Uczony przy pulpicie

Obecnie Uczony przy pulpicie to temat, który zyskał ogromne znaczenie we współczesnym społeczeństwie. Ze względu na wiele aspektów Uczony przy pulpicie wywarł wpływ nie tylko na życie ludzi, ale także na gospodarkę, politykę i kulturę. Jego znaczenie rozprzestrzeniło się z biegiem czasu, czyniąc go stałym punktem zainteresowania zarówno naukowców, profesjonalistów, jak i entuzjastów. W tym artykule zbadamy różne aspekty związane z Uczony przy pulpicie, analizując jego historię, wpływ dzisiaj i możliwe perspektywy na przyszłość.

Uczony przy pulpicie
Geleerde aan een lessenaar
Ilustracja
Autor

Rembrandt

Data powstania

1641

Medium

olej na desce topolowej

Wymiary

105,7 × 76,3 cm

Miejsce przechowywania
Miejscowość

Warszawa

Lokalizacja

Zamek Królewski w Warszawie

Uczony przy pulpicie lub Ojciec żydowskiej narzeczonej – obraz Rembrandta Harmenszoona van Rijna namalowany w 1641. Przykład barokowego malarstwa portretowego, zawierającego również wątek rodzajowy. Dzieło związane było z kolekcją króla Stanisława II Augusta, a następnie z rodziną Lanckorońskich, której przedstawicielka, Karolina Lanckorońska, ofiarowała obraz Zamkowi Królewskiemu w Warszawie, w którego zbiorach znajduje się do dziś.

Opis

Obraz przedstawia mężczyznę w podeszłym wieku, w popiersiu en trois quarts. Jest on zajęty pisaniem księgi, która leży na drewnianym pulpicie. Postać ma twarz o wysokim czole, dużych ciemnych oczach, mocno ukośnych łukach brwiowych, gęstym siwym zaroście i lekko zaznaczonych zmarszczkach. W prawej dłoni trzyma pióro. Ubrany jest w gruby brunatny płaszcz, głowę ma nakrytą czapką charakterystyczną dla Żydów w XVII-wiecznej Holandii. Na szyi ma zawieszony złocony łańcuch. Obraz utrzymany jest w brunatnych tonacjach. Znaczną jego część (z przewagą w górnej partii) wypełnia tło, lekko oświetlone u dołu. Strumienie światła oświetlają trzy miejsca: stronice księgi, twarz i częściowo dłoń, naszyjnik i pióro.

Obraz ten, podobnie jak Dziewczyna w ramie obrazu, był przedmiotem dyskusji wśród historyków sztuki. W XVIII stuleciu oba dzieła uchodziły za dzieła Rembrandta. Wraz z rozwojem nauki, zwłaszcza od schyłku XIX wieku do okresu II wojny światowej, stanowił przedmiot licznych publikacji, w tym również w pracach o charakterze inwentaryzacyjnym i katalogach, ujmujących całe oeuvre Rembrandta (między innymi w ośmiotomowym korpusie pióra Wilhelma von Bode i w publikacji Abrahama Brediusa).

Od czasu II wojny światowej obraz był uważany za zaginiony, a jego wygląd poświadczały tylko archiwalne reprodukcje. Wątpliwości co do autorstwa Rembrandta po raz pierwszy wysunął Horst Gerson w 1969 roku; w ślad za nim poszli także polscy badacze. Ze względu na swoją niedostępność obrazy Uczony przy pulpicie i Dziewczyna w ramie obrazu nie zostały uwzględnione w wydanym w roku 1989 przez badaczy z projektu naukowego Rembrandt Research Project A Corpus of Rembrandt Paintings – Volume III, ujmującym dzieła Rembrandta z lat 1635–1642. Po przekazaniu w 1994 roku obu dzieł Zamkowi Królewskiemu przez Karolinę Lanckorońską, stały się one przedmiotem badań rembrandtologów z Rembrandt Research Project pod egidą historyka sztuki, profesora Ernsta van de Weteringa z Amsterdamu i kierownika pracowni konserwacji Rijksmuseum w Amsterdamie Martina Bijla. W lutym 2006 roku ostatecznie przypisano autorstwo Uczonego przy pulpicie samemu Rembrandtowi. Tytułowa postać jest prawdopodobnie ojcem kobiety, uwiecznionej przez Rembrandta i znanej z obrazu pod tytułem Dziewczyna w ramie obrazu.

Jest jednym z trzech obrazów Rembrandta znajdujących się w polskich zbiorach (dwa pozostałe to Dziewczyna w ramie obrazu oraz Krajobraz z miłosiernym Samarytaninem).

Przypisy

  1. Uczony przy pulpicie. Zamek Królewski w Warszawie . kolekcja.zamek-krolewski.pl. .
  2. Portrety. Rembrandt i.... Zamek Królewski w Warszawie . .
  3. Monika Kuc. Rembrandt bardziej osobisty. „Rzeczpospolita”, s. A10, 14 października 2019. 

Bibliografia