W dzisiejszym artykule zagłębimy się w fascynujący świat Olita. Niezależnie od tego, czy jesteś ekspertem w tej dziedzinie, czy szukasz informacji po raz pierwszy, ten artykuł ma na celu zapewnienie szerokiego przeglądu Olita. Zbadamy jego genezę, wpływ na dzisiejsze społeczeństwo i przyjrzymy się jego przyszłości. Niezależnie od tego, jaki jest Twój poziom wiedzy na temat Olita, mamy nadzieję, że ten artykuł będzie interesującą i wzbogacającą lekturą dla wszystkich naszych czytelników.
| |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Okręg | |||||
Burmistrz | |||||
Powierzchnia |
48 km² | ||||
Populacja (2023) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
Nr kierunkowy |
315 | ||||
Kod pocztowy |
LT-62504 | ||||
Położenie na mapie Litwy | |||||
54°23′20″N 24°02′50″E/54,388889 24,047222 | |||||
Strona internetowa |
Olita (lit. ⓘAlytus) – szóste co do wielkości (70 tys. mieszkańców w 2005) miasto Litwy, położone nad Niemnem, siedziba okręgu olickiego.
Siedziba okręgu miejskiego Olita.
Pierwsza wzmianka o Olicie z krzyżackiej kroniki Wiganda z Marburga dotyczy 1377, gdzie na wzgórzu u styku Niemna i Alytupis znajdował się zamek obronny. W dokumentach krzyżackich Olitę określano nazwą Aliten.
Na mocy układu w Mielnie Olita pozostawała po stronie krzyżackiej, jednakże z czasem została odzyskana przez Wielkie Księstwo Litewskie.
W 1392 w rejonie Olity miało dojść do sporu między krzyżowcami z Niemiec i Anglii o prawo niesienia chorągwi św. Jerzego. W momencie gdy rycerstwo opuszczało Olitę i maszerowało w kierunku Lidy chorągiew niósł rycerz niemiecki Ruprecht Sekendorf. Z kolei angielski lord Perey, syn księcia Nordcumberlandu, również rościł sobie prawo do niesienia tej chorągwi. Na tym tle doszło między Niemcami i Anglikami do krwawej bójki, którą uśmierzyli dopiero dostojnicy zakonu krzyżackiego.
W połowie XVI w. na dworze Mikołaja Radziwiłła Czarnego w Olicie przebywał polski drukarz Jan Malecki.
15 czerwca 1581 król Stefan Batory nadał Olicie prawa miejskie (lokacja na prawie magdeburskim). Olita położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie trockim województwa trockiego. W czasach przedrozbiorowych w Olicie znajdowała się ekonomia królewska.
Zasadniczo Olita jest podzielona na dwie części. W przeszłości było nawet tak, że po III rozbiorze Polski zachodnia część Olity wraz z Suwalszczyzną należała do Prus, a wschodnia do Rosji. Po klęsce Napoleona Rosja zajęła obie części Olity, jednakże różnice administracyjne zlikwidowano dopiero upadku powstania styczniowego (1863). Zachodnia część od 1815 należała do Kongresówki. W 1870 pozbawiona praw miejskich. Istniała też wiejska gmina Olita. W XIX wieku w Olicie na lewym brzegu Niemna stał dwór, gorzelnia i drewniany kościółek, a na prawym brzegu murowany kościół. Pod koniec XIX w. Olitę uczyniono miastem obronnym doprowadzono tam kolej i szosę. Z tego czasu zachowały się koszary artyleryjskie, Park Garnizonowy i kościół garnizonowy.
W 1915 Olita została zajęta przez wojska niemieckie i była cała administrowana jako jedno miasto.
12 lutego 1919 w Olicie doszło do pierwszej potyczki litewskiego wojska z bolszewikami, którzy opanowali miasto[potrzebny przypis].
Na mocy rozejmu po walkach polsko-litewskich w 1919 Olita znalazła się po stronie litewskiej. Polacy z Suwalszczyzny domagali się przesunięcia polsko-litewskiej linii demarkacyjnej. W końcu października 1919 delegacja polska na rokowaniach pokojowych w Paryżu złożyła przedstawicielom Ententy memoriał, w którym domagano się wytyczenia linii demarkacyjnej od Wisztyńca do Olity. Na przeszkodzie stanęła sowiecka ofensywa na Warszawę (1920) i zajęcie Suwalszczyzny przez wojska litewskie. Od tego czasu Olita po obydwu brzegach Niemna pozostawała częścią niepodległej Litwy z wyjątkiem okupacji sowieckiej (1940–1941, 1944–1991) i niemieckiej (1941–1944). W grudniu 1927 roku część miasta spłonęła w wyniku wielkiego pożaru.
Po wrześniu 1939 w Olicie znajdował się obóz dla polskich żołnierzy internowanych na Litwie. Podczas okupacji niemieckiej (1941–1944) w rejonie Olity hitlerowcy wymordowali między 60 a 70 tysięcy Żydów (w Lesie Vidzgiris, południowo-wschodnie przedmieścia miasta, na lewym brzegu rzeki). Z kolei w obozie dla sowieckich jeńców wojennych (Stalag 343, umiejscowiony w lesie Olita, na wschodnich obrzeżach miasta, w pobliżu koszar) dochodziło do aktów kanibalizmu, w obozie zginęło nie mniej niż 20 tys. sowieckich jeńców wojennych wg niektórych źródeł liczba ofiar to około 35.000.
W 1944 w Olicie zatrzymała się eskadra lotnictwa francuskiego (Normandia-Niemen). Po wojnie w rejonie Olity działała do ok. 1952 litewska partyzantka antysowiecka (Okręg Dajnawa).
W Olicie pracował ksiądz katolicki Pranas Račiūnas (1919–1997), którego na początku 1984 komisja administracyjna rejonu Olita (Alytus) ukarała grzywną w wysokości 10 rubli za zorganizowanie na dziedzińcu kościoła uroczystości noworocznych dla dzieci.
Obecnie, według spisu litewskiego, miasto zamieszkane jest w 95% przez Litwinów.[potrzebny przypis]
Od uzyskania praw miejskich Olita znajdowała się pod panowaniem następujących państw:
W mieście stacjonuje Batalion Piechoty Zmotoryzowanej im. Wielkiej Księżnej Litewskiej Biruty. Wydzielał on część swoich sił do Litewsko-Polskiego Batalionu Sił Pokojowych, którego polski komponent stacjonował w Orzyszu.
W mieście znajduje się hala sportowa Alytus Sportas Arena. Urodził się tu kulturysta Robert Burneika oraz diva WWE Živilė Raudonienė (Aksana).