టెర్రకోట, టెర్రా కోటా లేదా టెర్రా-కొట్టా ఇటాలీభాష: "కాల్చిన భూమి", లాటిను టెర్రా కోక్టా నుండి, ఒక రకమైన మట్టి పాత్రలు, మట్టి ఆధారిత మెరుస్తున్న సిరామికు. ఇక్కడ కాల్చిన పింగాణి. టెర్రకోట అనేది సాధారణంగా మట్టి పాత్రలలో తయారైన శిల్పకళకు, నాళాలు (ముఖ్యంగా పూలకుండీలు), నీరు, వ్యర్థ నీటి పైపులు, ఇంటికప్పుకు ఉపయోగించే పెంకులు, ఇటుకలు, భవన నిర్మాణంలో ఉపరితల అలంకారంతో సహా వివిధ ఆచరణాత్మక ఉపకరణాలుగా ఉపయోగిస్తారు. ఈ పదాన్ని టెర్రకోట సహజ గోధుమ నారింజ రంగును సూచించడానికి కూడా ఉపయోగిస్తారు. ఈ పదప్రయోగంలో గణనీయంగా మార్పులు సంభవించాయి.
టెర్రకోట స్పందనను శిల్పకళలో ఒక మాధ్యమంగా, టెర్రకోట ఆర్మీ, గ్రీకు టెర్రకోట బొమ్మలు, నిర్మాణ అలంకరణలో పొందుపరుస్తుంది. ఆసియా, ఐరోపాలోని పింగాణీ శిల్పం కళ గురించి చెప్పడానికి ఈ పదప్రయోగం ఉపయోగించబడదు. 19 వ శతాబ్దంలో పశ్చిమ దేశాలలో ప్రాచుర్యం పొందటానికి ముందు కొన్ని శతాబ్దాలుగా ఆసియాలో భవనాల బాహ్య ఉపరితలాలుగా మెరుస్తున్న నిర్మాణ టెర్రకోట ఉపకరణాలు దాని మెరుస్తున్న రూపాన్ని తీసుకువచ్చేలా సంస్కరించబడి ఉపయోగించబడ్డాయి. ఆర్కిటెక్చరలు టెర్రకోటా యాంటిఫిక్సు, రివిట్మెంట్సు వంటి అలంకరించబడిన సిరామికు ఎలిమెంట్లను కూడా సూచిస్తుంది. ఇది ఐరోపా సంప్రదాయ నిర్మాణకళలో, అలాగే పురాతన నియరు ఈస్టులో దేవాలయాలు, ఇతర భవనాల రూపానికి పెద్ద సహకారం అందించింది.
పురావస్తు శాస్త్రం, కళా చరిత్రలో, కుమ్మరి చక్రంలో తయారు చేయని బొమ్మలు వంటి వస్తువులను వివరించడానికి "టెర్రకోట" తరచుగా ఉపయోగించబడుతుంది. అదే పదార్థం నుండి చక్రం మీద లేదా తయారు చేయబడిన నాళాలు, ఇతర వస్తువులను మట్టి పాత్రల కుండలు అంటారు; పదం ఎంపిక పదార్థం లేదా కాల్పుల సాంకేతికత కంటే వస్తువు రకం, తయారీ విధానం మీద ఆధారపడి ఉంటుంది. మెరుస్తున్న ముక్కలు, భవన నిర్మాణం, పరిశ్రమల కోసం తయారు చేయబడిన వాటిని కూడా టెర్రకోట అని పిలుస్తారు, అయితే టేబుల్వేరు ఇతర నాళాలను మట్టి పాత్ర అని పిలుస్తారు (కొన్నిసార్లు టెర్రకోట మెరుస్తున్నట్లయితే), లేదా ఫైయెన్సు వంటి మరింత కచ్చితమైన పదప్రయోగం ఉపయోగించబడింది.
శుద్ధి చేసిన బంకమట్టితో అవసరమైన ఆకారం రూపొందించబడుతుంది. తరువాత దానిని ఎండబెట్టి ఆ తరువాత దానిని ఒక బట్టీలో లేదా దహన పదార్థం పైన ఒక గొయ్యిలో ఉంచి, ఆపై కాల్చాలి. చారిత్రాత్మక, పురావస్తు పరిశోధనల ఆధారంగా సాధారణంగా దీని కాల్పుల ఉష్ణోగ్రత 1,000 ° సెం (1,830 ° ఫా) గా ఉంటుంది. అయినప్పటికీ ఇది 600 ° సెం (1,112 ° ఫా) కంటే తక్కువలో కూడా తయారు చేయవచ్చు. ఇనుము పదార్ధం, కాల్పుల సమయంలో ఆక్సిజనుతో ప్రతిస్పందిస్తుంది, ఇది కాల్చిన పదార్ధానికి ఎర్రటి రంగును ఇస్తుంది. అయితే మొత్తం రంగు పసుపు, నారింజ, బఫు, ఎరుపు, "టెర్రకోట", గులాబీ, బూడిద లేదా గోధుమ రంగులలో విస్తృతంగా మారుతుంది. రోమను బొమ్మలు వంటి కొన్ని సందర్భాలలో, తెలుపు-రంగు టెర్రకోటను పైపుక్లే అని పిలుస్తారు. ఎందుకంటే అటువంటి మట్టిని తరువాత పొగాకు పైపుల తయారీకి ప్రాధాన్యత ఇచ్చారు. సాధారణంగా 19 వ శతాబ్దం వరకు వీటిని మట్టితో తయారు చేస్తారు.[ఆధారం చూపాలి]
కాల్చిన టెర్రకోట నీటితో నిండినది కాదు. కానీ కాల్పులకు ముందు శరీరాన్ని ఉపరితలం కాల్చడం వల్ల దాని పోరసు తగ్గి, అది నీటిలోపల గ్లేజు పొర ఉంటుంది. అనేక వాతావరణాలలో తోటలో మొక్కలు పెంచడానికి ఉపయోగించే కుండలు (తొట్లు), లేదా భవన అలంకరణ కోసం ఉపయోగించే పూలకుండీలు, చమురు భద్రపరిచే కంటైనర్లు, చమురు దీపాలు లేదా ఓవెన్ల తయారీ కోసం, ఒత్తిడితో కూడిన నీటిని (పురాతన ఉపయోగం) తీసుకెళ్లడానికి భూమి క్రింద పైపులుగా వాడటానికి ఇది అనుకూలంగా ఉంటుంది. టేబుల్వేరు, శానిటరీ పైపింగు లేదా గడ్డకట్టే వాతావరణంలో భవనం అలంకరణ వంటి చాలా ఇతర ప్రయోజనాలకు ఉపయోగించబడుతుంది. పదార్థాన్ని వెలుపలి రూపం మెరుస్తూ ఉండాలి. టెర్రకోట, అన్రాకు చేయబడితే, తేలికగా కొడితే రింగు ఔతుంది.
పెయింటెడు ("పాలిక్రోమ్") టెర్రకోట సాధారణంగా మొదట సన్నని కోటు గెస్సోతో కప్పబడి, తరువాత పెయింటు చేయబడుతుంది. ఇది చాలా విస్తృతంగా ఉపయోగించబడింది. కానీ పెయింటు ఇండోరు స్థానాలకు మాత్రమే అనుకూలంగా ఉంటుంది. సిరామికు గ్లేజులో లేదా కింద కాల్చిన రంగుల కంటే చాలా తక్కువ మన్నికైనది. టెర్రకోట శిల్పం 18 వ శతాబ్దం వరకు పశ్చిమంలో దాని "ముడి" కాల్చిన స్థితిలో చాలా అరుదుగా ఉపయోగించబడింది.
పాకిస్తాన్ (క్రీ.పూ. 3000–1500) లోని మొహెంజో-దారో త్రవ్వకాలలో పురావస్తు శాస్త్రవేత్తలు టెర్రకోట ఆడ బొమ్మలను కనుగొన్నారు. ఫాలసు ఆకారపు రాళ్లతో పాటు, ఇవి ఒక విధమైన పునరుత్పత్తి కల్ట్ను సూచిస్తాయి. బర్నీ రిలీఫు క్రీ.పూ 1950 లో ప్రాచీన మెసొపొటేమియాకు చెందిన అద్భుతమైన టెర్రకోట ఫలకం. మెసోఅమెరికాలో ఓల్మెకు బొమ్మలలో ఎక్కువ భాగం టెర్రకోటలో ఉన్నాయి. పురాతన ఈజిప్టులో టెర్రకోటతో అనేక ఉషబ్టి మార్చురీ విగ్రహాలు కూడా తయారు చేయబడ్డాయి.
ప్రాచీన గ్రీకుల తనాగ్రా బొమ్మలు భారీగా ఉత్పత్తి చేయబడిన అచ్చువేయడం ద్వారా తయారు చేయబడ్డాయి. కాల్చిన టెర్రకోట బొమ్మలు ఇవి హెలెనిస్టికు కాలంలో విస్తృతంగా సరసమైనధరలో అందుబాటులో లభించినట్లు కనిపిస్తాయి. అవి పూర్తిగా అలంకారవస్తువులుగా ఉపయోగించబడి ఉంటాయి. అవి విస్తృతమైన గ్రీకు టెర్రకోట బొమ్మలలో భాగంగా ఉన్నాయి. వీటిలో ఆఫ్రొడైటు హీలు వంటి పెద్ద, అధిక-నాణ్యతకలిగిన రూపకల్పనలు ఉన్నాయి; రోమన్లు కూడా చాలా చిన్న చిన్న బొమ్మలను తయారు చేశారు. ఇవి తరచుగా మతపరమైనవి. ఎట్రుస్కాను కళ తరచుగా పెద్ద విగ్రహాలకు కూడా రాతికి బదులుగా టెర్రకోటకు ప్రాధాన్యతనిస్తూ బొమ్మలను తయారుచేసి ఉపయోగించింది. ఉదాహరణకు వెయి నిలువెత్తు అపోలో, జీవిత భాగస్వాములతో సర్కోఫాగసు. కాంపనా రిలీఫులు పురాతన రోమను టెర్రకోట రిలీఫులుగా ఇవి మొదట ఎక్కువగా భవనాల వెలుపల రాతికి చౌకైన ప్రత్యామ్నాయంగా ఫ్రీజెలను తయారు చేయడానికి ఉపయోగిస్తారు.
భారతీయ శిల్పకళలో సింధు లోయ నాగరికత (రాతి, లోహ శిల్పం చాలా అరుదుగా ఉండటంతో) నుండే టెర్రకోటను ఎక్కువగా ఉపయోగించుకుంది. మరింత అధునాతన ప్రాంతాలలో క్రీస్తుపూర్వం 1 వ శతాబ్దం నాటికి అచ్చులను ఉపయోగించడం కొరకు మోడెలింగును ఎక్కువగా వదిలివేసింది. ఇది పెద్ద బొమ్మలను, దాదాపు నిలువెత్తు ప్రమాణంలో (ముఖ్యంగా గుప్తుల కాలంలో) శతాబ్దాల కాలం కొనసాగింది. టెర్రకోట జానపద శిల్పం స్థానిక ప్రసిద్ధ సంప్రదాయాలు బంకురా గుర్రాలు వంటివి నేటికీ ఉనికిలో ఉన్నాయి.
" ప్రీకోలోనియలు వెస్టు ఆఫ్రికన్ శిల్పం" (వలసపాలనకు ముందు పశ్చిమాఫ్రికా శిల్పం) కొరకు టెర్రకోటను విస్తృతంగా ఉపయోగించుకుంది. ప్రపంచంలో టెర్రకోట కళను ఉత్పత్తి చేయడానికి ఎక్కువగా గుర్తించబడిన ప్రాంతాలలో మధ్య, ఉత్తర-మధ్య నైజీరియా నోకు సంస్కృతి, పశ్చిమ, దక్షిణ నైజీరియాలోని ఇఫు (బెనిను) సాంస్కృతిక అక్షం (అనూహ్యంగా సహజ శిల్పానికి కూడా ప్రసిద్ధి చెందింది), ఇగ్బో తూర్పు నైజీరియా, సంస్కృతి ప్రాంతాలలో టెర్రకోట కుండలు ప్రాధాన్యత వహించాయి. సంబంధిత కానీ ప్రత్యేకమైన, సంప్రదాయాలు ఈ ప్రాంతంలోని విస్తృతమైన కాంస్య, ఇత్తడి శిల్పాలకు జన్మనిచ్చాయి.
చైనా శిల్పం చాలా ప్రారంభ తేదీ నుండి గ్లేజింగు, రంగు, లేకుండా టెర్రకోటను బాగా ఉపయోగించుకుంది. క్రీస్తుపూర్వం 209–210 నాటి చక్రవర్తి క్విను షి హువాంగు కాలంలో రూపొందించబడిన ప్రసిద్ధ " టెర్రకోట ఆర్మీ " కొంతవరకు విలక్షణమైనది. రెండు వేల సంవత్సరాల క్రితం సమాధులలో, ఇతర ప్రదేశాలో ఉపయోగించిన కుడ్యశిల్పదృశ్యాలు ఇండేవి. తరువాత బౌద్ధులు తయారు చేయబడిన బొమ్మలు తరచూ పెయింటు చేయబడి, మెరుగులు దిద్దబడిన టెర్రకోట శైలిలో తయారు చేయబడ్డాయి. యిక్సియను మెరుస్తున్న మృణ్మయ లుహాన్లు (బహుశా సా.శ. 1150–1250) ఇప్పుడు వివిధ పాశ్చాత్య పురాతన వస్తు సంగ్రహాలయాలలో ఉత్తమ ఉదాహరణలుగా భద్రపరచబడి ఉన్నాయి. హాను రాజవంశానికి చెందిన ఇటుకతో నిర్మించిన సమాధులు లోపలి గోడ మీద తరచుగా ఇటుకలతో ఒక వైపు మాత్రమే అలంకరించబడ్డాయి; ఈ పద్ధతుల్లో అచ్చుపోసిన ఆకారాలు ఉన్నాయి. తరువాతి సమాధులలో టాంగు రాజవంశానికి చెందిన ప్రసిద్ధ గుర్రాలతో సహా, రక్షణాత్మక స్వభావం కలిగిన ఆత్మలు, మరణానంతర జీవితం కోసం జంతువులు, సేవకులు ఉన్నారు; పరిభాషలో ఏకపక్షంగా వీటిని టెర్రకోటలుగా సూచించరు.
మద్యయుగ ఐరోపా కళగా టెర్రకోట శిల్పకళను 14 వ శతాబ్దం చివరి వరకు జర్మనీలోని కొన్ని ప్రాంతాలలో అధునాతన అంతర్జాతీయ గోతికు శిక్షణాలయాలలో ఉపయోగించారు. వ్యాసం ప్రారంభంలో వివరించబడిన బోహేమియా కన్య అక్కడ లభించిన ప్రత్యేక ఉదాహరణ. కొన్ని దశాబ్దాల తరువాత ఇటాలీలో ఇది పునరుద్ధరించబడింది. త్రవ్వకాలలో లభించిన సంప్రదాయ టెర్రకోటాలతో జర్మనీ టెర్రకోటా కళాఖండాల ఉదాహరణల నుండి ప్రేరణ పొందింది. ఇది క్రమంగా మిగిలిన ఐరోపాకు వ్యాపించింది. ఫ్లోరెన్సు లూకా డెల్లా రాబియా (1399 / 1400-1482 మధ్యాకాలానికి చెందిన ఒక శిల్పి), ఆయన మెరుస్తున్న, పెయింటు చేసిన టెర్రకోటాలో ప్రత్యేకమైన రాజవంశ కుటుంబాన్ని స్థాపించాడు. ముఖ్యంగా చర్చిలు, ఇతర భవనాల వెలుపలి భాగాలను అలంకరించడానికి ఉపయోగించబడిన పెద్ద రౌండెల్సు. ఇవి సమకాలీన మైయోలికా, ఇతర టిను-గ్లేజ్డు కుండల మాదిరిగానే ఉపయోగించబడ్డాయి. ఇతర శిల్పులలో విగ్రహాలను నిర్మించిన పియట్రో టొరిజియానో (1472–1528), ట్యూడరు రాజకుటుంబానికి చెందిన ఇంగ్లాండు బస్టుసైజు శిల్పాలు ఉన్నాయి. 1521 గియోవన్నీ డా మైయానో రూపకల్పనలో హాంప్టను సభామణ్డపం అలంకరించిన రోమను చక్రవర్తుల మెరుస్తున్న బస్టుసైజు శిల్పాలు ఇంగ్లాండులోని ఇటాలీ నైపుణ్యాలకు మరొక ఉదాహరణ. అవి మొదట పెయింటు చేయబడ్డాయి. కానీ ఇది ఇప్పుడు వాతావరణం ప్రభావంతో ప్రాభవాన్ని కోల్పోయాయి.
18 వ శతాబ్దంలో మెరుస్తున్న టెర్రకోట, ప్రాథమిక మట్టి నమూనాలు లేదా మాక్వేట్ల కొరకు చాలాకాలంగా ఉపయోగించబడింది. అప్పుడు పోర్ట్రెయిటు బస్టుసైజు శిల్పాలతో చిన్న శిల్పాలకు ఒక పదార్థంగా ఇది ఫ్యాషనుగా మారింది. చెక్కిన పదార్థాల కంటే పని చేయడం చాలా సులభం, కళాకారుడి ప్రతిభ ప్రదర్శించడానికి మరింత అనుకూల విధానాన్ని అనుమతించింది. క్లాడియను అని పిలువబడే క్లాడు మిచెలు (1738-1814), ఫ్రాంసులో ప్రభావవంతమైన మార్గదర్శకుడు. ఇంగ్లాండులో పనిచేస్తున్న ఫ్లెమిషు పోర్ట్రెయిటు శిల్పి జాను మైఖేలు రిసుబ్రాకు (1694–1770), రాతితో పెద్ద రూపకల్పనకు సమానంగా తన టెర్రకోట మోడెల్లిని విక్రయించాడు. టెర్రకోటలో మాత్రమే బస్టుసైజు చిత్రాలను ఉత్పత్తి చేశాడు. తరువాతి శతాబ్దంలో ఫ్రెంచి శిల్పి ఆల్బర్టు-ఎర్నెస్టు క్యారియరు-బెల్లూసు అనేక టెర్రకోట శిల్పాలను తయారుచేశాడు. కానీ హిప్పోడమీయా అపహరణ తన పెళ్లి రోజున హిప్పోడమేయాను అపహరించిన ఒక సెంటారు గ్రీకు పౌరాణిక దృశ్యాన్ని వర్ణిస్తుంది.
ఆ వ్యాసంలో టెర్రకోట పలకలకు ప్రపంచంలోని అనేక ప్రాంతాలలో సుదీర్ఘ చరిత్ర ఉంది. అనేక పురాతన, సాంప్రదాయ రూఫింగు శైలులు సాదా పైకప్పు పలకల కంటే విస్తృతమైన శిల్పకళా అంశాలను కలిగి ఉన్నాయి. ఉదాహరణకు చైనా ఇంపీరియలు పైకప్పు అలంకరణ, పాశ్చాత్య సంప్రదాయ వాస్తుకళ యాంటిఫిక్సు. భారతదేశంలో పశ్చిమ బెంగాలులో టెర్రకోట దేవాలయాలు ప్రత్యేకతను కలిగి ఉన్నాయి. ఇవి ప్రధాన ఇటుక నిర్మాణానికి సమానమైన పదార్థం నుండి చెక్కబడిన అలంకరణతో ఉన్నాయి.
19 వ శతాబ్దంలో భవనాల టెర్రకోట అలంకరణను వాస్తుశిల్పులు మళ్ళీ ప్రశంసించారు. తరచూ మందపాటి టెర్రకోట పెంకులను చదునైన ఉపరితలాలు నిర్మించడానికి ఉపయోగించారు. అమెరికా వాస్తుశిల్పి " లూయిసు సుల్లివను " తన విస్తృతమైన మెరుస్తున్న టెర్రకోట అలంకారానికి ప్రసిద్ధి చెందాడు. ఇతర మాధ్యమాలలో అమలు చేయడం అసాధ్యం. ఇంగ్లాండులోని విక్టోరియను బర్మింగుహాం పట్టణ భవనాలలో టెర్రకోట పెంకులు విస్తృతంగా ఉపయోగించబడ్డాయి. సుమారు 1930 నాటికి కాంక్రీటు, ఆధునిక వాస్తుశిల్పం, విస్తృతమైన ఉపయోగం ఎక్కువగా వాస్తుశిల్పంలో టెర్రకోట వాడకాన్ని ముగించింది.
కంచు శిల్పంతో పోలిస్తే టెర్రకోట శిల్పం సృష్టించడానికి చాలా సరళమైన, వేగవంతమైన ప్రక్రియను తక్కువ వ్యయంలో పూర్తిచేయవచ్చు. మోడలింగు చేయడం సులభం. సాధారణంగా పరిమిత శ్రేణి కత్తులు, చెక్క ఆకృతి సాధనాలతో, ప్రధానంగా వేళ్లను ఉపయోగించడం ద్వారా శిల్పం పూర్తిచేయవచ్చు. కళాకారుడు మరింత స్వేచ్ఛాయుతమైన సౌకర్యవంతమైన విధానాన్ని తీసుకోవడానికి అనుమతిస్తుంది. రాతితో చెక్కడానికి అసాధ్యమైన జుట్టు లేదా దుస్తులు మొదలైన సూక్ష్మమైన వివరాలు టెర్రకోటలో సులభంగా సాధించవచ్చు. వాస్తవికతను సాధించడానికి పలుచని మట్టి పలకలతో డ్రేపరీని తయారు చేయడం ద్వారా వాస్తవికతను సాధించవచ్చు.
పునర్వినియోగ అచ్చు తయారీ పద్ధతులు ఒకేలాంటి శిల్పాలు అనేకం ఉత్పత్తి చేయడానికి ఉపయోగించవచ్చు. పాలరాయి శిల్పం, ఇతర రాతిపనితో పోలిస్తే తుది మెరుగులు దిద్దడం చాలా తేలికైనది. రంగు లేదా లోహపు మెరుగులు దీది మన్నికైన అనుకరణలతో వస్తువులను ఉత్పత్తి చేయడానికి మరింత రంగులద్ది మెరిసేలా చేయడానికి టెర్రకోటా శిల్పాలు అనుకూలంగా ఉంటాయి. బహిరంగ ఉపయోగం కోసం బలమైన మన్నికైన పనులకు ఎక్కువ మందం అవసరం కనుక రాతితో, లోహంతో చేసే శిల్పాలు బరువుగా ఉంటాయి. పగుళ్లను నివారించడానికి అసంపూర్తిగా ఉన్న భాగాన్ని ఎండబెట్టడంలో ఎక్కువ జాగ్రత్త అవసరం. నిర్మాణాత్మక పరిశీలనలు రాతి శిల్పకళకు అవసరమైన వాటికి సమానంగా ఉంటాయి; టెర్రకోట మీద విధించే ఒత్తిడికి ఒక పరిమితి ఉంది. అదనపు నిర్మాణాత్మక మద్దతు జోడించకపోతే నిలబెట్టిన టెర్రకోట విగ్రహాలు జీవిత పరిమాణం బాగా పరిమితం చేయబడతాయి. పెద్ద బొమ్మలు కాల్చడం చాలా కష్టం, మనుగడలో ఉన్న బొమ్మలు తరచుగా కుంగిపోవడం లేదా పగుళ్లను చూపడం ఒక ఉదాహరణ. యిక్సియను బొమ్మలు అనేక ముక్కలుగా కాల్చబడి, వీటిని ఒకటిగా కలిసి నిర్మించడానికి ఇనుప రాడ్లు ఉపయోగించబడతాయి.