Skały metamorficzne

Ten artykuł od 2021-03 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Skały metamorficzne (skały przeobrażone) – jeden z trzech głównych typów skał budujących skorupę ziemską, powstałe ze skał magmowych bądź osadowych (jak również niekiedy innych metamorficznych) na skutek przeobrażenia (metamorfizmu) pod wpływem wysokich temperatur (np. w pobliżu ognisk magmy) lub wysokiego ciśnienia (np. w wyniku pogrążania skał), oraz związanych z nimi procesów chemicznych. Metamorfizm powoduje zmiany składu mineralnego, czasami też chemicznego skał oraz ich struktury i tekstury.

Skałę (najczęściej magmową lub osadową) z której powstaje skała metamorficzna, nazywamy protolitem. Z danego protolitu mogą w różnych warunkach metamorficznych (tzw. facjach) powstać różne skały metamorficzne. Z drugiej strony z różnych skał wyjściowych mogą powstać takie same skały metamorficzne.

Przykłady skał metamorficznych

• 
  Marmur dolomitowy z lizardytem – przykład metamorfizmu regionalno-kontaktowego (mezo, katazona)
• 
  Marmur kalcytowy – przykład metamorfizmu regionalno-kontaktowego (mezo, katazona)
• 
  Czaroityt – przykład metamorfizmu metasomatycznego
• 
  Gnejs oczkowy – przykład metamorfizmu regionalno-dyslokacyjnego (mezozona)
• 
  Granulit – przykład metamorfizmu regionalnego (katazona)
• 
  Hornfels andaluzytowo-kordierytowy – przykład metamorfizmu kontaktowego
• 
  Hornfels z mineralizacja siarczkowo-kwarcową – przykład metamorfizmu kontaktowego-metasomatycznego
• 
  Skarn diopsydowo-stilbitowy – przykład metamorfizmu kontaktowego-metasomatycznego
• 
  Skarn wollastonitowo-diopsydowy – przykład metamorfizmu kontaktowego-metasomatycznego
• 
  Łupek muskowitowy z almandynem – przykład metamorfizmu regionalnego (epizona)
• 
  Łupek serycytowy ze staurolitem – przykład metamorfizmu regionalnego (epizona)
• 
  Mylonit (gnejs listewkowy) – przykład metamorfizmu dyslokacyjnego (mezozona)
• 
  Fyllit – przykład metamorfizmu regionalnego (epizona)
• 
  Serpentynit – przykład metamorfizmu metasomatycznego (hydrotermalnego), (mezozona)
• 
  Tektyt – Mołdawit – przykład metamorfizmu szokowego (impaktowego)

Podział skał metamorficznych

Podział ze względu na strukturę wewnętrzną

• wykazujące foliację: fyllit, łupek krystaliczny, gnejs, amfibolit, granulit, hornfels, migmatyt
• pozbawione foliacji (struktura granularna): marmur, kwarcyt, zieleniec, amfibolit, eklogit, granulit, hornfels

Podział ze względu na stopień przeobrażenia

• epizona – strefa najpłytsza 6 – 10 km, od 100 °C do 300 °C
• mezozona – strefa pośrednia 10 – 18 km, od 300 °C do 500 °C
• katazona – strefa najgłębsza 18 – 30 km, od 500 °C do 900 °C

Podział ze względu na facje metamorfizmu

 Osobny artykuł: facje metamorfizmu.

• Facje metamorfizmu regionalnego
  • Facja zeolitowa
  • Facja zieleńcowa
  • Facja łupków glaukofanowych
  • Facja almandynowo-amfibolitowa
  • Facja granulitowa
  • Facja eklogitowa
• Facje metamorfizmu kontaktowego
  • Facja albitowo-epidotowo-hornfelsowa
  • Facja hornblendowo-hornfelsowa
  • Facja piroksenowo-hornfelsowa
  • Facja sanidynitowa

Zobacz też

Zobacz galerię związaną z tematem: Skały metamorficzne

• metamorfizm

Bibliografia

• W. Heflik, Metamorfizm w świetle niektórych zagadnień fizykochemicznych, Wyd. Wydawnictwa AGH, Kraków 1993, Nr bibliografii narodowej PB 5860/93

Linki zewnętrzne

• Charakterystyka skał metamorficznych pod względem genetycznym i przykłady