkół im. C.K. Norwida)

W sportach motorowych na szczeblu regionu, krajowym jak i zagranicznym startują zawodnicy Automobilklubu Nowomiejskiego, który posiada własny autodrom.

Wyznania

Bazylika św. Tomasza Apostoła

Kościół rzymskokatolicki

W Nowym Mieście Lubawskim dominującą rolę odgrywa Kościół katolicki. W mieście funkcjonuje jedna parafia rzymskokatolicka pw. św. Tomasza Apostoła (sanktuarium Matki Bożej Łąkowskiej). Tu znajduje się siedziba Dekanatu Nowe Miasto Lubawskie (ok. 13 tys. wiernych).

Świadkowie Jehowy

Od lat 60. XX w. w mieście działalność prowadzi społeczność Świadków Jehowy, która ma tu swój zbór (Sala Królestwa: Kurzętnik, ul. Żurawia 12).

Nieistniejące

Do wybuchu II wojny światowej nieliczna gmina żydowska miała swoją synagogę przy obecnej ulicy Kazimierza Wielkiego oraz nieistniejący cmentarz przy dzisiejszej ulicy Grunwaldzkiej. Do końca II wojny światowej w mieście miała swój kościół gmina ewangelicka. W latach 60. XX w. kościół, stojący na rynku, przebudowano na kino, które doczekało się gruntownego remontu zakończonego w 2021 roku. Od tej chwili kino zostało przekształcone w Kinoteatr Harmonia.

Baza noclegowa

  • Hotel MOSiR
  • Hotel „Finish”
  • Hotelik „Il’Cavaliere”
  • pokoje gościnne „Szklana Róża - Sala weselna”
  • Hotel Tiffany
  • Hotelik Herbert
  • Stara Olejarnia
  • kwatery prywatne

Szlaki turystyczne

Miasta partnerskie

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Burmistrz - Józef Blank. umnowemiasto.pl. . (pol.).
  2. ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r. GUS
  3. ↑ Nowe Miasto Lubawskie w liczbach , Polska w liczbach , liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  4. ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2021r.
  5. ↑ Nowe Miasto, Lubawskie czy nad Drwęcą?. umnowemiasto.pl, 2023-12-04. (pol.).
  6. ↑ Nowe Miasto Lubawskie (warmińsko-mazurskie) » mapy, nieruchomości, GUS, noclegi, szkoły, regon, atrakcje, kody pocztowe, wypadki drogowe, bezrobocie, wynagrodzenie, zarobki, tabele, edukacja, demografia , Polska w liczbach (pol.).
  7. ↑ Wojciech Kriegseisen, Sejmiki Rzeczypospolitej szlacheckiej w XVII i XVIII wieku, Warszawa 1991, s. 29.
  8. ↑ Antoni Czacharowski. Kupiectwo toruńskie w latach młodości Mikołaja Kopernika. „Rocznik Toruński”. 7, s. 29, 30, 1972. Toruń: Państwowe Wydawnictwo Naukowe Oddział w Poznaniu. ISSN 0557-2177. . Cytat: pograniczne miasta ziemi chełmińskiej: Nowe Miasto Lubawskie i Lubawa pragnęły utrzymać swą dawną uprzywilejowaną pozycję gospodarczą w stosunku do sąsiednich ziem. (pol.). 
  9. ↑ Roman Czaja: Miasta pruskie a zakon krzyżacki. Studia nad stosunkami między miastem a władzą terytorialną w późnym średniowieczu. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 1999, s. 99. ISBN 83-231-1050-6. Cytat: w zjeździe uczestniczyło 12 miast, głównie z ziemi chełmińskiej ( Nowe Miasto Lubawskie) . (pol.).
  10. ↑ Teresa Mroczko: Architektura gotycka na ziemi chełmińskiej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1980, s. 255. ISBN 83-01-01017-7. Cytat: Nowe Miasto Lubawskie położone jest w tej części ziemi lubawskiej, która w XIV w. należała do zakonu. (pol.).
  11. ↑ Państwo zakonu krzyżackiego w Prusach. Podziały administracyjne i kościelne w XIII–XVI wieku. Zenon Hubert Nowak (red.), Roman Czaja (red.). Toruń: Towarzystwo Naukowe w Toruniu, 2000, s. 49. ISBN 83-87639-26-5. Cytat: W latach dwudziestych XIV w. nasiliła się akcja kolonizacyjna w ziemi lubawskiej, gdzie Krzyżacy lokowali Nowe Miasto Lubawskie (ok. 1325 r.) . (pol.).
  12. ↑ Przewodnik po Polsce. Kazimierz Marcinek (red.). Wyd. 4. Warszawa: Wydawnictwo „Sport i Turystyka”, 1976, s. 672. OCLC 830222091. Cytat: N. Miasto Lubawskie . Położ. na ziemi plemienia Sasinów. (pol.).
  13. ↑ Stanisław Rospond: Słownik etymologiczny miast i gmin PRL. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, 1984, s. 191. ISBN 83-04-01090-9. Cytat: cały górny bieg Drwęcy wraz z całą ziemią lubawską – to pierwotnie dziedzina pruska plemienia Sasinów . (pol.).
  14. ↑ Regiony fizycznogeograficzne Polski po zmianach w 2018 r. , warmaz.pl, 2018 (pol.).
  15. ↑ a b Historia , www.umnowemiasto.pl (pol.).
  16. ↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 54-55.
  17. ↑ Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa ”Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939- 1945", Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, str. 757
  18. ↑ Historia miejscowości – Nowe Miasto Lubawskie , sztetl.org.pl (pol.).
  19. ↑ Dz.U. z 1991 r. nr 115, poz. 497
  20. ↑ http://suw.biblos.pk.edu.pl/resources/i5/i2/i7/i7/r5277/BaranskiM_BasztaBramy.pdf
  21. ↑ Ocalić od zapomnienia czyli "Dom Aneczki" w remoncie , gazetaolsztynska.pl, 11 maja 2020 (pol.).
  22. ↑ Nowemiasto.dlawas.info – portal informacyjno-rozrywkowy , DlaWas.info (pol.).
  23. ↑ KRS: 0000269544 , krs-online.com.pl .
  24. ↑ KRS: 0000286961 , krs-online.com.pl.
  25. ↑ OIKO FABRYKA MEBLI MARIAN GIERSZYŃSKI, Nowe Miasto Lubawskie , OWG .
  26. ↑ Amak – Amak, Lubawa, domy, bloki, budownictwo, pracownia projektowa (pol.).
  27. ↑ O firmie , jawor-parkiet.pl (pol.).
  28. ↑ Prezydent Andrzej Duda w stoczni nad Drwęcą , gazetaolsztynska.pl, 30 maja 2020 (pol.).
  29. ↑ HABER YACHTS sp. z o.o , GospodarkaMorska.pl (pol.).
  30. ↑ Osprzęt dla statków, okucia, armatura i sterowanie zdalne okrętowe - | Simex - przemysł morski , www.pphusimex.pl .
  31. ↑ TOM&LUK , Rejestr.io .
  32. ↑ Monterbud Sp z oo , www.facebook.com (pol.).
  33. ↑ DAWO OPAKOWANIA DARIUSZ WOLSKI, Nowe Miasto Lubawskie , OWG .
  34. ↑ P.P.H FOLSTRECZ PIOTR BUŁKOWSKI, Nowe Miasto Lubawskie , OWG .
  35. ↑ BROWAR NOWOMIEJSKI , Rejestr.io .
  36. ↑ SZLIFMAR sp. z o.o., NOWE MIASTO LUBAWSKIE , OWG .
  37. ↑ Szpital Powiatowy w Nowym Mieście Lubawskim na szpitalnml.pl
  38. ↑ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30.VI.2013 r. , Główny Urząd Statystyczny .
  39. ↑ Nowe Miasto Lubawskie (warmińsko-mazurskie) » mapy, nieruchomości, GUS, noclegi, szkoły, regon, atrakcje, kody pocztowe, wypadki drogowe, bezrobocie, wynagrodzenie, zarobki, tabele, edukacja, demografia , Polska w liczbach (pol.).
  40. ↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. . (pol.).
  41. ↑ Obwodnica Nowego Miasta Lubawskiego oddana do ruchu - Ministerstwo Infrastruktury - Portal Gov.pl , Ministerstwo Infrastruktury (pol.).
  42. ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org .
  43. ↑ Prace w kinie zmierzają ku końcowi, otwarcie we wrześniu , gazetaolsztynska.pl .
  44. ↑ O mieście. nowemiastolub.pl. ..

Linki zewnętrzne

Miasta województwa warmińsko-mazurskiego
Miasta na prawach powiatu
Miasta powiatowe
Miasta gminne

Herb województwa warmińsko-mazurskiego

Powiat nowomiejski
Miasta
Gminy miejskie
Gminy wiejskie

Powiat lubawski (1919–1948)
Przynależność wojewódzka
Miasta (→)
Gminy wiejskie zbiorowe
(1934–48 →)
Powiat nowomiejski (1948–1975)
Przynależność wojewódzka
Miasta (←)
Gminy wiejskie
(← 1948–54 i 1973–75)
Gromady
(1954–72)
Enciclo
Wikious
Sapientia
Scientia
Boobota
Anandapedia
Sagapedia
Wikithot