Włodzimierz (Ukraina)
W tym artykule szczegółowo przeanalizujemy Włodzimierz (Ukraina), temat, który w ostatnim czasie przykuł uwagę wielu osób. Włodzimierz (Ukraina) to fascynujący temat, który wywołał duże zainteresowanie i debatę w różnych dziedzinach, od nauki po kulturę popularną. Badając Włodzimierz (Ukraina), zagłębimy się w jego różne aspekty, od historii i ewolucji po konsekwencje dla przyszłości. Aby lepiej zrozumieć Włodzimierz (Ukraina), przeanalizujemy różne perspektywy i opinie ekspertów w temacie, a także konkretne doświadczenia osób, które zostały dotknięte Włodzimierz (Ukraina). Celem tego artykułu jest przedstawienie kompleksowego i zaktualizowanego spojrzenia na Włodzimierz (Ukraina) w celu wzbogacenia wiedzy i debaty na ten temat.
 Sobór Zaśnięcia Matki Bożej i pałac biskupi | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||
| Rejon | |||||
| Burmistrz |
Ihor Palonka | ||||
| Powierzchnia |
16,05 km² | ||||
| Wysokość |
174 m n.p.m. | ||||
| Populacja (2016) • liczba ludności |
| ||||
| Nr kierunkowy |
(+38)-03342 | ||||
| Kod pocztowy |
44700–44709 | ||||
Położenie na mapie obwodu wołyńskiego  | |||||
Położenie na mapie Ukrainy  | |||||
 50°50′49″N 24°19′05″E/50,846944 24,318056
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Włodzimierz (dawniej także: Włodzimierz Wołyński; ukr. Володимир, Wołodymyr) – miasto w zachodniej części Ukrainy, w obwodzie wołyńskim, nad rzeką Ług, stolica rejonu. W 2016 roku liczyło 39 tys. mieszkańców.
Położenie
Włodzimierz jest położony na północnym krańcu Wyżyny Wołyńskiej, około 15 km od polskiej granicy. W pobliżu miasta usytuowane jest kolejowe przejście graniczne. Otaczającymi dużymi miastami (min. 100 tys. mieszkańców) są:
| Lublin 145 km |
Brześć 170 km |
Pińsk 220 km |
| Kielce 290 km |
|
Łuck 75 km |
| Rzeszów 220 km |
Lwów 130 km |
Tarnopol 200 km |
Historia
Włodzimierz powstał w drugiej połowie X wieku (pierwsza wzmianka historyczna w 988 r.), jako warowny gród na pograniczu nowo zdobytych przez Ruś na polskich ziemiach Grodów Czerwieńskich. Wybudowanie warowni we Włodzimierzu potwierdza, że Włodzimierz I Wielki przystępował dopiero do utrzymania świeżo zdobytego terenu. Już w 988 roku stał się stolicą Księstwa Włodzimierskiego, a od II poł. XI w. był także stolicą prawosławnej eparchii włodzimiersko-brzeskiej. W 1160 ukończono budowę soboru Zaśnięcia Matki Bożej. W XIII wieku w składzie księstwa halicko-wołyńskiego, od 1240 roku zależnego od chanatu mongolskiego. W 1241 spod Włodzimierza rozpoczął się I najazd mongolski na Polskę. W 1349 ziemie te zostają ponownie przyłączone przez Kazimierza Wielkiego do Korony Królestwa Polskiego. W 1356 miała miejsce obrona Włodzimierza przed najazdem tatarskim, w której poległ Stanisław Ciołek.
28 sierpnia 1366 roku we Włodzimierzu Janusz Suchywilk przekazał swoje dobra bratankom Piotrowi i Mikołajowi. Byli to synowie Jakusza Cztana ze Strzelc. Ustanowił w ten sposób pierwszą ordynację w Polsce. Król Kazimierz Wielki potwierdził ten dokument.
Włodzimierz zlokalizowany był na gruntach należących do króla. Uzyskał prawo składu przed 1379 rokiem.
Prawa miejskie otrzymał w 1431, a w 1569 na mocy unii polsko-litewskiej znalazł się kolejny raz w granicach Polski. W XVI w. we Włodzimierzu funkcjonowało sześć klasztorów prawosławnych: Narodzenia Matki Bożej, Przemienienia Pańskiego, św. Eliasza, św. Michała Archanioła, św. Onufrego i Krzyża Świętego. Za czasów I Rzeczypospolitej był siedzibą sądów szlacheckich: ziemskiego i grodzkiego. W XVIII w. powstały barokowe świątynie: kościół św. Anny, kościół Rozesłania Apostołów z klasztorem jezuickim oraz kaplica Jozafata.
7 lipca 1792 roku pod Włodzimierzem odbyła się jedna z bitew Polaków z Rosjanami, w której wziął udział Tadeusz Kościuszko. Odparte zostało wówczas trzykrotnie silniejsze wojsko rosyjskie, przez co ukształtowała się opinia o wysokich umiejętnościach dowódczych słabo znanego jeszcze w Polsce Kościuszki. W 1793 Włodzimierz wyznaczono na stolicę nowego województwa włodzimierskiego. Po III rozbiorze Polski w 1795 miasto znalazło się w zaborze rosyjskim.
Od średniowiecznej łacińskiej nazwy Włodzimierza – Lodomeria pochodzi drugi człon nazwy Galicja i Lodomeria, którą oficjalnie nosił zabór austriacki.
W 1908 otwarto we Włodzimierzu stację kolejową.
Władze Cesarstwa Rosyjskiego zmieniły nazwę miasta na Włodzimierz Wołyński, dodając człon dla rozróżnienia z Włodzimierzem nad Klaźmą.
W II Rzeczypospolitej
Już 24 listopada 1918 roku miasto opanował oddział Wojska Polskiego pod dowództwem kpt. Wacława Zbrowskiego. Dnia 18 grudnia 1918 r. polska załoga we Włodzimierzu otrzymała pewne wzmocnienie w postaci szwadronu jazdy pod dowództwem rtm. Feliksa Jaworskiego. 21 stycznia 1919 roku siły ukraińskie (ok. 2 pułki piechoty, artyleria oraz ok. 400 konnych) zaatakowały miasto, którego polska załoga liczyła wówczas ok. 5 kompanii piechoty, jedną armatę i ok. 70 konnych. Początkowo natarcie ukraińskie załamało się w ogniu polskiego karabinu maszynowego ustawionego na wieży kościelnej. Polacy zdobyli wówczas 2 karabiny maszynowe oraz wzięli wielu jeńców, w tym podpułkownika i sztabskapitana. Jeszcze tej samej nocy główne siły ukraińskie (wsparte przez samochód pancerny) zaatakowały miasto, zmuszając wojska polskie do odwrotu. Już 24 stycznia 1919 roku atak grupy mjr. Bończy-Uzdowskiego doprowadził do odzyskania przez Polaków miasta przez 17 pułk piechoty.
W latach 1919–1939 ponownie należał do Polski, był stolicą powiatu włodzimierskiego.
W 1922 roku przywrócono nazwę Włodzimierz bez członu rozróżniającego. Obszar miasta rozszerzano. 1 sierpnia 1925 przyłączono wsie: Białobrzegi, Ryłowicę, Ostrówek, Fedorówkę, Załęże, Zarzecze oraz Łobaczyn z gminy Werba. 1 października 1933 przyłączono miejscowości: wieś Szystów, folwark Zarzecze (Nowozarzecze), leśniczówka Długa Łoza, kolonia Pomirki, kolonia Handżaba, wieś Poniczów i folwark Poniczów z tej samej gminy.
We Włodzimierzu zlokalizowano Wołyńską Szkołę Podchorążych Rezerwy Artylerii, która funkcjonowała do września 1939 r. Znajdowały się tutaj również dwa kompleksy koszarowe, wzniesione przed I wojną światową dla rosyjskich pułków kawalerii. W okresie międzywojennym jednemu z kompleksów nadano imię Tadeusza Kościuszki, a drugiemu Króla Władysława Jagiełły. Stacjonowały w nich pododdziały 27 Dywizji Piechoty, w tym 23 Pułk Piechoty im. płk. Leopolda Lisa-Kuli i 27 Pułk Artylerii Lekkiej. W 1937 roku miasto liczące 29,6 tysiąca mieszkańców było zdominowane narodowościowo przez Polaków i Żydów (odpowiednio 43 i 39%); Ukraińców było 15%.
W czasie II wojny światowej
11 września 1939 r. w mieście sformowana została improwizowana Grupa "Włodzimierz", składająca się z jednostek rezerwowych Wojska Polskiego. Po agresji ZSRR na Polskę uległa ona rozformowaniu. Wbrew porozumieniu z Armią Czerwoną dowódca zgrupowania, gen. Mieczysław Smorawiński, oraz podlegli mu oficerowie zostali wzięci do niewoli i następnie zamordowani w ramach Zbrodni Katyńskiej. Między wrześniem 1939 a czerwcem 1941 Włodzimierz był pod okupacją sowiecką, następnie pod okupacją niemiecką. Po zajęciu przez wojska radzieckie miasto funkcjonowało pod nazwą Włodzimierz Wołyński.
Okupacja niemiecka przyniosła zagładę ludności żydowskiej. 1 września 1942 Niemcy rozpoczęli 3-dniową akcję likwidacji getta we Włodzimierzu. Ponad 15 tysięcy Żydów rozstrzelano pod wsią Piatydnie. Zbrodni dokonały SD z Równego, oddziały żandarmerii z Włodzimierza i z Łucka, ukraińska policja oraz 103. ukraiński batalion policyjny z Maciejowa.
W 1943 roku Włodzimierz stanowił schronienie dla polskich uchodźców z rzezi wołyńskiej, a napady UPA miały miejsce głównie na przedmieściach. Polaków broniła utworzona przez Niemców po 11 lipca 1943 polska policja oraz nielegalna samoobrona. Wśród uchodźców panowało przeludnienie, głód i choroby. Łącznie według obliczeń Władysława i Ewy Siemaszków w kilkunastu napadach UPA we Włodzimierzu zginęło 111 Polaków. Po wojnie zdecydowana większość polskich mieszkańców Włodzimierza została ekspatriowana.
Miasto zostało ponownie zajęte przez Armię Czerwoną 20 lipca 1944.
Okres powojenny
.jpg)
W latach 1945–1991 w Ukraińskiej SRR, po 1991 należy do Ukrainy.
W 1997 w trakcie prac archeologicznych odnaleziono pierwsze szczątki ofiar z czasów II wojny światowej, wśród których odnaleziono polskie orzełki i guziki od mundurów. Początkowo szczątki identyfikowane jako ofiary masakr więziennych dokonanych przez NKWD w 1941 przed nadejściem frontu po rozpoczęciu operacji Barbarossa. Prace kontynuowano w 2009, 2011 i 2012 roku we współpracy polskich i ukraińskich archeologów. Nowo odnalezione szczątki identyfikowano jako żydowskie ofiary Holokaustu.
15 grudnia 2021 roku Rada Najwyższa Ukrainy zadecydowała o przywróceniu historycznej nazwy miasta pozbawionej członu rozróżniającego Wołyński.
Zabytki
- kościół parafialny św. Anny w stylu barokowym z 1752 roku. Świątynię ufundował biskup Adam Woyna-Orański. Opiekę nad nim sprawował zakon kapucynów. Parafia katolicka istniała tu do 1958 roku, kiedy to władze komunistyczne zamknęły kościół i go zdewastowały, rabując rokokowy ołtarz i rozbierając dzwonnicę. Następnie komuniści umieścili w nim kawiarnię oraz salę koncertową. Katolicy odzyskali kościół i 3 stycznia 1992 r. odprawili pierwszą mszę św. Obecnie pod opieką karmelitów trzewiczkowych. Na lewo od wejścia znajduje się tablica z 1561 roku, z płaskorzeźbą przedstawiającą rycerza Podhoreńskiego w zbroi. W pobliżu znajdowały się zabudowania klasztoru kapucynów rozebrane w 1833 roku przez Rosjan po powstaniu listopadowym.
- Sobór Narodzenia Pańskiego, wzniesiony jako kościół oo. jezuitów pw. Rozesłania Apostołów przez Michała Radzimińskiego w latach 1755–1766. Po kasacie zakonu w 1787 roku zabudowania przejęli bazylianie. Od 1840 władali nimi prawosławni. Na krótko w okresie międzywojennym świątynia wróciła do katolików. W 1927 roku w poklasztornym gmachu umieszczono seminarium duchowne. W 1992 przekazany został Ukraińskiemu Kościołowi Prawosławnemu Patriarchatu Kijowskiego i zaadaptowany na katedralny sobór Narodzenia Pańskiego.
- klasztor oo. dominikanów, ufundowany przez Aleksandra Jagiellończyka w 1497 r., rozbudowany w 1707 r, skasowany i zamieniony na cele świeckie w 1850 r. Kościół rozebrali Rosjanie w XIX wieku.
- cmentarz z zachowanymi polskimi grobami z XIX-XX w.
- cerkiew prawosławna pw. św. Mikołaja z 1780, pierwotnie kaplica unicka
- cerkiew św. Bazylego z XIV wieku. W 1884 roku dobudowano do niej przedsionek, a na pocz. XX wieku dwie cebulaste kopułki w stylu moskiewskim.
- sobór Zaśnięcia Matki Bożej z końca XIX w., w stylu staroruskim (rekonstrukcja obiektu z XII stulecia)
- pałac biskupów włodzimiersko-wołyńskich
- cmentarz żydowski
- zamek – na wiadomość o śmierci króla Polski Kazimierza Wielkiego w 1370 roku Kiejstut wraz z Lubartem zajęli ziemię włodzimierską, niszcząc nieukończony murowany zamek we Włodzimierzu. Obecnie nie istnieje.
- kościół luterański z XIX wieku
- domy i kamienice z XIX-XX w.
Sport
W II Rzeczypospolitej w mieście działały kluby piłkarskie Amatorzy Włodzimierz oraz WKS Włodzimierz Wołyński.
Ludzie związani z miastem
We Włodzimierzu urodził się w 1929 roku Jerzy Antczak, polski reżyser telewizyjny, teatralny i filmowy.
Miasta partnerskie
Uwagi
Przypisy
- ↑ http://ukrstat.gov.ua/druk/publicat/kat_u/2016/zb/06/zb_chnnu2016pdf.zip.
- ↑ Henryk Paszkiewicz Początki Rusi, Kraków 1996, s. 77–79.
- ↑ Mironowicz A.: Biskupstwo turowsko-pińskie w XI-XVI wieku. Trans Humana, 2011, s. 24–25. ISBN 978-83-61209-55-3.
- ↑ Собор Успiння Пресвятої Богоматерi. volodymyrrada.gov.ua. . (ukr.).
- ↑ Magazin für die neue Historie und Geographie Angelegt, t. XVI, Halle, 1782, s. 14.
- ↑ Stan Lewicki, Historja handlu w Polsce na tle przywilejów handlowych: (prawo składu), Warszawa 1920, s. 136.
- ↑ Pawluczuk U.A.: Życie monastyczne w II Rzeczypospolitej. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2007, s. 24. ISBN 978-83-7431-127-4.
- ↑ M. Pawlikowski, Sądownictwo grodzkie w przedrozbiorowej Rzeczypospolitej, Strzałków 2012, tenże, Sądownictwo ziemskie w przedrozbiorowej Rzeczypospolitej, Strzałków 2012.
- ↑ M.P. z 1922 r. nr 134, poz. 71.
- ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 lipca 1925 r. o zmianie granic miasta Włodzimierza w powiecie włodzimierskim (Dz.U. z 1925 r. nr 75, poz. 528).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 16 września 1933 r. o zmianie granic miasta Włodzimierza w powiecie włodzimierskim, województwie wołyńskiem (Dz.U. z 1933 r. nr 73, poz. 539).
- ↑ Bohaterowie 1939 , www.bohaterowie1939.pl .
- ↑ Bohaterowie 1939 , www.bohaterowie1939.pl .
- ↑ a b c Władysław Siemaszko, Ewa Siemaszko, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939-1945, t. 1, Warszawa: „von borowiecky”, 2000, s. 950–958, ISBN 83-87689-34-3, OCLC 749680885.
- ↑ Generał Mieczysław Smorawiński (1893-1940) , Przystanek Historia (pol.).
- ↑ Холокост на территории СССР: Энциклопедия, Moskwa 2009, ISBN 978-5-8243-1296-6, s. 166.
- ↑ Prace ekshumacyjne we Włodzimierzu Wołyńskim. Większość szczątków spoczywa twarzami w dół, z rękami rozrzuconymi w różnych kierunkach , Jedynka - Polskie Radio, 12 września 2013 .
- ↑ a b Rozpoczyna się kolejny etap ekshumacji ofiar NKWD we Włodzimierzu Wołyńskim , dzieje.pl, 30 sierpnia 2013 .
- ↑ Про перейменування міста Володимир-Волинський Володимир-Волинського району Волинської області. Верховна Рада України – Законодавство України. . (ukr.).
- ↑ Włodzimierz Wołyński - Klasztory - Artykuły - Karmelici - Prowincja Krakowska - Zakon Braci Najświętszej Maryi z Góry Karmel , web.archive.org, 22 listopada 2018 .
- ↑ Tomasz Ciesielski, Stan techniczny i wykorzystanie zabudowań po klasztorach skasowanych w guberni wołyńskiej w latach 1832–1853 w świetle raportu wołyńskiego gubernatora cywilnego z 1861 roku, „Echa Przeszłości”, XX/2, 2019, s. 173, ISSN 1509-9873.
- ↑ „27 Dywizja Wołyńska AK” Biuletyn Informacyjny, nr 1 (101), styczeń–marzec 2009 Warszawa, s. 79–80.
Bibliografia
- Mapa WIG Włodzimierz Pas 45 Słup 38
Linki zewnętrzne
- Włodzimierz, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 169., s. 169–175.
- Radziecka mapa topograficzna 1:100 000. sunsite.berkeley.edu:8085. .
- Archiwalne widoki miasta w bibliotece Polona
