Towarzystwo Naukowe w Toruniu
Temat Towarzystwo Naukowe w Toruniu jest niezwykle aktualny w dzisiejszym społeczeństwie, ponieważ znacząco wpływa na różne aspekty codziennego życia. Od wpływu na gospodarkę po wpływ na zdrowie emocjonalne ludzi, Towarzystwo Naukowe w Toruniu budzi powszechne zainteresowanie i wywołuje ciągłą debatę. W tym artykule dokładnie zbadamy różne aspekty związane ze Towarzystwo Naukowe w Toruniu, analizując jego pochodzenie, ewolucję i możliwe rozwiązania, aby sprostać wyzwaniom, jakie stwarza. Poprzez multidyscyplinarne podejście staramy się zaoferować wszechstronną wizję Towarzystwo Naukowe w Toruniu i jej wpływu na naszą obecną rzeczywistość, w celu zachęcenia do krytycznej i konstruktywnej refleksji na ten temat.
_(OLA_Z.).JPG) Siedziba towarzystwa (2012) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Siedziba | |
| Data założenia |
16 grudnia 1875 |
| Rodzaj stowarzyszenia | |
| Prezes | |
| Nr rejestru |
0000010071 |
| Data rejestracji |
26 kwietnia 2001 |
Położenie na mapie Torunia  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
 53°00′45″N 18°36′27″E/53,012500 18,607500
| |
| Strona internetowa | |
Towarzystwo Naukowe w Toruniu (TNT) – regionalne towarzystwo naukowe ogólne założone w 1875 w Toruniu; pierwsze polskie towarzystwo naukowe na Pomorzu; od 2015 prezesem towarzystwa jest Andrzej Radzimiński.
Siedziba towarzystwa mieści się przy ulicy Wysokiej 16.
Historia
Początki działalności
Towarzystwo Naukowe w Toruniu założono 16 grudnia 1875 roku w hotelu Pod Trzema Koronami. Pierwszym prezesem Towarzystwa został Ignacy Łyskowski. W chwili założenia Towarzystwo liczył 34 członków, do końca roku dołączyło jeszcze 26 osób. W 1876 roku Towarzystwo liczyło 130 osób, w następnych latach liczba członków zaczęła się zmniejszać. W lutym 1876 roku Towarzystwo podzielono na trzy wydziały: historyczno-archeologiczny, lekarsko-przyrodniczy i teologiczny. Najprężniej rozwijał się wydział historyczno-archeologiczny. W listopadzie 1876 roku powołano muzeum Towarzystwa.
Towarzystwo początkowo działało w prywatnym pomieszczeniu przy ulicy Łaziennej. W maju 1881 roku rozpoczęto budowę nowej siedziby przy ulicy Wysokiej. Budowę zakończono w 1882 roku. W nowej siedzibie założono bibliotekę, która do 1916 roku liczyła 5 tys. woluminów.
1878 roku Towarzystwo zaczęło wydawać czasopismo naukowe Roczniki Towarzystwa Naukowego w Toruniu, wydawane na obszarze Prus Zachodnich. Czasopismo wydawano do 1884 roku. W 1886 roku zmarł pierwszy prezes Towarzystwa Ignacy Łyskowski. Nowym prezesem został dr Leon Szuman. Pod koniec lat 90. XIX wieku stanowisko prezesa objął Witold Jaworowicz, a w 1897 roku ks. Stanisław Kujot.
W 1897 roku Towarzystwo liczyło 226 członków, w 1905 – 458, w 1910 – 591. Większość członków stanowiły osoby nie mieszkające na stałe w Toruniu. Pod względem zawodu dominowali księża (68% członków w 1903, 57% w 1913). W wyniku tego Towarzystwo stało się największą tego typu organizacją w Prusach Zachodnich. Ks. Stanisław Kujot reaktywował Roczniki Towarzystwa Naukowego w Toruniu oraz powołał czasopismo Fontes, gdzie publikowano materiały źródłowe do historii Pomorza. W 1908 roku zaczął ukazywać się periodyk Zapiski Towarzystwa Naukowego w Toruniu, będąca początkowo gazetą informującą o działalności Towarzystwa, a następnie czasopismem historycznym. Po śmierci ks. Stanisława Kujota w 1914 roku nowym prezesem został ks. Brunon Czapla, pełniący tę funkcję do 1918 roku.
Okres międzywojenny
Towarzystwo zmieniło swoje cele po przyłączeniu Pomorza Nadwiślańskiego do Polski w styczniu-lutym 1920 roku oraz utworzenia województwa pomorskiego z siedzibą w Toruniu. Wśród członków zaczęli dominować przedstawiciele inteligencji miejskiej oraz artyści. Towarzystwo kontynuowało wydawanie Roczników i serii Fontes. W latach 1920–1923 prezesem Towarzystwa był dr Józef Łęgowski, a w latach 1923–1939 ks. Alfons Mańkowski. W latach 20. Towarzystwo współuczestniczyło w tworzeniu Książnicy Miejskiej. W 1923 roku przekazało swój księgozbiór w trwały depozyt Książnicy. W 1930 roku Towarzystwo oddało swoje zbiory muzealne Muzeum Miejskiemu w Ratuszu Staromiejskim w Toruniu. Ponadto Towarzystwo pracowało nad stworzeniem Pomorskiego Instytutu Naukowego, mającego być podstawą pod utworzenie uczelni wyższej w Toruniu. W 1934 roku Towarzystwo znalazło się w składzie Rady Zrzeszeń Naukowych, Artystycznych i Kulturalnych Ziemi Pomorskiej. Przewodniczącym Rady został ks. Alfons Mańkowski.
II wojna światowa
Podczas II wojny światowej władze okupacyjne rozwiązały Towarzystwo. Cały majątek został skonfiskowany. Księgozbiór przejęła Stadtbibliothek Torun. Ks. Alfons Mańkowski zginął w 1941 roku w niemieckim nazistowskim obozie koncentracyjnym Stutthof. Po wojnie Towarzystwo odzyskało księgozbiór.
Czasy najnowsze
Pierwsze powojenne Walne Zgromadzenie Towarzystwa odbyło się 17 lipca 1945 roku. Nowym prezesem został ks. Paweł Czaplewski. Po utworzeniu Uniwersytetu Mikołaja Kopernika i zmianę statutu (w 1946 roku) Towarzystwo przekształciło się w organizację zatrudniającą uczonych. Po wojnie Towarzystwo liczyło trzy wydziały: I – Nauk Historycznych, Prawniczych i Społecznych, II – Filologiczno-Filozoficzny i III – Matematyczno-Przyrodniczy. W 1948 roku nowym prezesem Towarzystwa został prof. Konrad Górski. Rok później zrezygnował ze stanowiska w wyniku nacisków władz komunistycznych. Nowym prezesem został prof. Władysław Dziewulski. W 1957 roku prezesem ponownie został prof. Konrad Górski. Urząd ten sprawował do 1983 roku. W 1964 powołano samodzielny Wydział Nauk Prawnych i Społecznych. W 1983 roku stanowisko prezesa objął prof. Marian Biskup.
W 2000 roku Towarzystwo otrzymało Medal „Za zasługi dla Miasta Torunia” na wstędze. W 2004 roku prezesem Towarzystwa został prof. dr. hab. Andrzej Woszczyk. W 2012 roku prezesem został prof. Jan Kopcewicz. W 2015 roku prezesem został prof. Andrzej Radzimiński.
Struktura organizacyjna
- Wydział I – Historyczny
- Wydział II – Filologiczno-Filozoficzny
- Komisja Filologiczna
- Komisja Filozoficzna
- Komisja Historii Sztuki i Konserwatorstwa
- Komisja Bibliografii i Bibliotekoznawstwa
- Wydział III – Matematyczno-przyrodniczy
- Wydział IV – Prawny
- Wydział V – Teologiczny
- Wydział VI – Ekonomii i Biznesu
- Komisja Przyjaciół Pamiętnikarstwa przy Towarzystwie Naukowym w Toruniu
Prezesi
- Ignacy Łyskowski (1875–1886)
- Leon Szuman
- Witold Jaworowicz
- ks. Stanisław Kujot (1897–1914)
- ks. Brunon Czapla (1914–1918)
- ks. Paweł Czaplewski (1918–1920)
- dr Józef Łęgowski (1920–1923)
- ks. Alfons Mańkowski (1923–1939)
- ks. Paweł Czaplewski (1945–1948)
- prof. Konrad Górski (1948–1949)
- prof. Władysław Dziewulski (1949–1957)
- prof. Konrad Górski (1957–1983)
- prof. Marian Biskup (1983–2004)
- prof. dr hab. Andrzej Woszczyk (2004–2012)
- prof. dr hab. Jan Kopcewicz (2012–2014)
- prof. dr hab. Andrzej Radzimiński (od 2015)
Członkowie
Zobacz też
Przypisy
- ↑ http://www.tnt.torun.pl/o-nas,struktura,zarzad.html.
- ↑ a b c d e f Niedzielska 2003 ↓, s. 314.
- ↑ Niedzielska 2003 ↓, s. 315.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Dzieje TNT. tnt.torun.pl. .
- ↑ Medal Za Zasługi dla Miasta Torunia na wstędze. torun.pl. . .
- ↑ a b Zarząd. tnt.adgrape.com. .
- ↑ Wydziały i komisje. tnt.torun.pl. .
Bibliografia
- Magdalena Niedzielska: Życie polityczne i kulturalne Torunia (1815–1914). W: Historia Torunia. Marian Biskup (red.). T. III: Część I W czasach zaboru pruskiego (1793–1920). Toruń: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego w Toruniu, 2003. ISBN 83-87639-58-3.
Linki zewnętrzne
- Oficjalna strona internetowa Towarzystwa
- Roczniki Towarzystwa Naukowego w Toruniu w Kujawsko-Pomorskiej Bibliotece Cyfrowej
- Zapiski Towarzystwa Naukowego w Toruniu w Kujawsko-Pomorskiej Bibliotece Cyfrowej