Oulu

W tym artykule zagłębimy się w Oulu, temat, który w ostatnim czasie wywołał zainteresowanie i debatę w społeczeństwie. Jest to istotny temat, który przykuł uwagę ekspertów, badaczy i ogółu społeczeństwa. Oulu wywołał sprzeczne opinie, był tematem dyskusji w różnych obszarach i wzbudził rosnące zainteresowanie społeczności. W tym artykule będziemy badać różne aspekty związane z Oulu, od jego pochodzenia i ewolucji, po wpływ na obecne społeczeństwo. Mamy nadzieję, że ten artykuł będzie użytecznym i pouczającym źródłem informacji dla wszystkich, którzy chcą dowiedzieć się więcej o Oulu.

Oulu
ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Finlandia

Region

Ostrobotnia Północna

Prowincja (stara)

Oulu

Burmistrz

Päivi Laajala

Powierzchnia

3817 km²

Populacja (2022)
• liczba ludności
• gęstość


211 848
55,5 os./km²

Nr kierunkowy

08

Kod pocztowy

FIN-90015

Tablice rejestracyjne

O

Położenie na mapie Finlandii
Mapa konturowa Finlandii, w centrum znajduje się punkt z opisem „Oulu”
Ziemia65°03′N 25°28′E/65,050000 25,466667
Strona internetowa
Panorama Oulu z 1840 roku - litografia J. Boströma
Przystań w Toppili w latach 40.
Elektrownia Toppila – widok z Toppilansaari
Zapora elektrowni wodnej Merikoski zimą
Katedra w Oulu
Dworzec kolejowy w Oulu

Oulu (szw. Uleåborg) – miasto w zachodniej Finlandii, od 1776 do 2009 stolica prowincji Oulu. Leży nad Zatoką Botnicką przy ujściu rzeki Oulujoki. Największe miasto leżące poza Finlandią Południową, centrum regionalne o dużym znaczeniu, szóste pod względem liczby ludności miasto Finlandii. Liczba ludności wynosi 211 848 osób. Miasto zajmuje powierzchnię 3 817 km², z czego 2 972 km² to ląd, a 845 km² woda.

Oulu jest ważnym portem Zatoki Botnickiej, zamarzającym przez zimę. Jest też miastem uniwersyteckim, a ze względu na niezwykle efektywną współpracę uniwersytetu, ośrodków badawczych i parku technologicznego zwanym „Doliną Krzemową Północy”. Centrum nowych technologii, w tym uniwersytet, centrum badań w dziedzinie technologii oraz park technologiczny Technopolis, mieści się w północnej części miasta zwanej Linnanmaa. Rozwinięty przemysł chemiczny i drzewny, skórzany i spożywczy. Ważny węzeł kolejowy, ze stacją Oulu i drogowy. Jest to również port handlowy i lotniczy. Miłośnicy sportu znają miasto m.in. dzięki drużynie hokejowej – Kärpät.

Historia

Słowo Oulu pochodzi najprawdopodobniej z języków saamskich i oznacza powódź, jednakże istnieją też inne teorie o pochodzeniu nazwy.

Ujście Oulujoki do Zatoki Botnickiej było jednym z głównych terytoriów spornych pomiędzy królestwem Szwecji i Nowogrodem Wielkim. Pierwszą próbą wyznaczenia granic pomiędzy dwoma państwami podjęto w 1323 roku w traktacie z Pähkinäsaari. Oulujoki wraz z Oulujärvi znalazły się wówczas na północ od niej, na terytoriach należących do Nowogrodu. Nie powstrzymało to szwedzkich osadników, którzy często osiedlali się poza granicą swojego państwa. W 1375 roku u ujścia Oulujoki powstał zamek Kastelli, umacniający pozycję Szwedów w regionie. W 1590 Pietari Bagge zbudował zamek Oulu na dzisiejszej wyspie Linnansaari. Jednak dopiero w 1595 roku, po pokoju w Tayssina, granica została przesunięta na północ, przyznając Oulujoki Szwecji.

Prawa miejskie Oulu otrzymało w 1605 roku i szybko stało się ważnym miejscem handlowym. Do tego miasta sprowadzano futra z Laponii. W XVIII wieku ulegało licznym pożarom (m.in. w 1654, kiedy spłonął ratusz), więc zachowało się niewiele starych obiektów. W latach 1714-21, podczas tzw. Wielkiego Gniewu, Oulu znajdowało się w pasie ziemi, gdzie toczyły się szczególnie zażarte walki pomiędzy wojskami szwedzkimi i rosyjskimi. Miasto było wielokrotnie plądrowane i palone przez Kozaków. Populacja spadła o prawię połowę (do 400 osób).

Po powodzi w 1724 roku Oulujoki znalazła nowe ujście do morza, odcinając część Toppili od stałego lądu (dziś Toppilansaari). Wyspa była doskonałym miejscem na nowy port i rzeczywiście wkrótce powstała tam przystań, przejmując rolę głównego portu od dotychczasowej przystani Hahtiperä w dzisiejszym centrum miasta. W 1737 roku miasto miało już około 1000 mieszkańców. W 1765 miasto uzyskało prawo do handlu międzynarodowego, choć zagraniczne statki nie mogły zawijać do portu w Oulu. W 1776 roku miasto stało się stolicą prowincji Oulu, a Karl Magnus Jögerhorn jej pierwszym zarządcą.

W 1809 roku, po pokoju w Hamina, kończącym kolejną wojnę rosyjsko-szwedzką, Oulu zostało włączone do Wielkiego Księstwa Finlandii, będącego protektoratem imperium rosyjskiego. W 1822 miasto strawił kolejny wielki pożar. Źródła podają, że spłonęło 330 domów, a tylko 65 uratowało się od ognia. W 1854 w ramach wojny krymskiej w porcie w Oulu stanęła, po ostrzelaniu statków handlowych, brytyjska flota. Miasto nie stawiło oporu, dzięki czemu nie zostało spalone.

W połowie XIX wieku miasto stało się największym na świecie ośrodkiem produkcji smoły. Wtedy też zaczął się rozwijać w mieście przemysł. W 1886 otwarto linię kolejową z Seinäjoki.

W 1917 roku Finlandia ogłosiła niepodległość. Wkrótce potem wybuchła wojna domowa pomiędzy Czerwonymi i Białymi. Walki w Oulu toczyły się w styczniu i lutym 1918 roku. Po zwycięstwie Białych, na Raatinsaari powstał obóz więzienny, w którym zginęły 23 osoby; zamknięto go w sierpniu 1918. Ogólnie w walkach zginęło 90 osób.

Podczas wojny zimowej Oulu również zostało oszczędzone – zostało zbombardowane dwukrotnie, 1 i 21 stycznia 1940, co kosztowało życie 5 osób. W czasie wojny kontynuacyjnej miasto stanowiło jeden z ważniejszych garnizonów armii niemieckiej. Zbombardowane przez lotnictwo radzieckie w lutym 1944.

W 1959 roku założony został uniwersytet. W latach 80. Oulu stało się ważnym ośrodkiem wysokich technologii, w tym przemysłu informatycznego, telekomunikacyjnego, optoelektroniki i zastosowań nowoczesnych technologii w medycynie. W 1990 populacja miasta przekroczyła 100 000. 1 stycznia 2013 roku granice miasta rozszerzyły się: włączono w jego obszar dawne gminy Kiiminki, Haukipudas, Oulunsalo oraz Yli-Ii. Powierzchnia miasta wzrosła wówczas z 1 511,3 km² do 3 113,04 km², a liczba ludności z około 150 tysięcy do 191 tysięcy.

Podział administracyjny

Oulu podzielone jest na 23 duże dzielnice (fiń. suuralue), które dzielą się w sumie na 106 mniejszych dzielnic (fiń. kaupungiosa). Największe spośród nich (pod względem liczby mieszkańców) to Keskusta, Kaijonharju, Kaakkuri i Koskela.

Lista dzielnic (w nawiasie podano numer porządkowy):

Gospodarka

W średniowieczu i czasach nowożytnych miasto znane było z handlu dziegciem, śledziami, futrami i produktami ze skóry. W XIX wieku było obok Archangielska najważniejszym północnoeuropejskim portem handlującym dziegciem. Jego produkcja kwitła w głębi kraju, następnie transportowano go w beczkach rzekami na wybrzeże. Beczki ładowano w Oulu na statki i stamtąd płynęły do całej Europy, a często po przeładunku w portach, głównie angielskich, do Ameryki Północnej.

Oprócz tego miasto ma długą tradycję produkcji papieru i przetwórstwa drzewnego. Finlandia jest światowym potentatem w produkcji papieru, największe na świecie fabryki znajdują się właśnie nad Zatoką Botnicką.

Zapotrzebowanie miasta na energię jest pokrywane za pomocą elektrowni Toppila, jednej z największych elektrowni torfowych na świecie, na rzece Oulujoki znajduje się też elektrownia wodna Merikoski (ponad 39 MW). Po południowej stronie Hierasaari i na wszystkich wyspach archipelagu jest wiele nowoczesnych elektrowni wiatrowych.

Obecnie Oulu to miasto uniwersyteckie i centrum technologii informacyjnych. Znajduje się tam wiele drobnych firm informatycznych, a także duży ośrodek badań firmy Nokia. Uniwersytet znajduje się około 6 km od centrum Oulu, w dzielnicy Linnanmaa, gdzie tworzy drugie mniejsze centrum miasta.

Praca

Ponad 55% zatrudnionych w Oulu pracuje w sektorze usług. Na drugim miejscu znajduje się przemysł, w którym zatrudnione jest 16% (2007).

Najważniejsi pracodawcy w roku 2009:

Religia

Ewangelicko-Luterańska katedra (Oulun tuomiokirkko) znajduje się w centrum miasta. Została wybudowana w 1777 roku. Jest siedzibą diecezji Oulu. W mieście znajduje się też prawosławna katedra Świętej Trójcy (Pyhän Kolminaisuuden katedraali), w dzielnicy Hollihaka około 1 km na południe od centrum.

Do Oulu została skierowana przez Jana Pawła II jedna z pierwszych rodzin w misjach. Znajduje się tu katolicki kościół Świętej Rodziny, założony w 1992 roku. Parafia Świętej Rodziny (fiń. Nasaretin Pyhän Perheen Seurakunta) jest najbardziej wysuniętą na północ w Finlandii.

Zabytki

Transport

Oulu jest ważnym węzłem drogowym. Przez miasto przebiega droga krajowa nr 4, będąca w tym miejscu również elementem tras europejskich E8 (TromsøTurku) oraz E75 (VardøSitía). W Oulu rozpoczyna się również droga krajowa nr 20 do Kuusamo oraz nr 22 do Kajaani.

Stacja kolejowa Oulu leży na zbiegu pohjanmaan rata z Seinäjoki, linii Oulu – Tornio i Oulu – Kontiomäki. Najkrótszy czas przejazdu pociągiem z Oulu do Helsinek wynosi 5 godzin 44 minuty. Poza stacją główną w mieście znajdowały się jeszcze dwie inne – Oulu Toppila na odgałęzieniu obecnie rozebranej linii na Vihreäsaari oraz Oulu Tuira na linii do Tornio. Od 2013 roku, w wyniku włączenia gminy Haukipudas w granice Oulu, w mieście znalazła się również stacja Haukipudas.

Port Oulu jest najbardziej ruchliwym portem w Botniku Północnym. Składa się z trzech części:

  • Przystani Oritkari, przeładowującej głównie kontenery
  • Terminala paliwowego oraz suchych ładunków masowych na Vihreäsaari
  • Doków Nuottasaari w bezpośrednim sąsiedztwie papierni Stora Enso

Przystań Toppila, znajdująca się znacznie bliżej centrum miasta, jest obecnie praktycznie nieużywana.

Port lotniczy Oulu jest drugim w Finlandii po Helsinki-Vantaa pod względem liczby pasażerów. Znajduje się on w Oulunsalo, około 15 km na południe od centrum miasta.

Autobusowy transport miejski obsługuje Koskilinjat Oy.

Sport

Miasta partnerskie

Oulu posiada 13 miast partnerskich:


Współpraca z dwoma rosyjskimi miastami została zawieszona w związku z inwazją Rosji na Ukrainę:

Odległość od innych fińskich miast

Przypisy

  1. Tilastokeskus, Statistics Finland , www.stat.fi (ang.).
  2. Tilastoja Oulusta , Oulun kaupunki - www.ouka.fi, 20 kwietnia 2017 (fiń.).
  3. Hope perseveres in Oulu (ang.)
  4. Janne Saarikivi: Oulu-nimen etymologia. . (fiń.).
  5. Oulu 1960-2013 (ang.)
  6. a b Ikäluokkatilasto suuralueittain [PDF], Oulun kaupunki, 31 grudnia 2022 .
  7. a b Business and Industry
  8. Oulun tuomiokirkko
  9. Oulun ortodoksinen suerakunta
  10. Rodzina w misji
  11. Nasaretin Pyhän Perheen Seurakunta. perhe.katolinen.fi. . (ang. • fiń.)
  12. Port of Oulu: Parts of the port / Technical information
  13. Koskilinjat: Briefly in English
  14. a b Ystävyyskaupungit , Oulun kaupunki - www.ouka.fi, 26 kwietnia 2022 (fiń.).

Bibliografia

Zobacz też

Linki zewnętrzne