Powiat włoszczowski
W dzisiejszym świecie Powiat włoszczowski stał się tematem o dużym znaczeniu i zainteresowaniu szerokiego spektrum ludzi. Niezależnie od tego, czy ze względu na wpływ na społeczeństwo, gospodarkę, środowisko czy kulturę, Powiat włoszczowski to temat, który nie pozostawia nikogo obojętnym. Przez lata było ono przedmiotem debat, badań i analiz z różnych perspektyw, co doprowadziło do niezliczonych opinii, teorii i odkryć. W tym artykule zagłębimy się w Powiat włoszczowski i zbadamy jego różne aspekty, aby zaoferować wszechstronną i wzbogacającą wizję tego tematu, który jest dziś tak istotny.
| powiat | |||||||
| |||||||
| |||||||
| Państwo | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||
| TERC |
2613 | ||||||
| Siedziba | |||||||
| Starosta | |||||||
| Powierzchnia |
907,86 km² | ||||||
| Populacja (30.06.2023) • liczba ludności |
|||||||
| • gęstość |
47 os./km² | ||||||
| Urbanizacja |
22,93% | ||||||
| Tablice rejestracyjne |
TLW | ||||||
Adres urzędu: ul. Wiśniowa 1029-100 Włoszczowa | |||||||
| Szczegółowy podział administracyjny | |||||||
| |||||||
Położenie na mapie województwa
| |||||||
| Strona internetowa | |||||||
| Biuletyn Informacji Publicznej | |||||||
Powiat włoszczowski – powiat w Polsce (województwo świętokrzyskie), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Włoszczowa.
W skład powiatu wchodzą:
- gminy miejsko-wiejskie: Włoszczowa
- gminy wiejskie: Kluczewsko, Krasocin, Moskorzew, Radków, Secemin
- miasta: Włoszczowa
Powiat włoszczowski graniczy z trzema powiatami województwa świętokrzyskiego: koneckim, kieleckim i jędrzejowskim, z dwoma powiatami województwa śląskiego: zawierciańskim i częstochowskim oraz z jednym powiatem województwa łódzkiego: radomszczańskim.
Według danych z 31 grudnia 2019 roku powiat zamieszkiwało 45 059 osób. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwały 44 933 osoby.
Gminy
Liczba ludności i powierzchnia gmin wg stanu na październik 2018
| Gmina | Ludność | Powierzchnia |
|---|---|---|
 Włoszczowa(w tym miasto) |
19 658 (10 096) |
254,61 km² (30,30 km²) |
 Krasocin |
10 752 | 192,79 km² |
 Kluczewsko |
5 300 | 136,87 km² |
 Secemin |
4 891 | 162,60 km² |
 Moskorzew |
2 814 | 72,89 km² |
_COA.svg){kind=small} Radków |
2 487 | 88,10 km² |
| Razem | 45 901 | 907,86 km² |
Transport
Drogowy
Przez obszar powiatu włoszczowskiego przebiega jedna droga krajowa oraz cztery drogi wojewódzkie:
- Droga krajowa nr 78 z Chmielnika do Chałupek przebiega przez gminę Moskorzew
- Droga wojewódzka nr 786 z Częstochowy do Kielc przebiega przez gminy Secemin, Włoszczowa, Krasocin oraz przez miasto Włoszczowa
- Droga wojewódzka nr 742 z Przygłowa k. Piotrkowa Trybunalskiego do Nagłowic przebiega przez gminy Kluczewsko i Włoszczowa oraz przez miasto Włoszczowa
- Droga wojewódzka nr 785 z Ciężkowic do Włoszczowy przebiega przez gminę i miasto Włoszczowa
- Droga wojewódzka nr 795 z Secemina do Szczekocin przebiega przez gminę Secemin
Droga krajowa 78 krzyżuje się poza granicami powiatu z drogą wojewódzką 742 (w Nagłowicach) i drogą wojewódzką 795 (w Szczekocinach).
Drogi wojewódzkie 786, 785 i 742 krzyżują się ze sobą na obszarze miasta Włoszczowa
Drogi wojewódzkie 786 i 795 krzyżują się ze sobą w Seceminie
Kolejowy
Przez obszar powiatu włoszczowskiego przebiegają następujące linie kolejowe:
- Linia kolejowa nr 4, Grodzisk Mazowiecki–Zawiercie, Centralna Magistrala Kolejowa (CMK)
- Linia kolejowa nr 61, Kielce Główne – Fosowskie
Stacje kolejowe:
- Ludynia (LK 61)
- Włoszczowa (LK 61)
- Włoszczowa Północ (LK 4 - CMK)
- Żelisławice (LK 61)
Przystanki kolejowe:
- Bukowa (LK 61)
- Czarnca (LK 61)
- Ludynia Dwór (LK 61)
Demografia
Liczba ludności (dane z 31 grudnia 2010):
| Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| osób | % | osób | % | osób | % | |
| Ogółem | 46 462 | 100 | 23 411 | 50,39 | 23 051 | 49,61 |
| Miasto | 10 657 | 22,94 | 5567 | 11,98 | 5090 | 10,96 |
| Wieś | 35 805 | 77,06 | 17 844 | 38,41 | 17 961 | 38,66 |
Charakterystyka geograficzna
Powiat włoszczowski położony jest, według Jerzego Kondrackiego, w obrębie Megaregionu Pozaalpejska Europa Środkowa, prowincji Wyżyny Polskie, podprowincji Wyżyna Małopolska, makroregionu Wyżyna Przedborska, w obrębie mezoregionów: Niecki Włoszczowskiej (większość powiatu), Płaskowyżu Jędrzejowskiego (południowo-wschodnie części gmin Radków i Moskorzew), Pasma Przedborsko-Małogoskiego (pas ciągnący się przez gminy Kluczewsko i Krasocin) i mezoregionu Wzgórza Łopuszańskie (północno-wschodni kraniec gminy Krasocin). Wśród utworów geologicznych występujących na powierzchni dominują utwory Czwartorzędu w postaci glin morenowych i piasków akumulacji lodowcowej (morena denna). Utwory starsze występują m.in. na terenie Pasma Przedborsko - Małogoskiego (Jura) i w niektórych miejscach Niecki Włoszczowskiej (skały kredowe tworzące urodzajne rędziny). Pod osadami czwartorzędu dominują utwory Mezozoiczne (kampan pod większością Niecki Włoszczowskiej, pod częścią północno-wschodnią powiatu występują utwory okresów mastrycht, kreda niższa od kampanu nierozdzielna, turon i cenoman).
Flora i fauna
Na terenie Powiatu znajdują się duże obszary leśne, bogate w faunę i florę. Obszary prawnie chronione to m.in.:
- Przedborski Park Krajobrazowy;
- Włoszczowsko-Jędrzejowski Obszar Chronionego Krajobrazu;
- Konecko-Łopuszniański Obszar Chronionego Krajobrazu;
rezerwaty przyrody:
- Rezerwat przyrody Bukowa Góra;
- Rezerwat przyrody Murawy Dobromierskie;
- Rezerwat przyrody Oleszno;
- Rezerwat przyrody Ługi
oraz pomniki przyrody i użytki ekologiczne:
- Park Arboretum w Czarncy;
- zbiornik Klekot;
Historia
Powiat został stworzony przez władzę rosyjską w 1867 roku jako fragment guberni kieleckiej. Obszar nie zmieniał się do roku 1975, obejmował obszar obecnego powiatu oraz gminy: Koniecpol, Szczekociny, Lelów i Irządze. Po likwidacji w ramach reformy z 1975 roku został on ponownie odtworzony w obecnym kształcie w roku 1999.
Ważniejsze zabytki
Dwory, zespoły dworskie i pałace
- dwór drewniano-murowany z II poł. XVIII w. w Ludyni
- dwór obronny Szafrańców we Włoszczowie
- dwór rodziny Niemojewskich w Olesznie
- zespół dworski w Chlewicach
- pałac w Nieznanowicach
- murowany zespół pałacowy w Radkowie
- neogotycki spichlerz dworski w Kluczewsku
Kościoły
- barokowy kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny we Włoszczowie
- kościół parafialny pw. św. Wawrzyńca w Kluczewsku
- kościół św. Jakuba Apostoła w Stanowiskach
- kościół drewniany pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Bebelnie
- kościół Najświętszej Maryi Panny i św. Floriana w Czarncy
- kolegiata Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Kurzelowie
- kościół pw. Nawiedzenia NMP w Koniecznie
- kościół gotycki pod wezwaniem Świętej Katarzyny i Jana Ewangelisty w Seceminie
- kościół parafialny pw. św. Małgorzaty w Moskorzewie
- kościół parafialny pw. św. Doroty i św. Tekli w Krasocinie
Kaplice
- kaplica na cmentarzu parafialnym we Włoszczowie
- kaplica cmentarna rodziny Czaplickich w Kopruszy
- kaplica św. Anny w Kurzelowie
- kościół w Chlewicach
- wczesnobarokowy kościół pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP w Olesznie
- kościół św. Michała w Gruszczynie
Zabytki techniki i przemysłu
- wiatrak holenderski z początku XX wieku w Krasocinie
Zbory i ruiny zborów
- Zbór braci polskich w Ludyni (XVI w.)
- Zbór braci polskich w Moskorzewie (tzn. "Murowaniec"; XVI w.)
- Ruiny zboru kalwińskiego w Łapczynej Woli (XVII w.)
Inne zabytki
- pozostałości średniowiecznej wieży w Bebelnie
- Kopiec św. Jana Nepomucena we Włoszczowie
- Kopiec Kościuszki w Chebdziu koło Moskorzewa
Przypisy
- ↑ Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 czerwca , stat.gov.pl, 16 października 2023 (pol.).
- ↑ l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019.
- ↑ GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 30 czerwca 2020.
- ↑ Wybory samorządowe 2018 , wybory2018.pkw.gov.pl .
- ↑ Włoszczowa w liczbach , Polska w liczbach , liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 31 XII 2010 r.. GUS, 2011-06-10, s. 44. ISSN 1734-6118.
- ↑ Powiat włoszczowski w liczbach , Polska w liczbach , liczba ludności w oparciu o dane GUS.
Linki zewnętrzne
- Historyczny opis kościołów, miast, zabytków i pamiątek w powiecie włoszczowskim (1932) w bibliotece Polona
- miasto wojewódzkie – Kielce
| Powiaty miejskie |
|
|---|---|
| Powiaty ziemskie |
|
