Sokółka

W dzisiejszym artykule zagłębimy się w fascynujący świat Sokółka. Na przestrzeni dziejów Sokółka był przedmiotem badań, debat i podziwu, przyciągając uwagę artystów, naukowców, filozofów i ciekawskich. Na kolejnych stronach będziemy badać różne aspekty Sokółka, od jego wpływu na społeczeństwo po znaczenie w dziedzinie nauki. Dodatkowo przeanalizujemy jej wpływ na kulturę popularną oraz to, jak na przestrzeni lat ukształtowała ona nasze postrzeganie i przekonania. Przygotuj się na zanurzenie się w odkrywczą podróż przez historię i teraźniejszość Sokółka.

Sokółka
miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Ilustracja
Plac Tadeusza Kościuszki w Sokółce
Herb Flaga
Herb Flaga
Dewiza: Sokółka – naturalnie wielokulturowa
Państwo

 Polska

Województwo

 podlaskie

Powiat

sokólski

Gmina

Sokółka

Data założenia

XV wiek

Prawa miejskie

28 lutego 1609

Burmistrz

Ewa Kulikowska

Powierzchnia

18,59 km²

Populacja (31.12.2019)
• liczba ludności
• gęstość


18 063
971,7 os./km²

Strefa numeracyjna

85

Kod pocztowy

16-100

Tablice rejestracyjne

BSK

Położenie na mapie gminy Sokółka
Mapa konturowa gminy Sokółka, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Sokółka”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko prawej krawędzi u góry znajduje się punkt z opisem „Sokółka”
Położenie na mapie województwa podlaskiego
Mapa konturowa województwa podlaskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Sokółka”
Położenie na mapie powiatu sokólskiego
Mapa konturowa powiatu sokólskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Sokółka”
Ziemia53°24′25″N 23°30′00″E/53,406944 23,500000
TERC (TERYT)

2011084

SIMC

0923443

Urząd miejski
pl. Kościuszki 1
16-100 Sokółka
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa

Sokółka – miasto w Polsce, w województwie podlaskim, siedziba powiatu sokólskiego i gminy miejsko-wiejskiej Sokółka.

Prawa miejskie nadane zostały Sokółce w roku 1609. Miasto królewskie ekonomii grodzieńskiej położone było w końcu XVIII wieku w powiecie grodzieńskim województwa trockiego w Wielkim Księstwie Litewskim. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa białostockiego.

Położenie

Miasto położone jest na obszarze Wzgórz Sokólskich, w północnej części Niziny Podlaskiej, u źródeł rzeki Sokołdy.

Przez miasto przebiegają międzynarodowa trasa drogowa droga krajowa nr 19 oraz kolejowa Warszawa – Grodno i dalej w kierunkach na Wilno, Rygę, Sankt-Petersburg, Mińsk i Moskwę. Sokółka oddalona jest o 16 km od polsko-białoruskiego przejścia granicznego w Kuźnicy Białostockiej.

Historia

Początki miasta

Rycina Bony Sforzy z okresu, w którym nadany został jej dworek Sucholda, na obszarze dzisiejszej Sokółki

Pierwotnie Sokoldka (Sokółka) była wsią koronną założoną przez rewizorów królewskich na trakcie z Grodna do Knyszyna. Nazwa miasta wywodzi się od nazwy rzeki Sokoldka (Mała Sokołda). Z biegiem czasu nazwa uległa zmianie przez uproszczenie spółgłoskowe -ldk do -lk i skojarzenie z Sokółką z Mazowsza i wsią Sokólki spod Ełku. Na początku XVI wieku istniał tu dwór myśliwski Sucholda znajdujący się we władaniu królowej Bony, który został nadany jej przez Zygmunta Starego w roku 1524 wraz z rozległym obszarem od Kowna do Narwi i Świsłoczy, jaki wydzielił z Puszczy Grodzieńskiej. W 1565 roku Zygmunt August ufundował w Sokółce kościół katolicki, a parafia funkcjonowała od roku 1592. W latach 1586–1589 Sokółka stała się wsią targową. Prawa miejskie otrzymała 28 lutego 1609 roku od Zygmunta III Wazy. Przed nadaniem praw miejskich do Sokółki przybyli rewizorzy królewscy Jerzy Scipio del Campo oraz Stefan Nieszkowski, którzy dokonali rozplanowania przyszłego miasta.

Sokółka w XVII i XVIII wieku

Tablica poświęcona Antoniemu Tyzenhauzowi na ścianie Muzeum Ziemi Sokólskiej

Kanclerz wielki litewski Albrycht Stanisław Radziwiłł w swoim pamiętniku pod datą 18 maja 1633 roku zapisał: „Na zaproszenie starosty żmudzkiego i wojewody brzeskiego, mego brata, udaliśmy się do Sokółki, gdzie król i my wszyscy zostaliśmy przyjęci wspaniale. Zanim tam przybyliśmy, król mówił mi (ponieważ jeszcze nigdy w tym miejscu nie byłem), że zobaczę dom drewniany, który został zbudowany za cenę 7000 zł, lecz niedokończony i już prawie w upadku. Okazało się to prawdziwe”. W roku 1652 Ludwika Maria Gonzaga nadała parafię w Sokółce trzem współpracownikom Wincentego a Paulo. Po krótkim pobycie w mieście przeniesieni zostali oni jednak do Warszawy. W tym okresie w mieście wytapiano rudę darniową. 11 lutego 1662 roku wydano dekret, który zmuszał Żydów do opuszczenia miasta. Mogli odwiedzać Sokółkę tylko w dniach handlowych i jarmarcznych, ale nie dłużej niż na 3 dni. Żydom zabronione było nabywanie domów i dóbr ziemskich. Jeżeli któryś z nich takowy majątek posiadał, to przechodził on na własność Kościoła katolickiego. Zakazane było również wynajmowanie Żydom domów. Naruszenie dekretu wiązało się z karą pieniężną w wysokości 10 seksagen groszy litewskich na korzyść Kościoła w Sokółce. 29 grudnia 1698 roku August II nadał zamieszkującym Sokółkę Żydom przywilej wolnego handlu oraz prowadzenia szynków.

W roku 1717 miasto znalazło się na drodze pocztowej między Warszawą i Mitawą, a w mieście osadzono urzędników pocztowych z rodziny Michaelisów. W drugiej połowie XVIII wieku podskarbi nadworny litewski Antoni Tyzenhauz sprowadził rzemieślników i rozbudował miasto, próbując dokonać przestrzennej przebudowy miasta. W czasie jego administrowania dokonany został nowy podział ekonomii litewskich, w wyniku czego Sokółka została siedzibą guberni. Tyzenhauz na obszarze ekonomii grodzieńskiej wybudował szereg fabryk i manufaktur, które później upadły, jednak wprowadził na nowo wcześniej zniesioną pańszczyznę. W wyniku tego w Sokółce oraz w Kuźnicy i Krynkach pojawiły się protesty miejscowej ludności, a w latach 70. XVIII wieku pisano supliki do króla. W tym czasie w mieście znajdowały się 182 domy i stacjonował w nim garnizon kawalerii narodowej. Na zlecenie Tyzenhauza został wykonany przez Józefa de Sacco projekt założenia parkowo-pałacowego: „Planty Zabudowania gubernji J.K.mci Sokolskiey”, zbudowano jednak tylko pałacyk gubernatora. Za to do lat 80. XVIII wieku wybudowano 12 kamienic na rynku.

W czasie insurekcji kościuszkowskiej w marcu 1794 roku agitację na terenie Sokółki prowadził Joachim Litawor Chreptowicz. W kwietniu tego roku stacjonujący w mieście regiment liczył 600 osób. Po zajęciu Grodna przez Rosjan, 9 maja w Sokółce podpisany został przez kilkaset osób akces do powstania oraz zawiązano w nim Komisję Porządkową Powiatu Grodzieńskiego. Wydana została też specjalna odezwa do mieszkających na tych terenach Tatarów. W lipcu komisja ogłosiła Uniwersał połaniecki.

Okres rozbiorów

Herb Sokółki z 1845 roku

Od 1796 roku miasto znalazło się w zaborze pruskim, w prowincji Prusy Nowowschodnie. Do czasu Pokoju w Tylży w roku 1807, gdy Sokółka znalazła się w zaborze rosyjskim, stacjonował w niej szwadron wojsk pruskich, liczący 228 osób. W latach 1792 i 1803 wybuchały pożary, w wyniku których spłonęła część miasta, a w roku 1796 kościół parafialny. W roku 1848 zbudowany został murowany kościół katolicki pw. św. Antoniego. W latach 50. XIX wieku zbudowana została prawosławna cerkiew św. Aleksandra Newskiego oraz szkoła administracyjno-leśna i strzelecka, a w 1886 roku koszary. Od końca XIX wieku do wybuchu I wojny światowej w mieście stacjonował 63 Uglicki pułk piechoty. Około 1900 roku wybudowano murowaną synagogę. Znajdowała się w północno-zachodniej części miasta. W 1910 roku burmistrzem Sokółki był Józef Stanisławowicz Daszuta.

Od roku 1807 aż do 1975 Sokółka była miastem powiatowym. W XIX wieku była ośrodkiem targów, rzemiosła i drobnego przemysłu.

Sokółka w czasach II Rzeczypospolitej

Pomnik z popiersiem Józefa Piłsudskiego

Od 30 kwietnia 1919 roku Sokółka znalazła się w granicach Polski, jednak w okresie VII-IX 1920 r. zajmowana była przez wojska bolszewickie podczas wojny polsko-bolszewickiej. W lipcu 1920 roku w wyniku ostrzału artyleryjskiego część miasta została zniszczona. 24 września tego roku stacjonował w mieście sztab dowodzenia 2 Armii Wojska Polskiego, tu także został wydany przez Józefa Piłsudskiego rozkaz ataku na Lidę. 20 listopada 1996 roku odsłonięty został pomnik poświęcony bohaterom bitwy nad Niemnem z tamtego okresu z popiersiem marszałka Piłsudskiego.

W okresie międzywojennym miasto znane z garbarni oraz targów końskich i bydlęcych. W latach międzywojennych mieszkało w Sokółce około 3500 osób narodowości żydowskiej, w większości zajmowały się one handlem. W 1929 działały tu Związek Kupców, Związek Robotników Przemysłu Garbarskiego, Związek Rzemieślników Żydowskich, Związek Lokatorów oraz Związek Właścicieli Nieruchomości.

II wojna światowa

21 września 1939 roku miasto zostało zajęte przez oddziały sowieckiej 2 brygady czołgów. W czerwcu 1941 miasto zostało zajęte przez wojska niemieckie, a w lipcu weszło w skład Bezirk Bialystok. Sowieci zbudowali w Sokółce pomnik Lenina, który latem 1941 Niemcy kazali zniszczyć miejscowym Żydom.

W 1941 r. w południowo-wschodniej części miasta Niemcy utworzyli getto dla ludności żydowskiej. Oprócz kilku tysięcy Żydów z Sokółki trafiło tam również ok. 1500 Żydów z Janowa, Krynek, Czyżewa i Zaręb Kościelnych. Mieszkańcy getta pracowali w fabryce filcu, w warsztatach szewskich i krawieckich oraz wykonywali roboty drogowe. Wybudowali także zalew w Sokółce. 2 listopada 1942 ok. 8 tys. osób wywieziono z getta do obozu przejściowego w Kiełbasinie pod Grodnem. Getto szczątkowe zlikwidowano w styczniu 1943. Żydzi z sokólskiego getta zginęli w obozach zagłady w Treblince i w Auschwitz-Birkenau.

W latach 1942–1944 w Sokółce znajdował się niemiecki obóz pracy. Przeciętnie w obozie przebywało 150 osób; ogółem przeszło przez niego ok. 3 tys. osób. Podczas likwidacji obozu część więźniów rozstrzelano, a część zwolniono.

Okres powojenny

Od 1944 w okolicach miasta silna była partyzantka antykomunistyczna – np. 11 sierpnia 1946 partyzanci trzykrotnie zaatakowali lokalny posterunek Milicji Obywatelskiej. W latach 70. XX wieku we wschodniej części miasta powstały dwa duże zakłady przemysłowe: stolarski Stolbud (obecnie Sokółka Okna i Drzwi) oraz Fabryka Urządzeń Mechanicznych „Spomasz”, które po 1989 r. przeszły transformację gospodarczą okresu przemian ustrojowych.

18 grudnia 1980 r. w Sokółce powstała Terenowa Komisja Koordynacyjna Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”, której przewodniczącym został Kazimierz Kossakowski – nauczyciel Zespołu Szkół Ogólnokształacących, a jego zastępcą Bronisław Błahuszewski – kierowca PKS. 5 marca 1981 r. rezygnację z funkcji przewodniczącego złożył Kazimierz Kossakowski. Dwa tygodnie później przeprowadzono wybory do 9-osobowego Prezydium TKK, w skład którego weszli przedstawiciele sokolskich zakładów pracy: Krzysztof Krasiński (przewodniczący), pracownik Rejonu Energetycznego w Sokółce, Czesław Oszer - „Spomasz”, Marian Peliksza – „Stolbud”, Krzysztof Ignatowicz - „Budopol” Pisz, Andrzej Sienkiewicz – GS Sokółka, Bronisław Błahuszewski – PKS Sokółka, Zofia Juszkiewicz – Zespół Opieki Zdrowotnej, Barbara Łapacz – CPN, Zakład Buchwałowo i Jolanta Sagan – Oświata Sokółka.

 Osobny artykuł: Strażnica WOP Sokółka.

400-lecie miasta

W 2009 roku Sokółka obchodziła 400-lecie istnienia. Z tej okazji w Sokółce zorganizowano wiele imprez, z takimi artystami na czele jak Danzel. Ponadto przed Urzędem Miejskim postawiono pomnik, upamiętniający ten jubileusz. Wyprodukowano też sokólską monetę o nazwie „Sokole”.

Demografia

Ulica Białostocka/Droga krajowa nr 19 w Sokółce; po lewej stronie zabytkowe kamienice

W kolejnych latach Sokółka liczyła:

  • Przełom XVIII i XIX w. – 1124 mieszkańców (w tym 383 Żydów i 18 Tatarów)
  • 1867 – 3814 mieszkańców
  • 1878 – 3431 mieszkańców
  • 1945 – 4879 mieszkańców
  • 1987 – ok. 18 000
  • 2004 – 19 037
  • 2008 – 18 666

Piramida wieku mieszkańców Sokółki w 2014 roku.

Gospodarka

Nieistniejący budynek firmy „Sokółka Okna i Drzwi”, będącej kontynuacją działającego od lat 70. Stolbudu

Miasto jest głównie ośrodkiem usługowym regionu rolniczego, ale także produkcji stolarki okiennej, importu węgla kamiennego i gazu, mrożenia owoców i warzyw czy przetwórstwa mleka. Znajdujące się większe zakłady pracy w Sokółce to:

Transport

Zabytki

Zabytkowy dom w Sokółce z 1880 roku, dawniej plebania prawosławna

Zabytkami w Sokółce są:

  • Kościół parafialny św. Antoniego Padewskiego – neoklasycystyczny (ok. 1848, rozbudowany 1901-1904) z usytuowanym przy kolegiacie pomnikiem Powstańców Styczniowych,
  • Prawosławna cerkiew parafialna pw. św. Aleksandra Newskiego z lat 1850–1853
  • Granitowa płaskorzeźba – Alegoria Nauki z 1933 roku znajdująca się na elewacji frontowej budynku Szkoły Podstawowej nr 1 im. Adama Mickiewicza w Sokółce
  • Murowana kapliczka przy zbiegu ul. Grodzieńskiej i Kresowej w Sokółce z 1906 roku
  • Przedwojenne kamienice wzdłuż ulic Białostockiej i Grodzieńskiej
  • Dawna drewniana plebania prawosławna na rogu ulic Józefa Piłsudskiego i ks. Piotra Ściegiennego z 1880 roku

Inne obiekty o walorach kulturowych

Obiekty sakralne w Sokółce
Kościół św. Antoniego z 1848 roku.
Cerkiew św. Aleksandra Newskiego z roku 1853; po prawej dzwonnica bramna odbudowana w latach 2010–2013.
Zabytkowa kapliczka u zbiegu ulic Grodzieńskiej i Kresowej w Sokółce z 1906 roku.
Kaplica św. Męczennicy Pawły na cmentarzu prawosławnym w Sokółce.

Szlaki turystyczne

Podgląd miasta

W mieście znajduje się wiele kamer monitoringu wizyjnego należących do miasta, jak i osób prywatnych. Telewizja Sokółka udostępnia na swojej stronie internetowej obrazy z kilku kamer znajdujących się w różnych częściach miasta. Transmisja jest prowadzona przez całą dobę w czasie rzeczywistym. System jest cały czas rozbudowywany o kolejne kamery.

Media

W Sokółce znajdują się lokalna telewizja, gazeta internetowa i tygodnik wydawany w formie papierowej, które swoim zasięgiem obejmują cały powiat:

  • Sokółka TV
  • iSokolka.eu
  • Tygodnik Nowiny Sokólskie
  • Tygodnik Info-Sokółka

Oświata

Szkoła Podstawowa im. Adama Mickiewicza w Sokółce
Gimnazjum nr 1 im. Jana Pawła II w Sokółce
Zespół Szkół Rolniczych w Sokółce
Szkoły podstawowe
  • Szkoła Podstawowa Specjalna
  • Szkoła Podstawowa nr 1 im. Adama Mickiewicza
  • Szkoła Podstawowa nr 2 z Oddziałami Integracyjnymi
  • Szkoła Podstawowa nr 3 im. Walerego Wróblewskiego
Szkoły średnie
  • Zespół Szkół w Sokółce, ul. Mickiewicza 11 (Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika i Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych)
  • Zespół Szkół Zawodowych im. Elizy Orzeszkowej w Sokółce, Os. Zielone 1A (Technikum nr 1 i Branżowa Szkoła I Stopnia)
  • Zespół Szkół Rolniczych im. Henryka Dobrzańskiego „Hubala” w Sokółce, ul. Polna 1 (Technikum nr 2)
  • Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy, Os. Zielone 1A (Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna)

Instytucje

Głaz na cześć 300 lat osadnictwa tatarskiego położony w parku w centrum miasta
Budynek Muzeum Ziemi Sokólskiej
Budynek Sokólskiego Ośrodka Kultury
Fundacje i stowarzyszenia
  • Fundacja Sokólski Fundusz Lokalny
  • The Pucilowski Foundation
  • Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju Ziemi Sokólskiej „Barka”
  • Stowarzyszenie Klub 4x4
Kulturalne
  • Muzeum Ziemi Sokólskiej
  • Sokólski Ośrodek Kultury
  • Kino „Sokół”
  • Chór Seniorów „Sokólskie Wrzosy”
  • Kapela ludowa „Kapela Kundzicza”
  • Klub Plastyków Amatorów
  • Klub Seniora „Wrzosy”
  • Nauczycielski Klub Seniora
  • Wiejski Klub Kultury w Starej Kamionce
  • Zespół muzyczny „Lotos”
  • Teatr Amatorski „Coś”
  • Zespół muzyczny „FBI”
  • Zespół muzyczny „Bad Falcon”
Sportowe
Kryta pływalnia
  • Klub Sportowy Sokół Sokółka – piłka nożna
  • Sokólski Klub Kolarski Sokół – kolarstwo, triathlon, bieganie
  • Klub bilardowy Metal-Fach LP Pool Bilard Sokółka
  • Klub Jeździecki BIK
  • Klub Sportowy Mikolo Sokółka – siatkówka
  • UKS Boxing Sokółka – boks
  • LUKSz Orient Sokółka – szachy
Imprezy cykliczne
  • Dni Sokółki
  • Wielkie Grillowanie z Kurczakiem
  • Pożegnanie Lata
  • Letnia Akademia Wiedzy o Tatarach Polskich
  • Przegląd Widowisk Pastorałkowych
  • Wojewódzkie Spotkanie Rodzin Muzykujących
  • Rodzinny Festyn Dobroczynny
  • Międzynarodowy Memoriał im. Stanisława Kirpszy – zawody kolarskie

Wielokulturowość miasta

Ze względu na to, że miasto zamieszkują wyznawcy religii katolickiej, prawosławnej oraz islamu, poza Polakami są to Białorusini i Litwini, a w jego okolicach zamieszkują także Tatarzy, zyskało ono określenie stolicy polskiego orientu. W mieście zaczyna się także Szlak Tatarski, utworzony w roku 1979 na cześć sprowadzenia na te ziemie chorągwi tatarskiej przez Jana III Sobieskiego.

Wspólnoty wyznaniowe

Kościół Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa

Na terenie Sokółki działalność religijną prowadzą następujące Kościoły i związki wyznaniowe:

Sokółka na dużym i małym ekranie

Trylogia „U Pana Boga...”

W Sokółce i okolicach była kręcona większość scen całej trylogii. Ukazane w filmie obiekty które znajdują się w Sokółce: kościół pw. św. Antoniego, plebania, ogród, wędzarnia, obiekty gospodarcze, cerkiew pw. św. Aleksandra Newskiego i inne.

Cud w Sokółce

 Zobacz więcej w artykule Kolegiata św. Antoniego w Sokółce, w sekcji Domniemany cud eucharystyczny.

6 lutego 2010 roku w Telewizji Polsat został wyemitowany film dokumentalny Faktu dla Polsatu pt. „Cud w Sokółce”. W filmie były ukazane zdarzenia, które miały miejsce 12 października 2008 w kościele pw. św. Antoniego w Sokółce.

Miejsca i obiekty

W Sokółce
Kino „Sokół” w Sokółce
Stadion OSiR w Sokółce
  • zespół boisk, korty tenisowe, kryta pływalnia, skatepark, siłownia przy OSiR, ul. Mariańska 31
  • stadion miejski, ul. Mariańska/ul. Grodzieńska
  • Zalew Sokólski z ośrodkiem wczasowym – akwen 20 ha z plażą, wypożyczalnia sprzętu wodnego, miejsca noclegowe, kort tenisowy, boisko do siatkówki plażowej, ul. Wodna
  • kino „Sokół”
  • pomnik z popiersiem Józefa Piłsudskiego
  • pomnik na cześć 300 lat osadnictwa tatarskiego (umiejscowiony w parku w centrum miasta)
  • tablica poświęcona Antoniemu Tyzenhauzowi na ścianie Muzeum Ziemi Sokólskiej
  • Wieża ciśnień
    Wieża ciśnień
  • Uliczka przed kinem
    Uliczka przed kinem
  • Jedno z osiedli
    Jedno z osiedli
  • Starostwo Powiatowe
    Starostwo Powiatowe
W najbliższych okolicach Sokółki

Sąsiednie gminy

Urząd Miejski w Sokółce

Sokółka sąsiaduje z Białorusią.

Miasta partnerskie

Sokółka prowadzi współpracę z:

Zobacz też

 Wykaz literatury uzupełniającej: Sokółka.

Przypisy

  1. ↑ , Baza Demograficzna w oparciu o dane GUS.
  2. ↑ Odwiedzamy polską część Grodzieńszczyzny https://www.polskieradio.pl/7/5103/Artykul/2349934
  3. ↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 97.
  4. ↑ a b Sokółka ABC , s. 1 .
  5. ↑ Prace slawistyczne, Wydania 41-43. Zakł. Narodowy im. Ossolińskich, 1985, s. 69, 213.
  6. ↑ Anna Pytasz-Kołodziejczyk: Zasoby wodne w dobrach wielkoksiążęcych zachodniej Grodzieńszczyzny w XVI wieku: administracja i eksploatacja. Olsztyn: Olsztyn: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych UWM, 2017, s. 47. ISBN 978-83-938820-8-3. OCLC 1150361489.
  7. ↑ Józef Maroszek: Pogranicze Litwy i Korony w planach króla Zygmunta Augusta: z historii dziejów realizacji myśli monarszej między Niemnem a Narwią. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2000, s. 267.
  8. ↑ Onomastica: pismo poświe̦cone nazewnictwu geograficznemu i osobowemu, Tom 34. Zakłlad Narodowy im. Ossolińskich, 1989, s. 25.
  9. ↑ Tadeusz Gajdzis: Ziemia zroszona łzami, Sokółka - moje rodzinne miasto: niemiecko-sowiecka okupacja i początki PRL-u w Sokółce i regionie 1939-1947. PRYMAT - Mariusz Śliwowski, 2000, s. 13. ISBN 83-88097-15-6.
  10. ↑ Michał Kondratiuk: Elementy bałtyckie w toponimii i mikrotoponimii regionu białostockiego. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1985, s. 25.
  11. ↑ Stanisław Rospond: Słownik etymologiczny miast i gmin PRL. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1984, s. 359. ISBN 83-04-01090-9.
  12. ↑ Kazimierz Rymunt: Nazwy miast Polski. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1987, s. 225. ISBN 83-04-02436-5.
  13. ↑ Leszek Postołowicz: Zarys dziejów Sokółki i okolic do 1807 roku. Sokółka: Biblioteka Publiczna w Sokółce, 2008, s. 7. ISBN 978-83-60534-98-4.
  14. ↑ Leszek Postołowicz: Zarys dziejów Sokółki i okolic do 1807 roku. Sokółka: Biblioteka Publiczna w Sokółce, 2008, s. 9. ISBN 978-83-60534-98-4.
  15. ↑ a b Dorota Biziuk: Sokółka. 400-lecie miasta. Białystok: BUK, 2009, s. 4. ISBN 978-83-61128-35-9.
  16. ↑ Leszek Postołowicz: Zarys dziejów Sokółki i okolic do 1807 roku. Sokółka: Biblioteka Publiczna w Sokółce, 2008, s. 11. ISBN 978-83-60534-98-4.
  17. ↑ Albrycht Stanisław Radziwiłł: „Pamiętnik o dziejach w Polsce” T. I 1632-36 r. Warszawa: PIW Wa-wa, 1980, s. 306–307. ISBN 83-06-00092-7.
  18. ↑ Leszek Postołowicz: Zarys dziejów Sokółki i okolic do 1807 roku. Sokółka: Biblioteka Publiczna w Sokółce, 2008, s. 13. ISBN 978-83-60534-98-4.
  19. ↑ Dorota Biziuk: Sokółka. 400-lecie miasta. Białystok: BUK, 2009, s. 11. ISBN 978-83-61128-35-9.
  20. ↑ Leszek Postołowicz: Zarys dziejów Sokółki i okolic do 1807 roku. Sokółka: Biblioteka Publiczna w Sokółce, 2008, s. 14. ISBN 978-83-60534-98-4.
  21. ↑ Vaida Kamuntavičienė, Studies in church history VI, Christians and the non-Christian other, Vilnius: Lithuanian Catholic Academy of Science, 2013, s. 81–82, ISSN 1392-0502.
  22. ↑ Leszek Postołowicz: Zarys dziejów Sokółki i okolic do 1807 roku. Sokółka: Biblioteka Publiczna w Sokółce, 2008, s. 16. ISBN 978-83-60534-98-4.
  23. ↑ Leszek Postołowicz: Zarys dziejów Sokółki i okolic do 1807 roku. Sokółka: Biblioteka Publiczna w Sokółce, 2008, s. 17. ISBN 978-83-60534-98-4.
  24. ↑ Leszek Postołowicz: Zarys dziejów Sokółki i okolic do 1807 roku. Sokółka: Biblioteka Publiczna w Sokółce, 2008, s. 19–21, 23. ISBN 978-83-60534-98-4.
  25. ↑ Leszek Postołowicz: Zarys dziejów Sokółki i okolic do 1807 roku. Sokółka: Biblioteka Publiczna w Sokółce, 2008, s. 21–22. ISBN 978-83-60534-98-4.
  26. ↑ Dziś wielka rocznica. 219 lat temu w Sokółce przyjęto akces do Powstania Kościuszkowskiego , isokolka.eu (pol.).
  27. ↑ Leszek Postołowicz: Zarys dziejów Sokółki i okolic do 1807 roku. Sokółka: Biblioteka Publiczna w Sokółce, 2008, s. 24–27. ISBN 978-83-60534-98-4.
  28. ↑ Dorota Biziuk: Sokółka. 400-lecie miasta. Białystok: BUK, 2009, s. 12. ISBN 978-83-61128-35-9.
  29. ↑ Leszek Postołowicz: Zarys dziejów Sokółki i okolic do 1807 roku. Sokółka: Biblioteka Publiczna w Sokółce, 2008, s. 28. ISBN 978-83-60534-98-4.
  30. ↑ Leszek Postołowicz: Zarys dziejów Sokółki i okolic do 1807 roku. Sokółka: Biblioteka Publiczna w Sokółce, 2008, s. 29. ISBN 978-83-60534-98-4.
  31. ↑ Dorota Biziuk: Sokółka. 400-lecie miasta. Białystok: BUK, 2009, s. 24. ISBN 978-83-61128-35-9.
  32. ↑ Dorota Biziuk: Sokółka. 400-lecie miasta. Białystok: BUK, 2009, s. 13. ISBN 978-83-61128-35-9.
  33. ↑ Główna synagoga | Wirtualny Sztetl , sztetl.org.pl .
  34. ↑ Памятная книга Гродненской губернии 1910.
  35. ↑ Jan Rećko: Józef Piłsudski w Sokółce. Bydgoszcz: Reprint, 2009, s. 7.
  36. ↑ WIG, Sokółka na mapie WIG 1928 .
  37. ↑ Dorota Biziuk: Sokółka. 400-lecie miasta. Białystok: BUK, 2009, s. 14. ISBN 978-83-61128-35-9.
  38. ↑ a b Jan Rećko: Józef Piłsudski w Sokółce. Bydgoszcz: Reprint, 2009, s. 8.
  39. ↑ Jan Rećko: Józef Piłsudski w Sokółce. Bydgoszcz: Reprint, 2009, s. 15.
  40. ↑ Ukazała się „Księga Pamięci Żydów Sokólskich” w polskim tłumaczeniu , isokolka Internetowa gazeta powiatu sokólskiego.
  41. ↑ Księga Adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa; Annuaire da la Pologne (y Compris la V.L. de Dantzig), Warszawa 1930, s. 151.
  42. ↑ Pomnik ku czci bohaterów, pomnik Lenina, pomnik pamięci pomordowanych .
  43. ↑ a b c d e f g h Czesław Pilichowski: Obozy hitlerowskie na ziemiach polskich 1939-1945. Informator encyklopedyczny. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 463. ISBN 83-01-00065-1.
  44. ↑ Dorota Biziuk: Sokółka. 400-lecie miasta. Białystok: BUK, 2009, s. 20. ISBN 978-83-61128-35-9.
  45. ↑ Yitzak Arad: Belzec, Sobibor, Treblinka. The Operation Reinhard Death Camps. Bloomington: Indiana University Press, 1999, s. 397. ISBN 978-0-253-21305-1.
  46. ↑ Anna Pyżewska: Pomoc dla ludności żydowskiej w Okręgu Białystok w latach okupacji niemieckiej, Polacy i Żydzi pod okupacją niemiecką 1939–1945. Studia i materiały. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2006, s. 947. ISBN 83-60464-01-4.
  47. ↑ Zbigniew Jerzy Hirsz, Organizacje młodzieżowe na Białostocczyźnie w latach 1944–1947, w: red. Z.J. Hirsz, Ruch młodzieżowy w początkach Polski Ludowej 1944-1947, Komisja Historii Ruchu Młodzieżowego ZG ZSMP, Warszawa, 1987, s. 111.
  48. ↑ Dorota Biziuk: Sokółka. 400-lecie miasta. Białystok: BUK, 2009, s. 16. ISBN 978-83-61128-35-9.
  49. ↑ Sokółka w okresie przemian. Spotkanie autorskie z Heleną Miszkin , isokolka.eu, grudzień 2022.
  50. ↑ NSZZ "Solidarność" Ziemi Sokólskiej , solidarnosc.org.pl.
  51. ↑ Leszek Postołowicz: Zarys dziejów Sokółki i okolic do 1807 roku. Sokółka: Biblioteka Publiczna w Sokółce, 2008, s. 28–29. ISBN 978-83-60534-98-4.
  52. ↑ Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XI. Warszawa: 1890, s. 26.
  53. ↑ Tamże, s. 26.
  54. ↑ Dorota Biziuk: Sokółka. 400-lecie miasta. Białystok: BUK, 2009, s. 15. ISBN 978-83-61128-35-9.
  55. ↑ Dorota Biziuk: Sokółka. 400-lecie miasta. Białystok: BUK, 2009, s. 17. ISBN 978-83-61128-35-9.
  56. ↑ Ludność w Sokółce. Główny Urząd Statystyczny. .
  57. ↑ Sokółka w liczbach , Polska w liczbach (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  58. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podlaskie , Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 68 .
  59. ↑ Leonard Drożdżewicz, Z trójdzielnym herbem Rzeczypospolitej, „Znad Wilii”, nr 2(94), 2023, s. 89-91 (pol.).
  60. ↑ Dorota Biziuk: Sokółka. 400-lecie miasta. Białystok: BUK, 2009, s. 26. ISBN 978-83-61128-35-9.
  61. ↑ a b Andrzej Michałowski, Alicja Sulimierska, Elżbieta Baniukiewicz: Studia i Materiały. Wykaz zabytkowych cmentarzy w Polsce. Województwo Białostockie. Warszawa: Ośrodek Ochrony Zabytkowego Krajobrazu. Narodowa Instytucja Kultury, 1996, s. 48.
  62. ↑ Sokółka TV – Twoja telewizja – Kamery online. .
  63. ↑ Sokółka TV – Twoja telewizja. .
  64. ↑ iSokolka.eu. .
  65. ↑ Nowiny Sokółskie. .
  66. ↑ Zespół Szkół w Sokółce. . . (pol.).
  67. ↑ Zespół Szkół Zawodowych w Sokółce. . (pol.).
  68. ↑ Zespół Szkół Rolniczych w Sokółce. . (pol.).
  69. ↑ Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Sokółce. . (pol.).
  70. ↑ Fundacja Sokólski Fundusz Lokalny. .
  71. ↑ Sokólski Fundusz Lokalny, Wizyta przedstawicieli The Pucilowski Foundation...
  72. ↑ Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju Ziemi Sokólskiej „Barka”. . .
  73. ↑ Stowarzyszenie Klub 4x4 Sokółka. . .
  74. ↑ Sokólski Bruegel - Witalis Sarosiek [FOTO] , Sokólski Bruegel - Witalis Sarosiek (pol.).
  75. ↑ Sokólski Ośrodek Kultury. .
  76. ↑ Dorota Biziuk: Sokółka. 400-lecie miasta. Białystok: BUK, 2009, s. 36. ISBN 978-83-61128-35-9.
  77. ↑ KS Sokół Sokółka , www.sokol.sokolka.com .
  78. ↑ Wymagana kontrola bezpieczeństwa , www.facebook.com .
  79. ↑ Klub bilardowy Metal-Fach LP Pool Bilard Sokółka. .
  80. ↑ Klub Jeździecki BIK. .
  81. ↑ a b Imprezy sportowe podczas Dni Sokółki 2017 , Gmina Sokółka .
  82. ↑ Leonard Drożdżewicz, ZNAD DOLINY ŁOSOŚNY, W Osowiczach o Tatarach, „Znad Wilii”, nr 3 (63), 2015, s. 26–27, ISSN 1392-9712, indeks 327956.
  83. ↑ Zofia Sawaniewska-Mochowa, Anna Zielińska, Dziedzictwo kultury szlacheckiej na byłych Kresach. Ginąca część kultury europejskiej, Warszawa: Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk, 2007.
  84. ↑ Dorota Biziuk: Sokółka. 400-lecie miasta. Białystok: BUK, 2009, s. 11, 22. ISBN 978-83-61128-35-9.
  85. ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org .
  86. ↑ Świadkowie Jehowy wznawiają działalność w Sokółce po pandemii , isokolka.pl, 4 lipca 2022 .
  87. ↑ Miasta partnerskie – SOKÓŁKA – Gmina Sokółka , SOKÓŁKA - Gmina Sokółka (pol.).

Bibliografia

  • Praca zbiorowa: Historia filmu polskiego tom I 1895-1929. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1966.
  • Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XI. Warszawa: 1890.

Linki zewnętrzne

Miasta województwa podlaskiego
Miasta na prawach powiatu
Miasta powiatowe
Miasta gminne

Gmina Sokółka
Miasto
Części miasta
Wsie
Części wsi
Kolonie wsi
Kolonie
Część kolonii
  • Kozłowy Ług
Kolonia kolonii

Gmina Sokółka

Powiat sokólski
Miasta
Gminy miejsko-wiejskie
Gminy wiejskie

Powiat sokólski (1807–1940 i 1945–75) (► II RP)
Przynależność wojewódzka
Miasta
(1919–75)
Gminy wiejskie
(1919–54 i 1973–75)
Gromady
(1954–72)
Legenda
  • * de facto skasowane w 1944, de jure w 1950
Enciclo
Wikious
Sapientia
Scientia
Boobota
Anandapedia
Sagapedia
Wikithot