Sukulenty

W tym artykule dokładnie zbadamy temat Sukulenty i jego wpływ na współczesne społeczeństwo. Od dziesięcioleci Sukulenty jest przedmiotem debaty, badań i rozwoju, wpływając na wiele aspektów codziennego życia. Przez lata Sukulenty ewoluował i dostosowywał się do nowych trendów i technologii, stając się istotnym tematem interesującym szerokie spektrum ludzi. W tym sensie kluczowe jest zrozumienie roli, jaką Sukulenty odgrywa w naszym obecnym społeczeństwie, a także przeanalizowanie jej implikacji na poziomie społecznym, politycznym, gospodarczym i kulturowym. W tym artykule omówimy różne perspektywy i opinie na temat Sukulenty, aby zaoferować globalną i kompletną wizję tego tematu, który jest dziś tak istotny.

Echinocactus grusonii – sukulent łodygowy
Sedum rubrotinctum – sukulent liściowy
Baobab Grandidiera – sukulent drzewiasty

Sukulenty, rośliny gruboszowate (łac. succulentus – soczysty) – grupa kserofitów, rośliny, które przystosowały się do życia w warunkach ograniczonej dostępności wody wykształcając tkankę wodną służącą do jej gromadzenia oraz szereg dalszych adaptacji w budowie i fizjologii. Występują najczęściej na obszarach pustynnych, jednak spotykane są we wszystkich strefach klimatycznych, choć rzadko w Australii i w rejonach chłodnych. Dominują wśród nich rośliny dwuliścienne, zwykle rośliny zielne, rzadko drzewa. Wielu przedstawicieli sukulentów uprawia się jako rośliny ozdobne.

Problemy terminologiczne

Ścisłe zdefiniowanie sukulentów jest trudne i definicja tej grupy roślin ma różny zakres u różnych autorów. Niemożliwe jest zresztą z natury wyraźne rozdzielenie roślin gruboszowatych od tych, które nimi nie są, ze względu na obecną u wielu roślin budowę i cechy pośrednie między sukulentami i mezofitami (roślinami siedlisk średnio- i zmiennowilgotnych). W efekcie nierzadko różni autorzy różnie klasyfikują te same gatunki roślin. Niektóre źródła definiują sukulenty jako rośliny magazynujące wodę tylko w łodydze i liściach, podczas gdy inne zaliczają tu także sukulenty korzeniowe. W tym drugim przypadku trudno takie sukulenty odróżnić od geofitów, o zgrubiałych organach podziemnych, które jednak nie służą głównie do magazynowania wody. Nie można utożsamiać sukulentów z roślinami kserofitycznymi, bowiem wiele roślin przystosowanych do znoszenia częstych lub długotrwałych susz reprezentuje też inne od sukulentów adaptacje (np. suchorośla i malakofity). Z kolei do roślin gruboszowatych, zaliczane bywają też rośliny różnych siedlisk, jak np. gatunek Crassula helmsii będący rośliną wodną. Większość autorów zalicza do sukulentów tylko te gatunki, których adaptacje związane z gromadzeniem wody służą przetrwaniu okresowych jej niedostatków, stąd traktowane są jako wyraźnie odrębne słonorośla sukulentowate.

Różnice w definiowaniu sukulentów zaznaczają się między źródłami botanicznymi, które zaliczają tu wszystkie rośliny o określonych adaptacjach i budowie, niezależnie od ich klasyfikacji biologicznej, od publikacji hobbystycznych i ogrodniczych nierzadko wyodrębniających „kaktusy” (przedstawicieli kaktusowatych jako grupę odrębną od „sukulentów”).

Przystosowania sukulentów do suszy

Sukulenty znoszą długotrwałe susze dzięki możliwości gromadzenia zapasów wody w okresach kiedy jest ona dostępna w mięsistych organach (łodydze, liściach, ew. korzeniach). Organy te zawierają miękisz wodny (tkankę wodną). Tkanka ta, wykształcając się w liściach, mniej lub bardziej wyróżnia się od otaczającego ją miękiszu asymilacyjnego. Występując w łodydze powstaje w obrębie walca osiowego lub w korze pierwotnej. Organy zawierające tkankę wodną są grube i mięsiste, często walcowate lub kuliste.

Poza gromadzeniem wody sukulenty bardzo oszczędnie nią gospodarują. Cechują się bardzo małymi stratami wody – ich transpiracja dzienna wynosić może do zaledwie 1/9300 części ciężaru całej rośliny. Dzieje się tak za sprawą redukcji powierzchni (liści i rozgałęzień), wykształcania wielowarstwowej epidermy pokrytej grubą kutykulą, obecnością tylko bardzo nielicznych szparek, często zagłębionych i opatrzonych włoskami obniżającymi dyfuzję pary wodnej.

Systemy korzeniowe sukulentów są zwykle płytkie, ale bardzo rozległe. W czasie suszy końce korzeni zamierają, ale w krótkim czasie w przypadku kontaktu z wodą się rozwijają i są w stanie bardzo wydajnie ją pobierać z dużej powierzchni.

Sukulenty cechują się spowolnionym metabolizmem, co sprawia, że ich produkcja materii organicznej i wzrost są bardzo słabe. Wobec ograniczonej wymiany gazowej, zapobiegającej utracie wody, prowadzą specyficzną gospodarkę gazową związaną z systemem metabolicznym CAM (ang. crassulacean acid metabolism). Powstający u tych roślin w czasie oddychania dwutlenek węgla, magazynowany jest w tkankach w postaci kwasów organicznych. Za dnia kwasy te ulegają rozkładowi na wodę i dwutlenek węgla, zużywany do fotosyntezy.

Przystosowanie do skrajnych i podobnych warunków ekologicznych powoduje, że wśród sukulentów występuje wiele przykładów konwergencji, czyli upodobnienia się roślin o różnym pochodzeniu (przynależności systematycznej).

Występowanie

Sukulenty spotykane są niemal na całym świecie z wyjątkiem obszarów skrajnie chłodnych. Na obszarach pod wpływem klimatu umiarkowanego, ich występowanie ograniczają mroźne zimy, podczas których zamarzająca woda może rozrywać ściany komórkowe. Dlatego np. na ubogich, suchych siedliskach w warunkach środkowoeuropejskich niewielu jest przedstawicieli sukulentów (należą do nich rozchodnik i rojnik). Zdecydowanie najczęściej sukulenty występują na pustyniach i półpustyniach. Licznie rosną także sukulenty w luźnych i suchych lasach sawannowych, gdzie często drzewa należą właśnie do sukulentów. Na drzewach z kolei nierzadkie są sukulentowate epifity z rodziny storczykowatych i bromeliowatych. Epifityczne rośliny gruboszowate rosną także w strefie równikowej w wilgotnych lasach tropikalnych. Liczne sukulenty spotykane są także w górach, np. rodzaje Espeltia i Senecio występują na wysokościach przekraczających 4000 m n.p.m.

Typologia sukulentów

Ze względu na miejsce magazynowania wody dzieli się sukulenty na trzy grupy:

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b c d Słownik botaniczny. Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.). Wyd. II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 857. ISBN 83-214-1305-6.
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n Zbigniew Podbielkowski, Maria Podbielkowska: Przystosowania roślin do środowiska. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1992, s. 130–131, 154–155. ISBN 83-02-04299-4.
  3. ↑ a b c d Jan Říha, Rudolf Šubík: Encyklopedia kaktusów. kaktusy i inne sukulenty. Warszawa: Polska Oficyna Wydawnicza „BGW”, 1992, s. 7–14. ISBN 83-7066-424-5.
  4. ↑ a b c Gordon D. Rowley: Name that Succulent. Cheltenham, Glos.: Stanley Thornes, 1980, s. 1–2. ISBN 978-0-85950-447-8.
  5. ↑ Henk Beentje: The Kew Plant Glossary. Richmond, Surrey: Royal Botanic Gardens, Kew, 2010, s. 118. ISBN 978-1-84246-422-9.
  6. ↑ Crassula helmsii (aquatic plant, succulent). Global Invasive Species Database . ISSG. . (ang.).
  7. ↑ Miles Anderson: Cacti and Succulents: Illustrated Encyclopedia. Oxford: Sebastian Kelly, 1999. ISBN 978-1-84081-253-4.
  8. ↑ Hans Hecht: Cacti & Succulents. New York: Sterling, 1994. ISBN 978-0-8069-0549-5.
  9. ↑ Terry Hewitt: The Complete Book of Cacti & Succulents. London: Covent Garden Books, 1993. ISBN 978-1-85605-402-7.
  10. ↑ a b Strasburger E., Noll F., Schenck H., Schimper A. F. W.: Botanika. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1972, s. 252–254.
Enciclo
Wikious
Sapientia
Scientia
Boobota
Anandapedia
Sagapedia
Wikithot