Zygmunt Vogel

W tym artykule poznamy fascynujący świat Zygmunt Vogel. Od swoich początków po wpływ na współczesne życie, Zygmunt Vogel odegrał kluczową rolę w wielu aspektach społeczeństwa. Temat ten nie tylko wzbudził ciekawość naukowców i ekspertów, ale także wywołał ogromne zainteresowanie wśród ogółu społeczeństwa. Na następnych kilku stronach zagłębimy się w historię, znaczenie i przyszłość Zygmunt Vogel, mając nadzieję, że zapewnimy głębszy i bardziej znaczący wgląd w ten temat, który jest dziś tak istotny.

Zygmunt Vogel
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

15 czerwca 1764
Wołczyn

Data i miejsce śmierci

20 kwietnia 1826
Warszawa

Narodowość

polska

Dziedzina sztuki

malarstwo
grafika

Epoka

klasycyzm

Ważne dzieła

Zbiór widoków sławniejszych pamiątek narodowych

Odznaczenia
Order Świętego Stanisława (Królestwo Kongresowe)
Kościół Misjonarzy w Wilnie - akwarela Z. Vogla
Dziedziniec zamku w Kazimierzu Dolnym - akwarela Z. Vogla, 1792
Szkoła Rycerska w Warszawie - akwarela Z. Vogla

Zygmunt Vogel zw. Ptaszkiem (ur. 15 czerwca 1764 w Wołczynie, zm. 20 kwietnia 1826 w Warszawie) – polski malarz i rysownik, przedstawiciel klasycyzmu, pedagog, wolnomularz.

Życiorys

Zygmunt Vogel był synem kuchmistrza księcia Michała Czartoryskiego, kanclerza wielkiego litewskiego, ale już jako dziecko stracił ojca. Czartoryscy zatroszczyli się o los młodego sieroty. Pomogli matce w jego naukach, dali mieszkanie w Warszawie na swej posesji przy Solcu, a potem zaprotegowali go swoim rozlicznym krewnym. Nauki, jakie pobierał, miały zrobić zeń architekta lub budowniczego, ale nic z tego nie wyszło, bo w wieku lat szesnastu, dzięki wstawiennictwu Stanisława Kostki Potockiego, został przyjęty do Malarni Królewskiej w Warszawie, gdzie uczył się m.in. u Le Bruna i architekta Szymona Bogumiła Zuga i miał możność zapoznania się z pracami Bernarda Bellotta zwanego Canaletto. To wtedy w Ptaszku, bo tak zwali Vogla przyjaciele, zrodziło się zamiłowanie do widoków miejskich, do odwzorowywania architektury.

Zaczął od kopii dzieł Canaletta, które zamawiał u niego Michał Jerzy Mniszech, marszałek wielki koronny, ale potem zaczął malować własne widoki Warszawy. Nie używał prawie farb olejnych; jego domeną były akwarela, tusz, ołówek, sepia. Po latach prace te − pod wpływem czynników atmosferycznych − straciły barwy i płowiejąc nabrały tonacji szarobrązowej.

W roku 1787 młodym rysownikiem zainteresował się król Stanisław August. Na krótko przed wyjazdem do Kaniowa na spotkanie z carycą Katarzyną odwiedził rysownika w Malarni, obiecał wsparcie finansowe na naukę języków obcych i osobistą protekcję.

Król, który zwiedził wówczas Ziemię Krakowską, po powrocie polecił Voglowi udać się natychmiast do „Krzeszowic, Tęczyna, Alwerni, Lipowca, Olkusza, Rabsztyna, Pieskowej Skały...” w celu zrobienia szkiców tych miejsc i zebrania wiadomości historycznych. Z tej i innych podróży powstał album zawierający 63 akwarele i rysunki.

Stanisława Augusta interesował też Gdańsk, więc wysłał tam swego protegowanego w roku 1788. Z powstałych wówczas akwarel zachowały się tylko dwie, ale musiało być ich znacznie więcej, o czym świadczą ołówkowe szkice w zeszycie Vogla, który spędził w Gdańsku prawie dwa lata.

W następnych latach wiele podróżował po kraju malując widoki różnego rodzaju zamków, miast i posiadłości. Pierwszy cykl dziesięciu takich akwarel powstał na zlecenie Stanisława Kostki Potockiego w jego nowej letniej rezydencji, Olesinie koło Kurowa. Jednak mapa podróży Ptaszka ograniczała się do pierwszej zleconej przez króla trasy, „wzdłuż biegu Wisły, począwszy od Białej poza Krakowem aż do jej ujścia pod Mündą za Gdańskiem”.

W czasie jednej z podróży w 1797 przedstawił wnętrze synagogi w Łańcucie.

W Warszawie bywał uczestnikiem organizowanych przez Stanisława Augusta obiadów czwartkowych.

Po abdykacji króla, jego wyjeździe do Petersburga i rychłej śmierci, Vogel zaczął szukać innej pracy. Został nauczycielem Liceum Warszawskiego, a w 1817 dostał katedrę perspektywy w Oddziale Sztuk Pięknych świeżo otwartego Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego. Jako członek Towarzystwa Królewskiego Przyjaciół Nauk, przystąpił do Konfederacji Generalnej Królestwa Polskiego w 1812 roku.

W 1818 roku został kawalerem Orderu Świętego Stanisława IV. klasy.

Do końca życia mieszkał w Warszawie.

Pochowany został na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie (al. 26, nr 6).

Upamiętnienie

Od 1960 roku imię Zygmunta Vogla nosi ulica w warszawskiej dzielnicy Wilanów.

Bibliografia

  • Krystyna Sroczyńska: Podróże malownicze Zygmunta Vogla. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Auriga, 1980. ISBN 83-221-0073-6.
  • Krystyna Sroczyńska, Zygmunt Vogel. Rysownik gabinetowy Stanisława Augusta, Ossolineum, Wrocław 1969
  • Henryk Kondziela, Vogel Zygmunt, Polski słownik biograficzny konserwatorów zabytków, z. 1, Poznań, Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków, 2000, ISBN 83-900862-7-1

Przypisy

  1. Ludwik Hass, Sekta farmazonii warszawskiej, Warszawa 1980, s. 443.
  2. Jerzy. Malinowski, Malarstwo polskie XIX wieku, Warszawa: Wydawn. DiG, 2003, ISBN 83-7181-290-6, OCLC 54704215.
  3. Sroczyńska 1980 ↓, s. 10.
  4. Sroczyńska 1980 ↓, s. 16.
  5. Sroczyńska 1980 ↓, s. 19.
  6. Sroczyńska 1980 ↓, s. 20-22.
  7. Sroczyńska 1980 ↓, s. 29.
  8. Sroczyńska 1980 ↓, s. 30.
  9. Sroczyńska 1980 ↓, s. 38-39.
  10. Maria Piechotka i Kazimierz Piechotka: Bramy Nieba Bóżnice murowane na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej. Polski Instytut Studiów nad Sztuką Świata i Muzeum Historii Żydów Polskich POLINWarszawa, 2017, s. 432, język polski, ISBN 978-83-942344-2-3
  11. Marta Wardzyńska. Morsztyn, Sas, Chopin i inni mieszkańcy Pałacu Saskiego. „Stolica”, s. 42, wrzesień−październik 2022. 
  12. Dziennik Konfederacyi Jeneralnej Królestwa Polskiego. 1812, nr 2, s. 15.
  13. Stanisław Łoza, Kawalerowie orderu św. Stanisława (1. XII. 1815-29. XI. 1830), w: Miesięcznik Heraldyczny, nr. 11, r. X, Warszawa, listopad 1932, s. 203.
  14. Sroczyńska 1980 ↓, s. 53.
  15. Warszawikia: Ulica Vogla
  16. Uchwała nr 28 Rady Narodowej Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 24 listopada 1961 r. w sprawie nadania nazw ulicom, „Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, Warszawa, dnia 20 grudnia 1961 r., nr 22, poz. 96, s. 4.

Linki zewnętrzne

Prace Z.Vogla w zbiorach Biblioteki Narodowej - Polona.pl