W dzisiejszym świecie Prudnik staje się coraz ważniejszy w życiu ludzi. Niezależnie od tego, czy na poziomie osobistym, zawodowym czy społecznym, Prudnik wywarł znaczący wpływ na nasz sposób życia, pracy i relacji. Od swoich początków do chwili obecnej Prudnik był przedmiotem badań, debat i podziwu, stając się tematem ciągłego zainteresowania badaczy, specjalistów i pasjonatów. W tym artykule dokładnie zbadamy rolę Prudnik w dzisiejszym społeczeństwie, analizując jego skutki, implikacje i możliwą przyszłość, w celu lepszego zrozumienia jego wpływu na nasze życie.
Według danych na 30 czerwca 2018 miasto było zamieszkane przez 21 170 osób.
Jedno z najstarszych miast w Polsce, lokowane na prawie magdeburskim w 1279. Do XIV wieku w granicach Moraw, następnie w księstwach śląskich. Miejsce licznych bitew i potyczek ze względu na swoje przygraniczne położenie. Od XVI do XVIII wieku najważniejszy ośrodek gospodarczy i polityczny Górnego Śląska oraz miejsce obrad sejmiku księstwa opolsko-raciborskiego. Prudnik rozwijał się jako ośrodek handlowy, rzemieślniczy, turystyczny i przemysłowy, z naciskiem na przemysł włókienniczy. Od 1945 w granicach Polski. Powstały nowe osiedla mieszkaniowe, zakłady przemysłowe i infrastruktura turystyczna.
Wpływ na klimat Prudnika ma sąsiedztwo Gór Opawskich. Średnia temperatura roczna wynosi +8 °C. Pokrywa śnieżna występuje od grudnia do kwietnia. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Prudnika wynoszą 640 mm dominują wiatry zachodnie. Średnia wilgotność względna powietrza atmosferycznego wynosi w przekroju rocznym 78%.
Nazwa Prudnik została utworzona od rzeczownika prąd (prąd rzeczny, strumień, przepływ, wartkość – cz. proud, śl. prōnd) i oznaczającej podobnie jak pobliska Prężyna rzekę o wartkim nurcie, następnie również osadę leżącą nad tą rzeką. Nazwa rzeki (dopływu Osobłogi) i miasta była od średniowiecza zapisywana z u będącym czeskim i morawskim odpowiednikiem ą (1262 Pruthenos, 1331 Prudnik). Obok nazwy starszej słowiańskiej osady (Prudnik) pojawiła się, zapewne już w ostatniej ćwierci XIII w. nazwa lokacyjnego miasta tj. Neustadt. Od tego czasu używano (w różnych postaci) obu nazw równolegle.
Nazwa niemiecka była zapisywana także w zlatynizowanej postaci Neostadium, czasem używano również jej polskiego i czeskiego przekładu (Nowe Miasto, Nové město). Starsza nazwa miewała również swą postać zlatynizowaną (Prudnicium). W roku 1613 śląski regionalista i historyk Mikołaj Henel z Prudnika wymienił miejscowość w swoim dziele o geografii Śląska pt. Silesiographia podając jej łacińskie nazwy: Neostadium, Prudnica. W tekstach pisanych na Śląsku po niemiecku w okresie XVI–XVIII w. przeważała nazwa lokacyjna (Neustadt, Polnisch Neustadt). W źródłach pisanych po czesku używano jej zamiennie ze starszą nazwą (Prudník, Proudník, Nejštát, Nové Město). Formę Polnisch-Neustadt stosowano w języku niemieckim do 1708, kiedy zrezygnowano z przymiotnika Polnisch w obawie, że potencjalni kupcy nie trafią do tego śląskiego miasta, gdyż szukaliby go w Polsce i wprowadzono nową nazwę Königliche Stadt Neustadt. Jej polski odpowiednik Nowe Miasto Królewskie został użyty m.in. w wydanym w 1750 po polsku zarządzeniu Fryderyka II dla mieszkańców Śląska.
Później, w XIX i XX wieku do 1945. oficjalnie stosowana była nazwa Neustadt in Oberschlesien. Używano również nazwy Neustadt an der Prudnik. Słowiańskiej nazwy powszechnie używali Polacy, czy Ślązacy, co odnotowuje topograficzny opis Górnego Śląska z 1865: „Der ursprünglische Stadtname „Prudnik” ist noch jetzt bei den polnischen Landbewohnern üblich”. Jednak nazwa słowiańska była jeszcze w pierwszej połowie XIX w. odnotowywana również w oficjalnych publikacjach. W alfabetycznym spisie miejscowości z terenu Śląska wydanym w 1830 we Wrocławiu przez Johanna Knie miejscowość występuje pod obecnie używaną polską nazwą Prudnik oraz niemiecką Neustadt (Prudnik, polnische Benennung der Kreistadt Neustadt). Podobnie opisane zostało miasto w 1837 w opracowaniu statystycznej dotyczącej państwa pruskiego. Nazwy Prudnik w książce Krótki rys jeografii Szląska dla nauki początkowej wydanej w Głogówku w 1847 użył też śląski pisarz Józef Lompa. Wprowadzano tę nazwę również do wydawanych w drugiej połowie XIX w. i na pocz. XX w. poza Śląskiem polskich i czeskich opracowań encyklopedycznych, geograficznych i kartograficznych. W polskich publikacjach z tego okresu używano niekiedy spolonizowanej formy Prądnik, np. w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego, czy Małym śpiewaku, czyli zbiorze pieśni dla szkół polskich wydanym w 1871 w Prudniku. Nazwy Prądnik w 1945 używano urzędowo. Obecna nazwa została administracyjnie zatwierdzona 7 maja 1946.
W historycznych dokumentach nazwę miasta wzmiankowano w różnych językach oraz formach: Neuenstat (1302), Stadt Neustadt (1321), dominus Novecivitatis (1321), der neuen Stadt Prudnik (1331), Praudnik oder Nova Civitas (1337), Nova Civitas (1339), Newstadt (1384), Newenstat (1388), Newnstadt prudnyk in Noua civitate Prudnik (1402), neuenstat Prudnik (1402), oppido nove civitatis alias Prawdenik (1404), Prudnik alias Nova civitas (1410), Newstadt anders Prudnik genant (1437), Prudnicze (1481), Praudnik (1489), Praudnigk (1536), Polnisch-Neustadt (1638), Neostadiensis, Neostadium Oppoliense, in Polsneustadt (1667/67), Neostadii, Neostadio (1687/88), Polnisch-Neustadt (1743), Neustadt, pohln. Prudnik (do 1708), Neustadt, P. Prudnik (1736), Neustadt, Prudnik (1845), Prudnik, Neustadt (1888).
Ślady pobytu człowieka na terenie obecnego miasta Prudnik, potwierdzone badaniami archeologicznymi, sięgają epoki paleolitu. Najstarsze osadnictwo w okolicy Prudnika prowadziły gromady myśliwskie, które eksploatowały okoliczne złoża krzemienne. Ich odnalezione wyroby są typowe dla przemysłu aszelskiego, z epoki międzylodowcowej. Miejscowa ludność prasłowiańska utrzymywała kontakty handlowe z Rzymem, co dokumentują znalezione tu rzymskie monety datowane na lata 700 p.n.e. – 1250 n.e. Na wzgórzu nad Złotym Potokiem, w zachodniej części miasta, wydobyto z ziemi szczątki wojownika germańskiego plemienia Wandalów, zmarłego w IV wieku n.e.
Średniowiecze
Teren, na którym powstał Prudnik, znajdował się na styku plemienia Golęszyc z Opolanami. Przedlokacyjna osada na terenie obecnego miasta nosiła nazwę Polska Wieś. Istnieje kilka wersji historii powstania miasta. Pierwsza z nich, obalona przez Augustina Weltzla w XIX wieku, przytoczona m.in. w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego mówi, że drewniany zamek Wogendrüssel założyli ok. 1000 roku templariusze, co jest ewidentną nieprawdą, gdyż zakon powstał dopiero w 1118. Według historyka Leo Woerla, Prudnik został założony w drugiej połowie X wieku przez uprzemysłowionych Flamandów, na co dowodem miało być rozplanowanie prudnickiego Rynku na podstawie flamandzkiej jednostki miary, tzw. „sznura flamandzkiego”, jednakże pomiary flamandzkimi łanami były popularne przy lokacji wielu miejscowości na Śląsku i nie jest to dowód na udział Flamandów w założeniu miasta. Najbardziej prawdopodobna wersja, przyjęta przez większość historyków i znajdująca potwierdzenie w dokumentach historycznych, wskazuje, że założycielem miasta był najwyższy marszałek Królestwa Czech i namiestnik Styrii – czeski wielmoża Wok z Rożemberka (Woko de Rosenberch, Vok I. z Rožmberka). W latach 1255–1259 założył on w okolicy obecnego Prudnika kilka wsi i w zakolu rzeki Prudnik – zamek gotycki, kontrolujący ruch na szlaku handlowym z Nysy do Opawy. Prudnik był najdalej wysuniętym na północ bastionem Królestwa Czech.
Syn Woka, Henryk z Rożemberka, ok. 1279 uzyskał dla Prudnika lokację miasta na prawie magdeburskim. Jedynym śladem pierwotnego miasta jest wieża zamkowa zwana „Wieżą Woka”. Pozostała zabudowa w większości spaliła się, natomiast budowle trwalsze, na przestrzeni wieków były rozbierane i przebudowywane. Po śmierci Henryka z Rożemberka właścicielem Prudnika został rycerz Jaksa z Szybowic. Miasto do 1337 znajdowało się w granicach czeskich Moraw i księstwa opawskiego, ostatnim morawskim panem był Albrecht z Fulštejnu. W 1337 król czeski Jan Luksemburski odkupił odeń ziemię prudnicką i przekazał ją wraz z miastem księciu niemodlińskiemu Bolesławowi Pierworodnemu. Prudnik pozostał w Koronie Czeskiej, stał się dziedziczną posiadłością Piastów opolskich, lenników czeskiego władcy. Władali oni Prudnikiem do śmierci Jana II Dobrego w 1532, na którym wygasła linia opolska.
W 1373 w mieście wybuchła epidemia dżumy. Przeżyło ja tylko kilku mieszkańców, którzy ukryli się w pobliskich górach. Po powrocie do Prudnika spalili większość zabudowań i rozpoczęli odbudowę miasta. Najstarszą znaną formą herbu Prudnika jest jego wizerunek na woskowej pieczęci z dokumentu z 1399 roku. Wyobrażał mur miejski z bramą i dwoma wieżami po bokach, między którymi znajdował się orzeł, a nad nim równoramienny krzyż.
Prudniccy rajcy nie zgadzali się na spłatę długu zmarłego w 1447 roku biskupa Konrada IV Starszego wobec kolegiaty otmuchowskiej. Z tego powodu, 23 marca 1464 Prudnik i okoliczne wsie zostały obłożone ekskomuniką zatwierdzoną przez papieża Piusa II. Historyk Antoni Dudek ustalił, że ekskomunikę odwołano w XVI wieku, jednak nie został ujawniony dokument zdejmujący klątwę z miasta wydany przez papieża.
XVI–XX wiek
Król Polski Zygmunt I Stary w 1506 na Sejmie w Prudniku wymógł uchwałę zaciągnięcia 200 żołnierzy lekkiej jazdy, którzy byli odtąd odpowiedzialni za utrzymywanie porządku publicznego na Śląsku. W myśl zawartych z Janem II Dobrym umów Prudnik wraz z całym księstwem opolsko-raciborskim przypadł królom czeskim z dynastii Habsburgów. Udzielali oni opolskiego lenna m.in. Wazom w latach 1645–1666. Królewna polska Izabela Jagiellonka, pani księstwa opolskiego, wywarła wpływ na obsadę proboszcza parafii w Prudniku i pośrednio wsparła tutejszych luteran. Przekazała radzie miejskiej patronat nad kościołem św. Michała Archanioła, potwierdziła cechowi rzeźników nowy statut i podarowała miastu działkę na karczmę na Dolnym Przedmieściu. Miasto było własnością króla, stało się prężnym ośrodkiem rzemieślniczym i handlowym. Znani byli zwłaszcza prudniccy płóciennicy, eksportujący swoje wyroby do Holandii, a także garbarze. Od XVI do XVIII wieku Prudnik, w którym osiedlała się najbogatsza szlachta księstwa opolsko-raciborskiego, był najważniejszym ośrodkiem gospodarczym i politycznym Górnego Śląska. Był on też miejscem obrad sejmiku księstwa. Z Prudnika wywodziła się śląska rodzina szlachecka Bilicerów.
W trakcie wojny trzydziestoletniej ludność Prudnika została zdziesiątkowana. W 1625 tereny te zostały objęte epidemią dżumy. 12 lutego 1629, na mocy decyzji cesarza Ferdynanda II, kapitan La Mordie przepędził z Prudnika duchownych protestanckich, a miejscowa ludność protestancka była siłą zmuszana do przejścia na katolicyzm. W 1642 miasto zdobyli Szwedzi, którzy je splądrowali i spalili. Po zakończeniu wojny miasto zostało jednak szybko odbudowane dzięki pomocy cesarza Ferdynanda III i cechu śląskich rzeźników, dzięki czemu Prudnik stał się największym miastem Górnego Śląska. W Prudniku odbywały się procesy czarownic.
21 sierpnia 1683 przez Prudnik w kierunku Moraw przeszło około 3000 wozów z amunicją i żywnością wraz z częścią armii króla Jana III Sobieskiego, który jechał z wojskiem na odsiecz wiedeńską. Przygraniczne położenie Prudnika powodowało, że w okresie wojen śląskich miasto wielokrotnie zmieniało swoją przynależność państwową. W Prudniku utworzono jeden z czterech na Górnym Śląsku urzędów pocztowych. 30 czerwca 1761 miasto wizytował król Fryderyk II. W lutym 1779 w trakcie wojny o sukcesję bawarską Austriacy przeprowadzili atak artyleryjski na Prudnik, przez co spaliło się prawie całe miasto. W odwecie Prusacy zniszczyli Karniów. W sierpniu 1779 w Prudniku przebywał cesarz Józef II. 20 sierpnia 1788 przez Prudnik przejeżdżał król pruski Fryderyk Wilhelm II z orszakiem. Król został zakwaterowany w ratuszu, a jego syn Fryderyk Wilhelm III i hrabia Brühl gościli w domu Antoniego Königera przy Rynku. Odbył się bal z udziałem króla. Król opuścił Prudnik następnego dnia.
W połowie XVIII wieku Prudnik uchodził za najbogatsze miasto na Górnym Śląsku, a jego dochody były dziesięciokrotnie większe niż dochody Opola. Było to spowodowane tym, że do miasta należało wówczas 11 wsi: Czyżowice, Dębowiec, Dytmarów, Jasiona, Krzyżkowice, Lubrza, Piorunkowice, Pokrzywna, Skrzypiec, Szybowice, Wieszczyna i część Rudziczki. Zniesienie w XIX wieku pańszczyzny i uniezależnianie się miejscowości sprawiło, że źródła dochodów zaczęto upatrywać w gospodarce leśnej. Prudnik posiadał jeden z największych lasów komunalnych na Górnym Śląsku (Las Prudnicki) o powierzchni ponad 1000 ha.
Na początku XIX wieku nastąpił dalszy rozwój miasta, głównie drogą przyjmowania na kwaterę pruskich wojsk. Przemysł przędzalniczy stopniowo podupadł. Podczas wojen napoleońskich na mocy dekretu cesarza Francuzów Napoleona Bonaparte z 6 kwietnia 1807 sformowano w Prudniku pułk ułanów Legii Polsko-Włoskiej z powracających z Włoch oddziałów polskich, które wzmocniono rekrutami z Wielkopolski. W latach 1807–1812 Prudnik był okupowany przez Francuzów, a w 1812 zajęli go Rosjanie. Po wojnach pruskich i napoleońskich w 1816 miasto miało 82 330 talarów długu przy wpływach 14 687 talarów i wydatkach 14 238 talarów. Dług ten utrzymywał się do okresu wojny francusko-pruskiej (1870). W 1828 miasto miało ok. 4000 mieszkańców. W mieście powstały pierwsze przędzalnie i tkalnie wełny, lnu i jedwabiu, a także założona przez żydowskiego przemysłowca Samuela Fränkla fabryka adamaszku (istniała do 2011 jako ZPB „Frotex”). Wybudowano także cegielnię, browar, młyny i fabrykę octu. W nawiązaniu do najważniejszych zawodów wykonywanych przez mieszkańców miasta, Prudnik był nazywany „miastem tkaczy i szewców”. Komitet Centralny Narodowy w przygotowaniach do powstania styczniowego wyznaczył Prudnik jako punkt kontaktowy i placówka gromadząca broń. Polacy prowadzili działalność konspiracyjną w okolicy Prudnika. Po wybuchu powstania zaostrzono kontrole na granicy prusko-austriackiej, każda osoba przybyła do Prudnika musiała zameldować się na policji, a miejscowy garnizon został postawiony w stan gotowości i przejął obowiązki jednostek wojskowych z pobliskich miast, które zostały wysłane na granicę prusko-rosyjską. W powstaniu styczniowym brali udział pochodzący z Prudnika Hieronim Olszewski, Piotr Linowski i Antoni Strogiński.
Od 1919 Prudnik należał do nowo utworzonej prowincji Górny Śląsk. Prowincja została zlikwidowana w 1938, a 18 stycznia 1941 utworzono ją ponownie.
W 1921 w zasięgu plebiscytu na Górnym Śląsku znalazła się tylko część powiatu prudnickiego. Prudnik był poza terenem plebiscytowym, choć istniały tu polskie organizacje, w tym Polska Organizacja Wojskowa Górnego Śląska, Związek Polaków w Niemczech i Polsko-Katolickie Towarzystwo Szkolne. W Prudniku utworzono Polski Komitet Plebiscytowy na powiat prudnicki, jednak z czasem został przeniesiony z Prudnika do Głogówka, a następnie do Strzeleczek, ponieważ jego lokal w Prudniku został zdemolowany. Prudnik był terenem koncentracji niemieckich bojówek. W mieście znajdował się tajny magazyn wyposażenia wojskowego dla formacji paramilitarnych, a także baza rekrutacyjna członków freikorpsów. W czasie powstań śląskich na terenie Prudnika i okolic działało kilka polskich grup dywersyjnych, których celem było utrudnienie oddziałom niemieckim działań zbrojnych. W czasie III powstania śląskiego przy ul. Zamkowej w Prudniku mieścił się niemiecki sąd kapturowy. Polaków skazanych przez sąd rozstrzeliwano w pobliskim Lesie Niemysłowickim. Szpitale w Prudniku pełniły rolę lazaretów dla rannych żołnierzy i ochotników.
W tajnym raporcie Sicherheitsdienst z 1934, Prudnik został uznany za jeden z głównych ośrodków ruchu polskiego na Górnym Śląsku.
W trakcie II wojny światowej, od 1941 w klasztorze bonifratrów ponownie funkcjonował lazaret, z filiami w budynku szkolnym przy ul. Szkolnej i w pałacu w Mosznej. W mieście przetrzymywano polskie Żydówki i jeńców angielskich. 26 września 1944 w zakładach włókienniczych w Prudniku założono podobóz niemieckiego obozu koncentracyjnego w Auschwitz, do którego skierowano około 400 kobiet; głównie Żydówki z Węgier, a także Niemki, Polki i Ukrainki. 39 więźniarek zostało zamordowanych lub zmarło z powodu trudnych warunków pracy. Ich zwłoki chowano na prudnickim cmentarzu żydowskim. Pozostałe, w styczniu 1945, zostały ewakuowane pieszo do obozu Groß-Rosen. W tymże miesiącu przez Prudnik przeszły także kolumny więźniów z innych obozów. W toku tzw. marszu śmierci wiele osób zmarło lub zostało zamordowanych przez Niemców.
W marcu 1945 wojska Armii Czerwonej zaczęły planować uderzenie na Prudnik, które było najważniejszą częścią operacji górnośląskiej. Na miasto miało pójść ponad 400 tysięcy żołnierzy. Do operacji przewidziano 988 czołgów, 1727 samolotów i prawie 6000 dział. 17 marca 1945 Armia Czerwona zdobyła miasto. Na początku kwietnia Rosjanie utworzyli mieszkańcom getto na ulicy Chrobrego i Królowej Jadwigi, do którego przeniesiono około 9 tysięcy osób. Kolumnę cywilów pod eskortą zapędzono do Lubrzy, a następnie do Żabnika. Prudnik miastem frontowym był aż do maja 1945 w związku z tym, że w niewielkiej odległości od miasta broniły się oddziały niemieckie, które skapitulowały dopiero w maju 1945. W walkach o miasto brało udział około 200 tysięcy żołnierzy. Zginęło 673 żołnierzy radzieckich (na ich cześć wkrótce po wojnie na Placu Wolności wzniesiono Pomnik Wdzięczności). 23 kwietnia prudnicki Rynek, Plac Farny i Plac Zamkowy zostały zbombardowane przez lotnictworadzieckie. Nie wiadomo jednak, czy bombardowanie było celowe. Według proboszcza Franza Pietscha było spowodowane wystrzeleniem błędnych znaków świetlnych przez pijanych Rosjan. W wyniku działań wojennych Prudnik stracił około 15% stanu zabudowy. Zniszczone zostało m.in. sanktuarium Matki Bożej Bolesnej, schronisko „Szwedzki Szaniec”, ciężko uszkodzona została północna pierzeja Rynku z Urzędem Miejskim (rozebrany na przełomie lat 50. i 60. XX wieku).
Polska Ludowa
Po wyparciu oddziałów niemieckich w Prudniku w budynku przy ul. Armii Krajowej 16 utworzono powiatową radziecką komendanturę wojskową. 11 maja 1945 polska administracja przejęła władzę cywilną w powiecie prudnickim. Wówczas Prudnik i okolice zostały zasiedlone między innymi przez część polskich przesiedleńców z Kresów Wschodnich – z Nadwórnej i okolic Tarnopola a także przez osadników z centralnej Polski i repatriantów z Czerniowców na Bukowinie. Większość niemieckojęzycznej ludności została wysiedlona na zachód.
W 1945 miasto otrzymało nazwę Prądnik. Oficjalna zmiana nazwy na Prudnik miała miejsce 7 maja 1946. Zmianę poprzedziła wielomiesięczna debata w lokalnej prasie, a przez jakiś czas funkcjonowały obie nazwy jednocześnie.
Pierwszym polskim burmistrzem miasta został Antoni Błaszczyński, a pierwszym polskim starostą prudnickim Józef Sopa. Trzy miesiące po przejęciu władzy Sopa wydał sprawozdanie z działań żołnierzy Armii Czerwonej na terenie Prudnika i okolicznych wsi: „Codzienne meldunki donoszą o wypadkach zrabowania bydła, inwentarza martwego, o obrabowaniu mieszkań i gwałceniu kobiet. W jednym wypadku została zgwałcona kobieta ponad 60-letnia. W innym wypadku dziewczynka lat 15. Gminne posterunki MO meldują, że ostatnie rabunki po wsiach wzrosły w gwałtowny sposób, że są zupełnie bezsilne. (...) Ludność wiejska żyje w ustawicznym strachu i wiecznym pogotowiu. (...) W mieście żołnierze Armii Czerwonej rabują na wielką skalę, zajeżdżając autami pod domy i wywożąc wszystko, co w mieszkaniu jest do wzięcia, a więc ubrania, pościel itp. Ofiarą padają nie tylko mieszkania niemieckie – opuszczone, ale i zajęte przez Polaków, o ile w danej chwili nikogo w mieszkaniu do obrony nie było.”
W maju 1959 działalność rozpoczęło Muzeum Ziemi Prudnickiej. W tym samym roku utworzono Nadleśnictwo Prudnik. „Podział administracyjny województwa opolskiego według stanu na dzień 31 sierpnia 1964 r.” wymienia integralne części miasta: Chocim, Górka, Lipy, Młyn Czyżyka. W latach 1964–1974 na południu miasta powstało spółdzielcze osiedle Marcelego Nowotki (od 1990 osiedle Wyszyńskiego) na ponad 600 mieszkań. W połowie lat 70. we wschodniej części Prudnika rozpoczęto budowę osiedla Jasionowe Wzgórze. Obecnie jest to największe osiedle mieszkaniowe w powiecie prudnickim. W sierpniu 1977 Prudnik i okolice nawiedziła powódź spowodowana obfitymi opadami deszczu. Fala wezbraniowa zniszczyła wiadukt kolejowy przy ul. Słowiczej.
We wrześniu 1980 w Zakładach Przemysłu Bawełnianego „Frotex” w Prudniku doszło do największej akcji protestacyjnej w województwie opolskim. Strajkowało około 1500 osób. Akcję zakończyło porozumienie zawarte 10 września. Za przykładem „Frotexu” poszli pracownicy innych zakładów pracy z terenu Prudnika, między innymi: zakład rymarsko-tapicerski w Prudnickiej Spółdzielni Pracy Różnej Wytwórczości Ogniwo, Spółdzielnia Transportu Wiejskiego w Prudniku, Zakład Usług Telewizyjnych, Spółdzielnia Kółek Rolniczych, Państwowy Ośrodek Maszynowy i Opolska Fabryka Mebli (zakład nr. 4 w Prudniku).
III Rzeczpospolita
Po pierwszych wyborach do samorządu terytorialnego w Polsce po jego przywróceniu w 1990 roku burmistrzem miasta został Jan Roszkowski. W grudniu 1990 pomnik Wdzięczności Armii Czerwonej znajdujący się na Placu Wolności został wyrwany z ziemi i wywieziony. Na jego miejscu w 1996 powstał pomnik Żołnierza Polskiego.
Prudnik był pierwszym miastem w Polsce zalanym podczas powodzi w lipcu 1997. W nocy z 6 na 7 lipca woda na Złotym Potoku zniosła kładkę dla pieszych na remontowanym moście przy ul. Kościuszki. Woda wlała się na niżej położone tereny wzdłuż biegu rzeki Prudnik, m.in. ulice: Kochanowskiego, Morcinka, Chrobrego, Batorego, Powstańców Śląskich, Kolejowa, Ogrodowa, Nyska. Zalane zostały liczne zakłady przemysłowe. Z miasta i okolicznych wsi ewakuowano 192 osoby. W usuwaniu skutków powodzi w Prudniku pomagali żołnierze z Ukrainy. Straty w gminie Prudnik oszacowano na 8,6 miliona złotych (86 miliardów „starych” złotych). Zalane zostały 102 budynki, 836 ha gruntów rolnych, 119 domów jednorodzinnych, 3 obiekty sportowe, 3 przedszkola, 4 budynki szkolne, 17 budynków produkcyjnych, a liczbę poszkodowanych wyznaczono na 2425 osób.
W czerwcu 1997 została oddana do użytku miejska oczyszczalnia ścieków przy ul. Poniatowskiego. W ramach reformy administracyjnej w Polsce w 1999 Prudnik ponownie stał się siedzibą powiatu prudnickiego. W kwietniu 2003 Ośrodek Badań Wyborczych zorganizował w Prudniku prareferendum w sprawie przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, traktowane jako „próba generalna” przed prawdziwym referendum w czerwcu. 81% głosujących mieszkańców opowiedziało się za wejściem do Unii. Wyniki prareferendum w Prudniku analizowały ogólnopolskie media.
W 2009 Wieża Woka została gruntownie odrestaurowana przez gminę Prudnik i obecnie pełni rolę punktu widokowego. 20 czerwca 2015 Prudnik przystąpił do Międzynarodowego Stowarzyszenia Miast Dobrego Życia Cittàslow.
Uchwałą z 18 grudnia 2020 Rady Miejskiej Prudnika wyznaczono na terenie gmin Prudnik i Głuchołazy aglomerację Prudnik o równoważnej liczbie mieszkańców 30667 oraz zlokalizowaną na terenie miejscowości: Prudnik, Chocim, Dębowiec, Jarnołtówek, Łąka Prudnicka, Moszczanka, Niemysłowice, Pokrzywna z oczyszczalnią ścieków w Prudniku.
Demografia
Według danych GUS z 30 czerwca 2018, Prudnik miał 21170 mieszkańców (6. miejsce w województwie opolskim i 212. w Polsce), powierzchnię 20,50 km² (10. miejsce w województwie opolskim i 284. miejsce w Polsce) i gęstość zaludnienia 1033 os./km².
Mieszkańcy Prudnika stanowią około 37,77% populacji powiatu prudnickiego, co stanowi 2,15% populacji województwa opolskiego.
Prudnik podlega pod Urząd Statystyczny w Opolu, oddział w Prudniku.
stare miasto, w granicach średniowiecznego założenia
kościół parafialny pw. św. Michała Archanioła, wzniesiony w 1279, w dokumentach wzmiankowany w 1321, pierwotnie drewniany, z 1612, obecnie istniejący kościół zbudowano w l. 1730–1738
wieża zamkowa zwana wieżą Woka, z XIII/XIV w., XV w., pozostałość starego, średniowiecznego murowanego zamku zbudowanego prawdopodobnie przed 1262 przez Woka z Rożemberka, usytuowana jest w zachodniej części Starego Miasta, na lekkim wzniesieniu. Z dawnego zamku pozostała cylindryczna, murowana z kamienia wieża tzw. stołp (wieża ostatniej szansy) o dwu kondygnacjach zaznaczonych odsadzkami oraz z trzecią niższą kondygnacją o rzucie ośmioboku. Od północy, w połowie wysokości znajduje się otwór w obramieniu kamiennym z dwoma konsolkami. Po gruntownej renowacji w 2009 wieża Woka stała się punktem widokowym zarządzanym przez Muzeum Ziemi Prudnickiej
mury obronne – zachowany m.in. fragment z dwiema basztami murowanymi z kamienia i cegły z XV-XVI w. w chwili obecnej jest siedzibą Muzeum Ziemi Prudnickiej; ponadto zachowała się Brama Dolna, w dokumentach wzmiankowana w 1481, usytuowana w południowej pierzei obecnej ulicy Batorego. Do wysokości drugiej kondygnacji wieży wbudowana jest w mury zbudowanych później kamienic. Wieża jest murowana, otynkowana, posiada trzy kondygnacje i jest zwieńczona murowanym hełmem stożkowym. Została odremontowana w 2006.
ratusz miejski, z XVIII w., 1840, jako obiekt drewniany istniał już w średniowieczu, murowany powstał w 1782 a obecny kształt uzyskał w latach 1894–1896
„Dom Katolicki”, pl. Farny 1, z poł. XIX w.
domy, ul. Batorego 7, z poł. XIX w.
dom, ul. Batorego 11
dom, ul. Bolesława Chrobrego 34, z poł. XIX w.
dom, ul. Bolesława Chrobrego 51, z XVIII w./XIX w., nie istnieje
domy, ul. Damrota 21, 23, z k. XVIII w., nie istnieją
wschodnie skrzydło d. szpitala ob. domu św. Jana Bożego wraz z ogrodzeniem w zespole klasztornym bonifratrów oraz klatkę schodową w północnym skrzydle d. szpitala przyległą do budynku klasztoru wraz z gruntem w granicach fundamentowania, ul. Piastowska 6 (1896, 1914–1916)
klasztorfranciszkanów w Prudniku-Lesie – klasztor powstał w 1852. Wtedy to przybył tu franciszkański odłam alkantarystów. Wybierając zaciszne miejsce w pobliżu Prudnika, zrezygnowali z osiedlenia się w klasztorze na Górze Świętej Anny. W wyniku konfliktu z diecezją alkantaryści opuścili Prudnik, ich miejsce zajął pustelnik. W 1866 na stałe zamieszkali tu franciszkanie. Ich dziełem był kilkukrotnie rozbudowywany klasztor (Kościół pw. św. Józefa – 1866, klasztor – 1900 i 1921). Przy klasztorze powstała droga krzyżowa, a w 1904 uroczyście poświęcono grotę lurdzką. Szczególną czcią otaczano znajdujący się w kościele obraz św. Józefa. W klasztorze tym w okresie od 6 października 1954 do 28 października 1955 był więziony kardynał Stefan Wyszyński. Znajduje się tam sala pamięci upamiętniająca to uwięzienie. Po skierowaniu prymasa do Komańczy postanowiono zamienić budynki klasztorne na prewentorium dla dzieci wojskowych. Prace były już zaawansowane, ale wskutek oporu mieszkańców Prudnika postanowiono oddać franciszkanom (Prowincji św. Jadwigi Zakonu Braci Mniejszych) ich własność. W 1996 biskup opolski, abp Alfons Nossol, podniósł kościół do rangi sanktuarium św. Józefa. Obecnie jest to jedno z najczęściej odwiedzanych miejsc w Górach Opawskich, czemu sprzyja istniejąca na Koziej Górze (316 m n.p.m.) od 2009 wieża widokowa
kolumna maryjna, ufundowana w 1694 przez notariusza miejskiego Piotra Ortmana i jego żonę dla uczczenia ofiar dżumy w 1625. Usytuowana w północno-zachodniej części Rynku
W Prudniku do 2010 największym pracodawcą w mieście były Zakłady Przemysłu Bawełnianego „Frotex”, które w latach świetności zatrudniały 4 tysiące pracowników. Drugim co do wielkości, już nieistniejącym przedsiębiorstwem były Prudnickie Zakłady Obuwia „Primus“, które zostały zlikwidowane w 2004 (zatrudniały przeszło tysiąc osób).
W 2019 wskaźnik bezrobocia w Prudniku wynosił 12,0%. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w Prudniku wynosiło 3 847,86 zł.
Od 1996, przy ulicy Legionów 6 znajduje się firma Artech Polska Sp. z o.o., która zajmuje się produkcją kaset do drukarek. Obecnie pracuje w niej ponad 250 osób. Przy ulicy Stefana Batorego 35 znajduje się Spółdzielnia „Pionier”, w której są produkowane części do samochodów. Przy ulicy Prężyńskiej 1 znajduje się Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska.
We wrześniu 2016 w Prudniku uruchomiono amerykański koncern Henniges Automotive (dostawca uszczelek i komponentów amortyzujących drgania na potrzeby przemysłu motoryzacyjnego). Funkcjonuje on w halach po dawnej fabryce „Frotex”. Jest pierwszą inwestycją tego przedsiębiorstwa w Polsce. Pod koniec 2017, pracowało tam około 150 osób. W ciągu 5 lat ma tam pracować ponad 500 osób. Prudnik jest położony 150 kilometrów na północ od fabryki Henniges Automotive w Hranicach w kraju ołomunieckim w Czechach, która została uruchomiona w 2008.
Przy ulicy Kościuszki 15 znajduje się główna siedziba firmy TBO Group, która zajmuje się produkcją wind, dźwigów i platform dla niepełnosprawnych. Przy ulicy Prężyńskiej 19 swoją siedzibę ma firma Torkonstal, producent pojemników i kontenerów metalowych. Przy ulicy Przemysłowej 11 znajduje się siedziba firma Furnika, zajmująca się lamp i taśm LED, żarówek LED, klipsów LED, zasilaczy, rozdzielaczy, kabli, kontrolerów i wyłączników. Przy drodze prowadzącej z Prudnika do Dębowca znajduje się kopalnia szarogłazu. Przy ulicy Meblarskiej 1 znajduje się oddział firmy Steinpol Central Services Sp. z o.o. z siedzibą w Rzepinie, która zajmuje się produkcją mebli tapicerowanych.
W Prudniku przy ul. Meblarskiej 2 znajduje się elewator zbożowy firmy Polskie Młyny S.A. Przy ulicy Prężyńskiej 38A znajduje się siedziba firmy Cream Sp. z o.o., która produkuje urządzenia dla przemysłu spożywczego.
Prudnik jest siedzibą inspektoratu ZUS, który swoim zasięgiem terytorialnym obejmuje gminy: Biała, Głogówek, Lubrza, Prudnik, Strzeleczki, Walce, a także urzędu skarbowego dla gmin Biała, Głogówek, Lubrza, Prudnik i oddziału PZU.
Linia kolejowa nr 137 relacji Katowice – Legnica, zwana magistralą podsudecką, została doprowadzona do Prudnika w 1876. Połączyła ona uprzemysłowione miasta Przedgórza Sudeckiego z kopalniami Górnego Śląska. Została zaliczona do linii pierwszorzędnych o najważniejszym znaczeniu państwowym.
Lokalni przedsiębiorcy i właściciele majątków ziemskich zawiązali w 1895 spółkę Kolej Prudnicko-Gogolińska z siedzibą w Prudniku, której celem stała się budowa linii lokalnej z Prudnika do Gogolina. Linia kolejowa nr 306 relacji Prudnik – Goglin została oddana do użytku w 1896. Powódź w 1997 zniszczyła most na Odrze w Krapkowicach, uniemożliwiając dojazd do Gogolina. W 2005 ruch na linii 306 został zawieszony. Zmodernizowana do celów towarowych linia relacji Prudnik – Krapkowice została oddana do użytku w 2016. Na bocznicy między składem militarnym w lesie koło Strzeleczek a Prudnikiem odbywa się wojskowy ruch transportowy.
Transport autobusowy
Dworzec autobusowy w Prudniku znajduje się w pobliżu centrum miasta, przy ul. Kościuszki 9. W październiku 2021 został zamknięty w celu przebudowy. W styczniu 2023 zakończono budowę nowego budynku dworca. Centrum przesiadkowe zostało otwarte 1 marca 2023. Zajezdnia autobusowa znajduje się na ul. Kościuszki 74, przy skrzyżowaniu z ul. Grunwaldzką.
W latach 1953–1960 w Prudniku funkcjonowała stacja terenowa PKS-u okręgu katowickiego. W 1960 utworzono placówkę terenową PKS-u Nysa. Następnie, od 1980 do 1990 działał oddział PKS w ramach dyrekcji w Opolu. W 1990 zlikwidowano dyrekcję okręgową i utworzono PPKS Prudnik. W 2004 prudnicki PKS został sprywatyzowany z udziałem Connex Polska. W 2008, w wyniku połączenia spółek PKS Connex Prudnik i PKS Connex Kędzierzyn-Koźle, utworzona została spółka Veolia Transport Opolszczyzna, w 2013 przejęta przez Arriva Bus Transport Polska. W 2019 Arriva wycofała się z Prudnika. Wówczas organizacją przewozów pasażerskich w Prudniku i okolicy zajęły się ościenne PKS-y. W grudniu 2021 powołano Powiatowo-Gminny Związek Transportu „Pogranicze”, mający na celu poprawę jakości transportu.
Na terenie miasta funkcjonuje komunikacja miejska, świadczenie usług zleca Urząd Miasta. Obsługa komunikacji odbywa się przez firmy zewnętrzne wyłonione w drodze ogłaszanego co roku przetargu. Zgodnie z uchwałą przyjętą w 2021, komunikacja miejska w Prudniku została ustanowiona bezpłatną dla pasażerów. W 2022 przetarg na przewozy miejskiej komunikacji autobusowej wygrało Przedsiębiorstwo Usługowo-Handlowe „Fox”.
Śląski Festiwal Ziemi Prudnickiej im. Ludwiga van Beethovena – festiwal muzyki klasycznej odbywający się corocznie w październiku w Prudniku i Głogówku
Wystawa Twórców Ludowych i Rzemiosła Artystycznego Pogranicza Polsko-Czeskiego
Targi Przedsiębiorczości i Rzemiosła Inter–Region „Dom i Ogród”
Odniesienia w kulturze masowej
Gerhart Hauptmann – Przed zachodem słońca (tyt. oryg. Vor Sonnenuntergang), 1932
Głównym podmiotem odpowiedzialnym za sport i rekreację w mieście jest Ośrodek Sportu i Rekreacji w Prudniku. Z dniem 1 stycznia 2020 został połączony z Agencją Promocji i Rozwoju Gminy Prudnik tworząc Agencję Sportu i Promocji.
W mieście działały również m.in. kluby piłkarskie WKS Kabewiak Prudnik i LUKS Flora Prudnik, kluby kolarskie LZS Prudnik, LKS Zarzewie Prudnik, Włókniarz Prudnik, Pogoń Prudnik, Zryw Prudnik, PTTK Prudnik, Góral Ziemia Prudnicka, SKS Prudnik i klub hokeja na lodzie Pogoń Prudnik. W Prudniku utworzono jedyny w województwie opolskim męski Koszykarski Ośrodek Sportowego Szkolenia Młodzieży PZKosz.
Mieszkańcy Prudnika wybierają do swojej Rady Miejskiej 16 radnych (16 z 21). Pozostałych 5 radnych wybierają mieszkańcy terenów wiejskich gminy Prudnik.
Liczba radnych poszczególnych ugrupowań w Radzie Miejskiej w latach 1990–2028:
Pierwszą siedzibą burmistrzów prudnickich był ratusz w centrum Rynku. W 1896 wzniesiono nowy gmach Urzędu Miejskiego przy miejscowym rynku, rozebrany w latach 50.–60. XX wieku. Od tej pory siedzibą burmistrzów jest Urząd Miejski przy ul. Kościuszki 3.
Współpraca zagraniczna Prudnika obejmuje przede wszystkim płaszczyznę kulturalną, oświatową, naukową, gospodarczą czy sportową ze swoimi miastami partnerskimi, z którymi podpisano umowę o wzajemnej współpracy oraz z miastami zaprzyjaźnionymi.
Ponadto, miastem zaprzyjaźnionym z Prudnikiem jest Racibórz.
Turystyka
Prudnik jest jednym z miast o największych walorach turystycznych w województwie opolskim. Posiada rozwiniętą turystykę, jednak nie jest to typowo turystyczne miasto. Jest tu dobrze rozwinięta baza noclegowa i gastronomiczna. Położenie miasta sprawia, że stanowi ono bazę wypadową na polsko-czeskim pograniczu. Tutaj zaczyna się, ciągnący się przez całe Sudety (do Świeradowa-Zdroju) Główny Szlak Sudecki im. Mieczysława Orłowicza – jedna z dwóch najważniejszych oznakowanych tras pieszych w polskich górach. Ze względu na kolarskie tradycje Prudnika (miejsce pochodzenia Stanisława Szozdy i Franciszka Surmińskiego), szczególną rolę w turystyce miasta odgrywa turystyka rowerowa. W lipcu 2010 w Prudniku obchodzony był VI Europejski Tydzień Turystyki Rowerowej, w którym wzięło udział 605 rowerzystów z całej Europy. Prudnik jest jedną z najczęściej odwiedzanych miejscowości w Górach Opawskich. Sanktuarium św. Józefa w Prudniku-Lesie – miejsce internowania prymasa Stefana Wyszyńskiego – jest ważnym centrum pielgrzymkowym. Oprócz Polaków, Prudnik odwiedzają też turyści z Czech i Niemiec, przez co w mieście można znaleźć trójjęzyczne tablice informacyjne. W mieście ma swoją siedzibę Oddział PTTK „Sudetów Wschodnich”, który m.in. przyznaje turystyczną Odznakę Krajoznawczą Ziemi Prudnickiej za zwiedzenie odpowiedniej liczby obiektów w miejscowościach położonych na ziemi prudnickiej.
Szlak Historyczny Lasów Królewskiego Miasta Prudnik (17,5 km): Park Miejski w Prudniku – stare dęby w Prudniku – Kapliczna Góra – Kobylica – Dębowiec – rozdroże pod Trzebiną – sanktuarium św. Józefa w Prudniku–Lesie – Prudnik–Lipy – Park Miejski w Prudniku
Ścieżka spacerowa „Od Jana Pawła II do Stefana Wyszyńskiego” (5,3 km): kościół Miłosierdzia Bożego w Prudniku – Czyżykowa Góra – sanktuarium św. Józefa w Prudniku–Lesie
Ścieżka dydaktyczna „Las Prudnicki” (7 km): ul. Dąbrowskiego w Prudniku – stare dęby w Prudniku – Kobylica – sanktuarium św. Józefa w Prudniku–Lesie – ul. Dąbrowskiego w Prudniku
Prudnik zalicza się do największych ośrodków jeździeckich w województwie opolskim. Przez obszar Prudnika przebiega wyznaczony jeden szlak konny:
(11 km): biegnie przez Las Prudnicki między Moszczanką a Kozią Górą
Baza noclegowa
W Prudniku znajdują się 2 hotele trzygwiazdkowe („Olimp” i „Oaza”), a także całoroczne schronisko turystyczne „Dąbrówka” z filią „U Króla Gór Opawskich” w Wieszczynie.
Punkty widokowe
Wieża Woka – pozostałość po XIII-wiecznym zamku, najstarsza prywatna budowla obronna na terenie Polski. Po gruntownym odrestaurowaniu w 2009 pełni rolę punktu widokowego. Liczy 41 m wysokości, rozpościera się z niej widok na panoramę Prudnika i Gór Opawskich.
Wieża Katowska – jedna z pozostałości po XV-wiecznych murach miejskich, wchodzi w skład tzw. „Arsenału”, czyli siedziby głównej Muzeum Ziemi Prudnickiej. Po rewitalizacji 2014 pełni rolę punktu widokowego. Na jej szczycie znajduje się taras widokowy, z którego można oglądać panoramę Prudnika.
wieża widokowa na Koziej Górze – dostępna całorocznie drewniana wieża widokowa na Koziej Górze, ok. 3 km na południe od centrum Prudnika, w pobliżu sanktuarium św. Józefa. Otwarta w 2009, ma 15 m wysokości, przy czym górny taras widokowy znajduje się na wysokości 11 m. Z najwyższego tarasu rozciąga się widok na Góry Opawskie (masyw Biskupiej Kopy i Srebrnej Kopy), Prudnik, a przy dobrej widoczności na Górę Świętej Anny. Pod wieżą znajdują się stoliki z ławkami.
platforma widokowa przy stawach paciorkowych – drewniana platforma widokowa nad ostatnim z pięciu stawów paciorkowych na południu miasta. Niecki służą dłuższemu utrzymaniu wody w lokalnym środowisku przyrodniczym. Z platformy roztacza się widok na Prudnik.
platforma widokowa na Czyżykowej Górze – drewniana platforma widokowa postawiona w najwyższym punkcie alei w kompleksie ogrodów działkowych na Czyżykowej Górze między ul. Łuczniczą a Wiejską. Powstała w kwietniu 2015 w ramach ścieżki spacerowej PTTK „Od Jana Pawła II do Stefana Wyszyńskiego”. Z platformy rozpościera się widok na Prudnik.
trzy platformy widokowe przy ścieżce pieszo-rowerowej wokół stawu przy ul. Poniatowskiego, zbudowane w 2018.
Wieże widokowe w Prudniku wchodzą w skład programu turystycznego Wieże Pogranicza, który ma zachęcić turystów do odwiedzenia punktów widokowych i poznawania atrakcji pogranicza polsko-czeskiego w Górach Opawskich i Jesionikach. Ponadto, w północnej części miasta znajduje się prywatna wieża widokowa przy hotelu, a w pobliskiej Wieszczynie dostępna całorocznie wieża widokowa wybudowana w 2009 w ogrodzie schroniska młodzieżowego, z widokiem na masyw Biskupiej Kopy i Srebrnej Kopy, podobna do wieży na Koziej Górze.
Przychodnia Lekarska „Optima Medycyna” (ul. Nyska 1, ul. Ogrodowa 2A)
Służby mundurowe
Policja – Komenda Powiatowa Policji w Prudniku (ul. Skowrońskiego 39)
Areszt Śledczy – przeznaczony dla mężczyzn. Obsługuje sądy i prokuratury w Prudniku i Nysie. W jego skład wchodzi też oddział zakładu karnego typu zamkniętego dla mężczyzn recydywistów penitencjarnych.
Straż pożarna – Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Prudniku (ul. Legionów 12A)
Odznaka honorowa „Zasłużony dla Miasta i Gminy Prudnik” została ustanowiona Uchwałą Rady Miejskiej Nr XLV/375/1998 z dnia 26 marca 1998. Jest ona przyznawana osobom, instytucjom, organizacjom społecznych, gospodarczych i politycznych jako wyraz uznania i wdzięczności za zasługi dla miasta i gminy Prudnik.
↑Na czeskiej mapie Moraw i Śląska z 1888 roku wydanej przez dr. Karela Schobera jest nazwa Brudník, choć jest to raczej błąd literowy niż prawdziwa nazwa, gdyż mapy niemieckie z tego okresu nie podają takiej nazwy. Mapa Moraw i Śląska z 1888 roku.
↑Wykaz obejmuje przynależność radnych do ugrupowań w dniu publikacji wyników wyborów (w niektórych przypadkach radni zmienili w trakcie trwania kadencji swoją przynależność, bądź stali się radnymi niezależnymi).
↑Zygmunt Boras: Związki Śląska i Pomorza Zachodniego z Polską w XVI wieku. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 1981, s. 60. OCLC9281477. Cytat: Górny Śląsk zaś dzielił się na księstwa: opolskie, niemodlińskie . (pol.).
↑FryderykF.KremserFryderykF., Góry Opawskie, czyli okolice Biskupiej Kopy, Opole: Wojewódzki Ośrodek Informacji Turystycznej, 1986.brak strony (książka)
↑Marta Hatalska. Prudnik – miejscem obrad sejmiku opolsko-raciborskiego od połowy XVI do połowy XVIII w. „Ziemia Prudnicka”, 2004. Prudnik: Spółka Wydawnicza „ANEKS”.brak numeru strony
↑MarcinM.HusakMarcinM., Prudnicki burmistrz Mathias der altere Bilitzer, czyli... słów kilka o sposobie sprawowania władzy pod panowaniem Habsburgów cz. 2, „Tygodnik Prudnicki”, 8 (1313), 24 lutego 2016, s. 14, ISSN1231-904X.
↑MarcinM.HusakMarcinM., Słów kilka o Königerach (cz.2), „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 44 (1192), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 30 października 2013, s. 13, ISSN1231-904X.
↑Marcin Husak: Niecodziennik! Prudnik mniej znany... Agencja Promocji i Rozwoju Gminy Prudnik, 2018, s. 77. ISBN 83-65916-45-2.
↑FranciszekF.DendewiczFranciszekF., Prudniczanie w powstaniu styczniowym, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 5 (635), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 29 stycznia 2003, s. 18, ISSN1231-904X.
↑SebastianS.RosenbaumSebastianS., MirosławM.WęckiMirosławM., Nadzorować, interweniować, karać. Nazistowski obóz władzy wobec Kościoła katolickiego (1934–1944). Wybór dokumentów, Katowice: Instytut Pamięci Narodowej, 2010, s. 60.
↑Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa „Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939- 1945”, Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, s. 494.
↑Odsłonięcie pomnika, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 35 (301), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 1 września 1996, s. 1, 3, ISSN1231-904X.
↑RyszardR.NowakRyszardR., Dwa i pół tysiąca poszkodowanych, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 27 (861), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 4 lipca 2007, s. 12, ISSN1231-904X.
↑KamilaK.JamiołKamilaK., Wielka woda, „Gazeta Pogranicza”, Jarosław Okrągły – redaktor naczelny, 10 (12), Prudnik: TelArt Studio, 19 lipca 2017, s. 13, ISSN2543-9081.
↑Oczyszczalnia ze wstążką, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 22 (341), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 1 czerwca 1997, s. 1, ISSN1231-904X.
↑Antoni Kazimierz Dudek: Prudnik – Las. Przewodnik. Sanktuarium św. Józefa i miejsce uwięzienia Księdza Prymasa Stefana Wyszyńskiego. Wrocław: Franciszkańskie Wydawnictwo św. Antoniego, 2007. ISBN 978-83-60791-57-8.brak strony w książce
↑ abWielkie ćwiczenia. Nam niedogodności nie grożą, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 8 (1722), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 21 lutego 2024, s. 6, ISSN1231-904X.
↑DamianD.WicherDamianD., Nowy PKS, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 49 (732), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 8 grudnia 2004, s. 5, ISSN1231-904X.
↑Bogdan Kociński, Janusz Stefanko, Jan Siekaniec, Radosław Roszkowski: Śladami Mistrzów Pogranicza. Prudnik: Starostwo Powiatowe, 2022, s. 85–117. ISBN 978-83-962065-0-3.
↑AntoniA.WeigtAntoniA., Witamy uczestników Tour de Pologne, „Głos Włókniarza”, 24 (278), Prudnik: Samorząd Robotniczego PZPB, 1 września 1976, s. 2.
↑Dookoła Polski przez Prudnik, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 38 (201), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 25 września 1994, s. 9, ISSN1231-904X.
↑Z frekwencją powyżej średniej, „Głos Włókniarza”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 12 (661), Opole: Opolskie Wydawnictwo Prasowe, 15 czerwca 1990, s. 2.
↑Wyniki wyborów samorządowych, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 26 (189), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 26 czerwca 1994, s. 1, 4, ISSN1231-904X.
↑Wybory gminne w Prudniku, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 41 (412), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 15 października 1998, s. 3, ISSN1231-904X.
↑MarcinM.HusakMarcinM., Prudnicki burmistrz Mathias der altere Bilitzer, czyli... słów kilka o sposobie sprawowania władzy pod panowaniem Habsburgów cz.1, „Tygodnik Prudnicki”, 7 (1312), 17 lutego 2016, ISSN1231-904X.brak strony (czasopismo)
Antoni Kazimierz Dudek: Prudnik – Las. Przewodnik. Sanktuarium św. Józefa i miejsce uwięzienia Księdza Prymasa Stefana Wyszyńskiego. Wrocław: Franciszkańskie Wydawnictwo św. Antoniego, 2007. ISBN 978-83-60791-57-8.brak strony w książce
Józef Michałek: Góry Opawskie. Katowice: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1979.brak strony w książce
Ryszard Kasza: Ulicami Prudnika z historią i fotografią w tle. Przemysław Birna, Franciszek Dendewicz, Piotr Kulczyk. Prudnik: Powiat Prudnicki, 2020. ISBN 978-83-954314-5-6.