Władimir Wysocki

W dzisiejszym świecie Władimir Wysocki stał się tematem o dużym znaczeniu i zainteresowaniu szerokiego spektrum społeczeństwa. Zarówno eksperci, jak i amatorzy, uczeni i ciekawi, znaleźli w Władimir Wysocki żyzne pole do eksploracji i debaty. Wraz z postępem technologii i globalizacją Władimir Wysocki nabrał jeszcze większego znaczenia, stając się przedmiotem badań i zainteresowań w różnych obszarach wiedzy. W tym artykule zagłębimy się w fascynujący świat Władimir Wysocki, badając jego wpływ, ewolucję w czasie i różne perspektywy, z których można do niego podejść.

Władimir Wysocki
Владимир Семёнович Высоцкий
Ilustracja
Władimir Wysocki (1979)
Imię i nazwisko

Władimir Siemionowicz Wysocki

Data i miejsce urodzenia

25 stycznia 1938
Moskwa

Data i miejsce śmierci

25 lipca 1980
Moskwa

Narodowość

rosyjska

Dziedzina sztuki

literatura, muzyka, film

Epoka

współczesność

Muzeum artysty

„Dom Wysockiego na Tagance” w Moskwie

podpis
Odznaczenia
Nagroda Państwowa ZSRR – 1987
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Władimir Siemionowicz Wysocki (ros. Владимир Семёнович Высоцкий; ur. 25 stycznia 1938 w Moskwie, zm. 25 lipca 1980 tamże) – rosyjski pieśniarz, bard, poeta i aktor.

Śpiewał niskim, ochrypłym barytonem, przy akompaniamencie gitary, później także z orkiestrą. Jako aktor zyskał sławę występami w Teatrze na Tagance oraz rolami filmowymi, m.in. w serialu kryminalnym Gdzie jest Czarny Kot?.

Życiorys

Rodzina i dzieciństwo

Urodził się 25 stycznia 1938 w Moskwie. Był synem Niny Maksimownej (ur. 1912) i Siemiona Władimirowicza (ur. 1916) Wysockich. Jego matka była kierowniczką Archiwum Naukowo-Technicznego w Instytucie Naukowo-Badawczym Przemysłu Maszynowego oraz tłumaczką języka niemieckiego, a ojciec, który urodził się w rodzinie żydowskiej – naczelnikiem telegrafu na Poczcie Głównej. Dziadek Władimira – Wolf Wysocki urodził się w Brześciu nad Bugiem i pochodził z rodziny polskich Żydów.

Pierwsze miesiące życia spędził w mieszkaniu komunalnym przy 1. Mieszczańskiej w Moskwie. Jego ojciec po wybuchu wojny wyjechał na front, a matka została sama z dzieckiem. Kiedy w 1941 rozpoczęły się bombardowania Moskwy, wraz z synem ewakuowała się do wsi Woroncowka koło Buzułuku. W 1943 wrócił z matką do Moskwy i podjął naukę w Szkole nr 273. W młodości zdiagnozowano u niego wadę serca, która jednak ustała w dorosłym życiu. W 1947 wyjechał do Niemiec, gdzie na jakiś czas zamieszkał z ojcem i jego drugą żoną Jewgieniją w Eberswalde. Tam ukończył trzy klasy szkoły podstawowej i zaczął naukę gry na fortepianie. W 1949 wrócił do Moskwy i zamieszkał z macochą przy zaułku Bolszoj Karetnyj. Już w okresie szkolnym wykazywał zainteresowanie literaturą, wtedy też napisał swoje pierwsze wiersze. W 1952 wstąpił do Komsomołu, a w 1955 ukończył naukę w Szkole nr 186 w Moskwie.

Kariera zawodowa

W okresie szkolnym uczestniczył w zajęciach koła dramatycznego w Domu Nauczyciela, pod kierunkiem Władimira Bogomołowa, aktora moskiewskiego Teatru Dramatycznego MChAT, który był entuzjastycznie nastawiony do Wysockiego i doradził mu zdawanie do szkoły teatralnej. Mimo że chciał zostać aktorem, pod presją bliskich – matki, ojca i dziadka-prawnika – podjął studia na Wydziale Mechanicznym Instytutu Inżynieryjno-Budowlanego im. W. Kujbyszewa w Moskwie. Po pierwszym semestrze porzucił naukę na tejże uczelni.

W 1956 został przyjęty do Szkoły-Studia MChAT im. Niemirowicza-Danczenki w Moskwie, którą ukończył w 1960. W okresie studiów zaczął nagrywać swoje pierwsze piosenki, które śpiewał przy akompaniamencie gitary. W 1959 zagrał swoją pierwszą poważną rolę – Porfirego Pietrowicza w Zbrodni i karze Dostojewskiego oraz zadebiutował jako aktor filmowy niewielką rolą studenta Pietii w filmie Wasilija Ordynskiego Rówieśniczki. Do końca dekady występował także w wielu przedstawieniach dyplomowych, m.in. jako Bubnow w Na dnie, Borkin w Iwanowie i Siggy w Złotym chłopcu.

W latach 1960–1961 był aktorem Teatru Puszkina. Zagrał w nim głównie role epizodyczne, m.in. w Cudownym kwiecie, Dobranoc, Patrycjo, Trzyminutowej rozmowie, Białym lotosie, Drogach życia, Trasie, Czarownicy i Świńskich ogonkach. Ze względu na liczne nagany, głównie za stawianie się w pracy pod wpływem alkoholu, zakończył pracę w Teatrze Puszkina. Występował także w innych teatrach, m.in. w Sowriemienniku, tworzonym przez absolwentów Szkoły-Studia MChAT, w którym grał w spektaklu Dwa kolory. Nie uzyskał jednak etatu w tym teatrze. W 1961 wystąpił jako Sofron w filmie Frunze Dowlatiana i Lwa Mirskiego Kariera Dimy Gorina. W 1962 przez niecałe dwa miesiące pracował w Teatrze Miniatur. W tym okresie zaprezentował publicznie swoje pierwsze, autorskie pieśni, m.in. utwór „Tatuirowka” (Tatuaż), poza tym zagrał epizodyczną rolę Piotra, żołnierza piechoty morskiej w filmie 713 prosi o pozwolenie na lądowanie. W 1963 na ekrany weszły kolejne dwie produkcje, w których zagrał epizody – Grzesznica Aleksandra Stolpera i Rzut karny Weniamina Dormana, a napisane przez niego piosenki – „Tamtego wieczora nie piłem i nie jadłem” oraz „Jestem na robocie i mam przy sobie nóż” – zostały wykorzystane w sztuce moskiewskiego Teatru Dramatu i Komedii Dzielnicy w reż. Piotra Formienki.

W 1964 rozpoczął pracę w moskiewskim Teatrze na Tagance, w którym był zatrudniony do końca życia. Na scenie „Taganki” debiutował w 1964 rolą bratanka Jang Suna w spektaklu Dobry człowiek z Seczuanu, wkrótce zaczął występować także jako kapitan dragonów w Bohaterze naszych czasów. W 1965 zagrał w kolejnych spektaklach Teatru na Tagance: w 10 dniach, które wstrząsnęły światem, Antyświatach oraz Poległych i żywych, do którego napisał kilka pieśni. Również w 1965 pojawił się w filmach: Na jutrzejszej ulicy Fiodora Filippowa, Nasz dom Wasila Pronina i Kucharka Edmonda Keosiana. W 1966 zagrał w Tagance główną rolę w sztuce Bertolta Brechta Życie Galileusza oraz pojawił się jako czołgista Wołodia w filmie Wiktora Turowa Jestem rodem z dzieciństwa. W 1967 w prasie literackiej ukazały się w tym czasie pierwsze publikacje jego wierszy, on sam wystąpił w spektaklach poetyckich Teatru na Tagance: Posłuchajcie! i Pugaczow. Pojawił się także epizodycznie w kilku filmach – jako alpinista-łącznościowiec Wołodia w Pionie Stanisława Goworuchina i Borisa Durowa oraz geolog Maksim w Krótkich spotkaniach Kiry Muratowej, jak też w filmie dokumentalnym Potrzebne pilnie piosenki. Pod koniec listopada 1967 zagrał dwa sześciogodzinne koncerty w Pałacu Sportu w Kujbyszewie dla liczącej 6 tys. osób publiczności. W 1968 wystąpił w filmach: Gospodarz tajgi i Interwencja oraz zagrał Własowa w sztuce Gorkiego Matka.

Również w 1968 po odejściu Nikołaja Gubienki z Teatru na Tagance zajął jego miejsce w spektaklach, zostając pierwszym aktorem teatru – grał m.in. bezrobotnego lotnika Jang Duna w Dobrym człowieku z Seczuanu oraz Kiereńskiego w 10 dniach, które wstrząsnęły światem, występował także w spektaklu poetyckim Polegli i żywi. W 1969 wystąpił w kilku filmach: jako konspirator Nikołaj Kowalenko (Żora Bengalski) w Niebezpiecznych występach gościnnych Gieorgija Jungwalda-Chilkiewicza, politruk w Białym wybuchu Stanisława Goworuchina oraz Sieryj w Echu dalekich śniegów Leonida Gołownii. W 1970 zagrał w poetyckim przedstawieniu na podstawie poezji Andrieja Wozniesienskiego, natomiast w listopadzie 1971 debiutował tytułową rolą w Hamlecie, w którym grał przez kolejne prawie 10 lat. W 1972 wystąpił w epizodycznej roli dziennikarza w filmie Aleksandra Stolpiera Czwarty, a rok później wykreował postać Vona Korena w dramacie Iosifa Chejfica Zły dobry człowiek.

Popiersie Władimira Wysockiego w Alei Sław na Skwerze Harcerskim w Kielcach

Od kwietnia do czerwca 1974 odbył zagraniczną trasę koncertową we Francji. Poza tym zagrał jeńca-kierowcę Sołodowa w Jedynej drodze Włada Pawłowicza oraz wydał trzy autorskie albumy, wszystkie zatytułowane Piesni Władimira Wysockogo. W 1975 wydał swój pierwszy książkowy tomik wierszy, a także wyruszył z Teatrem na Tagance w trasę promocyjną do Bułgarii. Poza tym nagrał autorską płytę, która jednak nie ukazała się za jego życia, a także wystąpił m.in. jako Łopachin w Wiśniowym sadzie Czechowa oraz zagrał w filmach: Ucieczka Mr. McKinleya Michaiła Szwiejcera i Jedyna… Iosefa Chejfica.

W 1976 spektakl Hamlet, w którym wystąpił Wysocki, otrzymał pierwszą nagrodę na 10. Belgradzkim Międzynarodowym Festiwalu „Bitef”. Ponadto zagrał Ibrahima Hannibala w filmie telewizyjnym Opowieść o tym, jak car Piotr murzyna żenił oraz wydał trzy autorskie płyty: Piesni, Piesni Władimira Wysockogo i Piesni-bałłady, zawierającą muzykę z filmu Ucieczka Mr. McKinleya. W 1977 za rolę w Hamlecie otrzymał nagrodę francuskiej krytyki za najlepszy spektakl zagraniczny, poza tym premierę miała jedyna za życia artysty broszura na temat jego twórczości kinowej. Wystąpił w epizodzie w filmie węgierskim Márty Mészáros Ők ketten, w którym pojawił się z żoną Mariną Vlady. W bajce Alicja w Krainie Czarów według Carrolla zagrał papugę i orzełka Eda. We Francji wyszły wówczas trzy płyty długogrające Wysockiego. W tym czasie skarżył się już na poważne problemy zdrowotne.

W lutym 1979 debiutował w roli Swidrygajłowa w Zbrodni i karze na scenie Teatru na Tagance. Wyjechał też z koncertami do USA i Kanady. Był już wówczas uzależniony od środków pobudzających, co nadwerężyło jego siły, mimo to nie zgadzał się jednak na żadne kompleksowe leczenie. W lipcu występował w Kazachstanie – grał nawet po pięć koncertów dziennie. 25 lipca podczas jednego z występów w Ałma-Acie przeżył śmierć kliniczną. Również w 1979 wydał album pt. Bałłady i piesni, a premierę miał film Miejsca spotkania nie można zmienić, w którym zagrał kapitana Gleba Żegłowa; film wyreżyserował wspólnie ze Stanisławem Goworuchinem. W tym czasie wraz z Ałłą Demidową przygotowywał się do wystawienia dwuosobowej sztuki Gra we dwoje, jednak nigdy nie doszło do jej premiery.

Grób Włodzimierza Wysockiego w 1983

Od początku 1980 grał równolegle w trzech spektaklach – Hamlecie, Wiśniowym sadzie oraz Zbrodni i karze. Podczas występów często gorzej się czuł, a za kulisami wymiotował oraz przyjmował zastrzyki z lekami. W czerwcu wystąpił z Hamletem w Polsce, gdzie otrzymał pierwszą nagrodę na Drugim Międzynarodowym Festiwalu „Warszawskie Spotkania”. Również w 1980 premierę miał film Michaiła Szwiejcera Małe dramaty, w którym zagrał Don Juana. 16 lipca dał ostatni koncert dla szerokiej publiczności w Królewcu, a dwa dni później zagrał ostatni koncert w życiu oraz wystąpił w Hamlecie na scenie „Taganki”.

Śmierć i pogrzeb

23 lipca 1980 miał zapaść, a dwa dni później zmarł we śnie o godz. 4:10 nad ranem. 28 lipca jego ciało zostało wystawione na pożegnanie w Teatrze na Tagance, następnie pochowano go na Cmentarzu Wagańkowskim w Moskwie.

Znaczek pocztowy Rosji, Władimir Wysocki, 1999, 2 rub. (Michel 761, Scott 6547)

W 1987 został pośmiertnie laureatem Nagrody Państwowej ZSRR.

Charakterystyka muzyczna i inspiracje

W okresie szkolnym często śpiewał piosenki Louisa Armstronga, naśladując zachrypnięty głos artysty, który w przyszłości miał stać się i jego cechą charakterystyczną. Początkowo wykonywał błatne pieśni innych artystów, tj. utwory podwórkowe, często o tematyce nawiązującej do życia ludzi z marginesu społecznego, m.in. „Na Pierowskim bazarze” czy „Na Tichorecką pociąg rusza”. Śpiewał także utwory Jewgienija Urbanskiego.

Do śpiewania własnych wierszy zainspirowała go działalność Bułata Okudżawy. Pisał i śpiewał zawsze w pierwszej osobie, dzięki czemu identyfikował się z problemami różnych grup społecznych. W utworach często poruszał temat wojny, śpiewał także piosenki romantyczne.

Podczas występów scenicznych nie lubił oklasków, ponieważ przeszkadzały mu w koncentracji.

Upamiętnienie

W lipcu 1981 premierę miał spektakl Władimir Wysocki, wystawiany w reż. Jurija Lubimowa na scenie Teatru na Tagance.

Życie prywatne

Na pierwszym roku studiów w szkole teatralnej MChAT poznał Izoldę Żukową (ur. 1937), z którą ożenił się dwa lata później. W 1965, niedługo po rozwodzie z Żukową, poślubił Ludmiłę Ambramową (ur. 1939), którą poznał w czasie zdjęć do filmu 713 prosi o pozwolenie na lądowanie. Mieli dwóch synów, Arkadija (ur. 1962) i Nikitę (ur. 1964). W trakcie trwania małżeństwa nawiązał romans z aktorką Tatianą Iwanenko. W 1967 poznał aktorkę Marinę Vlady (ur. 1938), którą poślubił 1 grudnia 1970.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Gdzie jest Czarny Kot | Serial | 1979. .
  2. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 25–27.
  3. ↑ a b c d e Demidowa 2016 ↓, s. 27.
  4. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 29–31.
  5. ↑ Wojciech Jażdżewski, Skąd przychodzisz bardzie? , Dziennik Związkowy | Polish Daily News, 23 lutego 2008 (pol.).
  6. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 25, 30–31.
  7. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 27, 30–31.
  8. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 237.
  9. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 36.
  10. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 25.
  11. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 42–45.
  12. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 44–45.
  13. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 25, 47, 49.
  14. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 30–31.
  15. ↑ a b c Demidowa 2016 ↓, s. 29.
  16. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 56.
  17. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 66, 271–273.
  18. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 66.
  19. ↑ a b Demidowa 2016 ↓, s. 68–69.
  20. ↑ a b Demidowa 2016 ↓, s. 70–71.
  21. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 72–73.
  22. ↑ a b c d e f g h i j k Demidowa 2016 ↓, s. 271–273.
  23. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 75, 271–273.
  24. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 6.
  25. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 85, 124.
  26. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 86, 92–93.
  27. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 103–105, 271–273.
  28. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 94.
  29. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 220–221.
  30. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 103.
  31. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 111–113.
  32. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 158.
  33. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 166–167.
  34. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 23.
  35. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 200.
  36. ↑ a b c Demidowa 2016 ↓, s. 246.
  37. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 236, 271–273.
  38. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 175–177, 266.
  39. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 234–235.
  40. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 23, 235, 247.
  41. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 19.
  42. ↑ a b Demidowa 2016 ↓, s. 222–223.
  43. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 248–250.
  44. ↑ Могилы знаменитостей. Высоцкий Владимир Семёнович (1938-1980).
  45. ↑ a b Demidowa 2016 ↓, s. 61.
  46. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 56, 59.
  47. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 211.
  48. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 204–205, 211–213.
  49. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 219.
  50. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 252, 260–261.
  51. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 38.
  52. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 29, 72–73.
  53. ↑ Karapetian 2005 ↓, s. 29–36, 45.

Bibliografia

  • Dawid Karapetian, Włodzimierz Wysocki. Między słowem a sławą. Wspomnienia, Ludmiła Miłowanowa (tłum.), Dom Wydawniczy Bellona, 2005, ISBN 83-11-10215-5.
  • Ałła Demidowa, Mój Wysocki, Jan Cichocki (tłum.), Bellona, 2016, ISBN 978-83-11-15515-2.

Linki zewnętrzne

Enciclo
Wikious
Sapientia
Scientia
Boobota
Anandapedia
Sagapedia
Wikithot