Ulica Ząbkowska w Warszawie
W dzisiejszym świecie Ulica Ząbkowska w Warszawie pozostaje tematem o dużym znaczeniu i zainteresowaniu wielu różnych osób. Niezależnie od tego, czy jest to aktualny temat, postać historyczna czy podstawowa koncepcja, Ulica Ząbkowska w Warszawie ma moc przyciągania uwagi i wywoływania debaty w różnych obszarach. W tym artykule dokładnie zbadamy wpływ i znaczenie Ulica Ząbkowska w Warszawie, analizując jego implikacje dla dzisiejszego społeczeństwa i jego znaczenie w różnych kontekstach. Podobnie zbadamy, jak Ulica Ząbkowska w Warszawie ewoluował w czasie i jego wpływ na różne aspekty naszego codziennego życia. Bez wątpienia Ulica Ząbkowska w Warszawie to fascynujący temat, który zasługuje na uważną analizę, aby lepiej zrozumieć jego znaczenie w dzisiejszym świecie.
| Praga-Północ, Stara Praga, Szmulowizna | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 Ulica Ząbkowska, widok w kierunku wschodnim | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Długość |
ok. 1 km | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Warszawy  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 52°15′15,3″N 21°02′36,2″E/52,254250 21,043389
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ulica Ząbkowska – ulica warszawskiej dzielnicy Praga-Północ.
Historia
Dawna droga do Woli Ząbkowskiej (od XVIII w. nazywanej Ząbkami). Od nazwy tej miejscowości pochodzi nazwa ulicy.
Przy Ząbkowskiej znajdowały się m.in. ratusz Skaryszewa (na rogu ul. Targowej) i folwark Szmula Zbytkowera. W 1770 ulicę w rejonie dzisiejszej ul. Markowskiej przecięto okopem Lubomirskiego, przy którym stanęły rogatki Ząbkowskie. Zostały one zlikwidowane po włączeniu w 1889 Szmulowizny do Warszawy i przesunięciu granicy miasta na wschód.
W 1882 na posesji znajdującej się między ulicami: Targową, Ząbkowską i Brzeską otwarto bazar Różyckiego.
W miejscu folwarku w końcu XIX w. powstała wytwórnia spirytusu. Innym dużym zakładem produkcyjnym była działająca pod nr 50 fabryka Tow. Akc. Emalierni i Warsztatów „Labor”. W 1914 zatrudniała ona ok. 1000 pracowników.
W 1919 ulicą poprowadzono linię tramwajową w stronę Michałowa (pętle przy nasypie kolejowym na ul. Radzymińskiej i Kawęczyńskiej obok bazyliki Najświętszego Serca Jezusowego), zlikwidowaną w 1968 – pozostawiono wtedy jeden tor służący do wyjazdów tramwajów z zajezdni przy ul. Kawęczyńskiej. Ostatecznie tramwaje wycofano w 2000, gdy przeprowadzono kapitalny remont ulicy. Kontrowersje wzbudzało zastąpienie zabytkowego bruku asfaltem, ostatecznie brukowana nawierzchnia pozostała na krótkim odcinku między Targową i Brzeską.
Przed II wojną światową ok. połowy mieszkańców ulicy stanowili Żydzi, a w budynkach nr 7, 11, 12 i 19 mieściły się żydowskie domy modlitwy (pod nr 12 na futrynach drzwi wejściowych na klatkę schodową oraz do mieszkań zachowały się wgłębienia po mezuzach). Z powodu dużego odsetka ludności żydowskiej ulica była nazywana „praskimi Nalewkami”.
Po obu stronach ulicy zachowały się domy mieszkalne z przełomu XIX i XX wieku. Po 1990 wybudowano kilka nowych budynków, m.in. blok mieszkalny Dom Rodzinny (nr 23/25) z wbudowanymi w jego elewację replikami fasad trzech kamieniczek (dawne numery 17, 19 i 21), zajmujący całą nieparzystą stronę między ulicami Brzeską i Markowską. W uskoku elewacji bloku zachowano stary dąb.
W 2006 odcinek ulicy między ulicami Targową i Brzeską został jako założenie urbanistyczne wpisany do rejestru zabytków.
W 2010 w pobliżu skrzyżowania z ul. Targową na betonowym podeście ustawiono grupę rzeźbiarską przedstawiającą niebieskie aniołki. Rzeźby zostały zaprojektowane przez Marka Sułka.
Przez kilka lat, do 2011, organizowane było Święto ulicy Ząbkowskiej. Od 2015 na ulicy odbywa się festiwal „Otwarta Ząbkowska”, a od 2017 w letnie weekendy jest ona zamykana dla ruchu kołowego.
Ważniejsze obiekty
- Kamienica Icka Hersza Jahrmana z reliktami żydowskiego domu modlitwy (nr 11)
- Kamienica Róży Kwiatkowskiej (nr 13)
- Muzeum Drukarstwa, oddział Muzeum Warszawy (nr 23/25)
- Warszawska Wytwórnia Wódek „Koneser”, obecnie Centrum Praskie Koneser (pierwotnie nr 27/31, obecnie większość obiektów jest przypisana do numeracji placu Konesera)
- Muzeum Polskiej Wódki (plac Konesera 1)
Przypisy
- ↑ a b Dorota Wilkiewicz: Ulice i uliczki naszej Pragi. Warszawa: Towarzystwo Przyjaciół Pragi, 1999, s. 128. ISBN 83-906889-2-1.
- ↑ a b Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 264.
- ↑ Marek Miller: Co dzień świeży pieniądz, czyli dzieje bazaru Różyckiego.Tom I. Za cara, za sanacji i za Niemca. Warszawa: Fundacja Laboratorium Reportażu i Narodowe Centrum Kultury, 2018, s. 70. ISBN 978-83-7982-337-6.
- ↑ Witold Pruss: Rozwój przemysłu warszawskiego 1864–1914. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1977, s. 219.
- ↑ a b Jarosław Zieliński: Koneser, Ząbkowska i okolice. Warszawa: Wydawnictwo EKBIN, 2017, s. 57. ISBN 978-83-940941-9-5.
- ↑ Wielkie odkrycie w Warszawie. 2022-11-13. .
- ↑ Jarosław Zieliński: Koneser, Ząbkowska i okolice. Warszawa: Wydawnictwo EKBIN, 2017, s. 183–184. ISBN 978-83-940941-9-5.
- ↑ Jarosław Zieliński: Koneser, Ząbkowska i okolice. Warszawa: Wydawnictwo EKBIN, 2017, s. 184. ISBN 978-83-940941-9-5.
- ↑ Zestawienie zabytków nieruchomych. Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków - stan na 31 marca 2019 r. Woj. mazowieckie (Warszawa). Narodowy Instytut Dziedzictwa . nid.pl. s. 17. .
- ↑ a b Martyna Śmigiel. Aniołki poobijane po imprezach. „Gazeta Stołeczna”, s. 3, 17 czerwca 2019.
- ↑ Ulica Ząbkowska znów nie świętuje. twoja-praga.pl, 2013-10-07. .
- ↑ Konrad Klimczak: Festiwal Otwarta Ząbkowska 2018. Urząd m.st. Warszawy . um.warszawa.pl, 25 czerwca 2018. .
- ↑ Monika Borys: Zaczyna się festiwal Otwarta Ząbkowska. Ulica zamknięta do końca sierpnia. warszawa.wyborcza.pl, 24 czerwca 2017. .
Linki zewnętrzne
- Jarosław Tarań: Rikszarz czekający na klientów na ul. Ząbkowskiej. Warszawa. Zdjęcia Jarosława Tarania . Ośrodek KARTA, 1963-07-12. .