Toyen

W tym artykule zagłębimy się w Toyen, temat, który ostatnio przykuł uwagę wielu osób. Aby zapewnić kompleksowy obraz tego problemu, zbadamy różne aspekty związane ze Toyen, od jego pochodzenia po obecne implikacje. Podczas podróży, podczas której przeanalizujemy różne aspekty tej tematyki, zamierzamy zaoferować szczegółowe spojrzenie, które pozwoli naszym czytelnikom zrozumieć w szeroki i kompletny sposób znaczenie i wpływ, jaki Toyen ma na współczesne społeczeństwo. Prezentując dane, opinie ekspertów i referencje, staramy się zapewnić wzbogacającą wizję, która zachęca do refleksji i debaty na temat Toyen.

Toyen
ilustracja
Imię i nazwisko

Marie Čermínová

Data i miejsce urodzenia

21 września 1902
Praga

Data i miejsce śmierci

9 listopada 1980
Paryż

Narodowość

czeska

Faksymile
Multimedia w Wikimedia Commons

Toyen, właśc. Marie Čermínová (ur. 21 września 1902 w Pradze, zm. 9 listopada 1980 w Paryżu) – czesko-francuska malarka awangardowa, przedstawicielka surrealizmu.

Życiorys

Štyrský i Toyen w maskach, przy pracy z farbami „Deka”, 1929

Urodziła się jako Marie Čermínová 21 września 1902 w Smíchovie (dzisiejszej dzielnicy Pragi), w rodzinie listonosza. W wieku szesnastu lat opuściła rodzinę, prawdopodobnie ze względu na swoje poglądy anarchistyczne, w tym okresie przyjęła także pseudonim Toyen, pod którym występowała do końca życia. Możliwe, że pseudonim pochodził od francuskiego słowa citoyen (pol. „obywatel”). W latach 1919–1922 studiowała w Szkole Sztuki Stosowanej (Umělecko-průmyslová škola v Praze), w pracowni malarskiej Emanuela Dítě. Latem 1922, podczas pobytu na wyspie Korčula, poznała malarza i pisarza Jindřicha Štyrskiego (1899–1942), z którym związała się artystycznie aż do jego śmierci, wspólnie tworząc wiele wystaw w Czechach i za granicą. W 1923 razem dołączyli do radykalnej grupy awangardowej Devětsil. W latach 1925–1929 mieszkała w Paryżu; jej pierwszą wystawę indywidualną we Francji opatrzył wstępem Philippe Soupault. Z początku malowała pod wpływem kubizmu i puryzmu, lecz szybko nawiązała do poetyki prymitywizmu, malując w połowie lat 20. serię obrazów przedstawiających egzotyczne i cyrkowe tematy, stylistycznie przypominające prace Henri Rousseau, którego ceniła. Od 1925 wraz z Štyrskim zaczęła projektować okładki dla publikacji wielu znaczących pisarzy i krytyków w czeskim wydawnictwie Odeon; ich projekty łączyły fotomontaż z abstrakcją. Wspólnie ogłosili także manifest nowego nurtu w malarstwie: artyficjelizmu.

Toyen nosiła często męski strój, przypominający jej ubrania z czasów, gdy pracowała w fabryce; mówiąc o sobie, używała męskich końcówek, a jej nieodmienialny pseudonim dodatkowo utrudniał określenie płci, do czego nawiązał Adolf Hoffmeister w satyrycznej ilustracji pod tytułem Ten-Ta-To-yen (1930). Na początku lat 30. w jej malarstwie zaczęły pojawiać się tajemnicze obiekty, takie jak muszle, głazy czy sznury. W 1934 współzałożyła Grupę Surrealistyczną w Pradze. Rok później jej prace pokazano na Międzynarodowej Wystawie Surrealistów na Teneryfie; od tego czasu – z wyjątkiem lat wojennych – brała udział w każdej wystawie surrealistów. Podczas II wojny światowej udzieliła schronienia Jindřichowi Heislerowi, artyście żydowskiego pochodzenia, z którym w 1947 wyjechała na stałe do Paryża. W 2005 powstał film o ich przyjaźni w reżyserii Jana Němeca. W Paryżu należała do grupy surrealistycznej André Bretona, z którym łączyła ją przyjaźń. Zmarła 9 listopada 1980 w Paryżu.

Zafascynowana dziełami markiza de Sade, wielokrotnie malowała ruiny jego posiadłości w Lacoste. Choć znana jest głównie dzięki malarstwu, tworzyła także cykle rysunków i kolaże. Niektóre prace Toyen mają charakter otwarcie erotyczny.

Wybrane wystawy

  • 1934: Międzynarodowa Wystawa Surrealistów, Teneryfa
  • 1994–1995: A century of Artists Books, Museum of Modern Art, Nowy Jork
  • 2013–2014: Designing Modern Women 1890–1990, Museum of Modern Art, Nowy Jork
  • 2015: Vidím, neboť je noc, Museum Kampa, Praga
  • 2018–2019: 1918–1938: Pierwsza Republika Czechosłowacka, Galeria Narodowa w Pradze
  • 2019: Czas przełomu. Sztuka awangardy w Europie Środkowej 1908–1928, Międzynarodowe Centrum Kultury, Kraków
  • 2019: Toyen „U Zlatého slunce“, Galerie Moderna, Praga
  • 2021: Toyen: Snící rebelka, Galeria Narodowa w Pradze

Przypisy

  1. ↑ Archivní katalog , katalog.ahmp.cz (cz.).
  2. ↑ a b c de Haan 2006 ↓, s. 580.
  3. ↑ a b c d e f Rosemont 1998 ↓, s. 80.
  4. ↑ Huebner 2016 ↓, s. 65.
  5. ↑ de Haan 2006 ↓, s. 581.
  6. ↑ Huebner 2016 ↓, s. 64, 71.
  7. ↑ a b c Česká grafická moderna. Práce na papíře 9-10/2017 , ART GALLERY - Svetlana & Lubos Jelinek - Czech and world art (cz.).
  8. ↑ Hames 2010 ↓, s. 159–160.
  9. ↑ Toyen, Oxford Reference, DOI: 10.1093/oi/authority.20110803105130887 (ang.).
  10. ↑ Huebner 2016 ↓, s. 72.
  11. ↑ a b Toyen (Marie Čermínová). MoMA , The Museum of Modern Art (ang.).
  12. ↑ Česká, Vidím, neboť je noc. Je to yen surrealismus , ČT24 - Česká televize (cz.).
  13. ↑ 1918–1938: Pierwsza Republika Czechosłowacka – wystawa w Galerii Narodowej w Pradze (pol.).
  14. ↑ Czas przełomu. Sztuka awangardy w Europie Środkowej 1908–1928 , mck.krakow.pl (pol.).
  15. ↑ Výstava , Galerie Moderna (cz.).
  16. ↑ Toyen: Snící rebelka | Národní galerie Praha , www.ngprague.cz (cz.).

Bibliografia

  • Toyen (born Marie Čermínová) (1902-1980). W: Biographical Dictionary of Women's Movements and Feminisms in Central, Eastern, and South Eastern Europe: 19th and 20th Centuries. Francisca de Haan, Krassimira Daskalova, Anna Loutfi (red.). Central European University Press, 2006. ISBN 963-7326-39-1. (ang.).
  • The AvantGarde. W: Peter Hames: Czech and Slovak Cinema. Edinburgh University Press, 2010. ISBN 0-7486-8683-5. (ang.).
  • Karla Huebner: The Czech 1930s through Toyen. W: Czech Feminisms: Perspectives on Gender in East Central Europe. Iveta Jusová, Jiřina Šiklová (red.). Indiana University Press, 2016. ISBN 0-253-02193-6. (ang.).
  • Toyen. W: Surrealist Women. An International Anthology. Penelope Rosemont (red.). A&C Black, 1998. ISBN 0-485-30088-5. (ang.).
Enciclo
Wikious
Sapientia
Scientia
Boobota
Anandapedia
Sagapedia
Wikithot