Bu yazıda 2007 Türkiye anayasa değişikliği referandumu'in büyüleyici dünyasına dalmak istiyoruz. Kökeninden bugünkü gelişimine kadar bu konu dünyanın her yerindeki insanların dikkatini ve ilgisini çekmiştir. 2007 Türkiye anayasa değişikliği referandumu, farklı yaklaşım ve bakış açılarıyla bilimden popüler kültüre kadar farklı alanlarda önemli izler bıraktı. Bu sayfalarda, 2007 Türkiye anayasa değişikliği referandumu'i bu kadar alakalı ve ilgi çekici bir konu haline getiren çeşitli yönleri keşfedeceğiz, etkisini analiz edeceğiz ve mevcut bağlamdaki önemini değerlendireceğiz.
Makale serilerinden |
1877 yılında Türkiye tarihinde ilk parlamentonun (Meclis-i Umûmî) açılışı. Meclis-i Umûmî Asya kıtasındaki ilk demokratik parlamento örneğidir. |
2007 Türkiye anayasa değişikliği referandumu, 21 Ekim 2007 tarihinde Türkiye'de, Cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesi başta olmak üzere birtakım anayasa değişikliklerinin halkoyuna sunulmasıdır. Türkiye'de yapılan beşinci halk oylamasıdır.
2007 Türkiye anayasa değişikliği referandumu | ||
---|---|---|
Evet ya da hayır | Oylar | Yüzde |
Evet | 19,422,714 | %68.95 |
Hayır | 8,744,947 | %31.05 |
Geçerli oy | 28,142,781 | %97.74 |
Geçersiz veya boş oy | 651,435 | %2.26 |
Toplam oy | 28.794.216 | %100.00 |
Seçmen katılımı | %67.49 | |
Seçmen sayısı | 42,665,149 | |
Kaynak: |
İl | Sandık sayısı | Kayıtlı seçmen | Katılım | Geçerli oy | Geçersiz oy | Evet | Evet (%) | Hayır | Hayır (%) | Katılım (%) |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Adana | 3.353 | 1.192.579 | 693.332 | 675.758 | 17.574 | 411.458 | 60,89 | 264.300 | 39,11 | 58,14 |
Adıyaman | 1087 | 299.822 | 217.933 | 214.763 | 3.170 | 182.881 | 85,15 | 31.882 | 14,85 | 72,69 |
Afyonkarahisar | 1.571 | 436.336 | 349.986 | 339.017 | 10.969 | 249.105 | 73,48 | 89.912 | 26,52 | 80,21 |
Ağrı | 923 | 219.449 | 154.555 | 152.829 | 1.726 | 145.211 | 95,02 | 7.618 | 4,98 | 70,43 |
Aksaray | 747 | 221.110 | 149.167 | 146.127 | 3.040 | 125.085 | 85,60 | 21.042 | 14,40 | 67,46 |
Amasya | 859 | 232.689 | 172.330 | 168.560 | 3.770 | 115.257 | 68,38 | 53.303 | 31,62 | 74,06 |
Ankara | 8.012 | 2.928.823 | 1.867.604 | 1.830.994 | 36.610 | 1.200.895 | 65,59 | 630.099 | 34,41 | 63,77 |
Antalya | 3200 | 1.095.067 | 673.994 | 653.094 | 20.900 | 376.399 | 57,63 | 276.695 | 42,37 | 61,55 |
Ardahan | 321 | 68.591 | 49.349 | 48.294 | 1.055 | 31.897 | 66,05 | 16.397 | 33,95 | 71,95 |
Artvin | 563 | 119.196 | 74.734 | 72.659 | 2.075 | 47.604 | 65,52 | 25.055 | 34,48 | 62,70 |
Aydın | 1973 | 640.803 | 477.257 | 462.264 | 14.993 | 218.528 | 47,27 | 243.736 | 52,73 | 74,48 |
Balıkesir | 2603 | 798.405 | 602.859 | 587.712 | 15.147 | 352.614 | 60,00 | 235.098 | 40,00 | 75,51 |
Bartın | 469 | 132.428 | 98.586 | 94.778 | 3.808 | 61.691 | 65,09 | 33.087 | 34,91 | 74,44 |
Batman | 750 | 213.891 | 141.996 | 137.925 | 4.071 | 131.970 | 95,68 | 5.955 | 4,32 | 66,39 |
Bayburt | 261 | 53.035 | 35.018 | 34.465 | 553 | 30.760 | 89,25 | 3.705 | 10,75 | 66,03 |
Bilecik | 521 | 128.029 | 106.641 | 103.770 | 2.871 | 62.219 | 59,96 | 41.551 | 40,04 | 83,29 |
Bingöl | 559 | 134.321 | 107.289 | 105.872 | 1.417 | 101.439 | 95,81 | 4.433 | 4,19 | 79,88 |
Bitlis | 650 | 139.263 | 111.065 | 109.549 | 1.516 | 102.826 | 93,86 | 6.723 | 6,14 | 79,75 |
Bolu | 825 | 185.649 | 145.014 | 141.406 | 3.608 | 105.582 | 74,67 | 35.824 | 25,33 | 78,11 |
Burdur | 612 | 174.313 | 142.520 | 137.471 | 5.049 | 85.907 | 62,49 | 51.564 | 37,51 | 81,76 |
Bursa | 4.426 | 1.520.561 | 1.117.664 | 1.093.964 | 23.700 | 735.287 | 67,21 | 358.677 | 32,79 | 73,50 |
Çanakkale | 1225 | 334.467 | 261.637 | 254.872 | 6.765 | 133.279 | 52,29 | 121.593 | 47,71 | 78,23 |
Çankırı | 641 | 132.959 | 92.804 | 91.008 | 1.796 | 74.197 | 81,53 | 16.811 | 18,47 | 69,80 |
Çorum | 1558 | 383.091 | 282.826 | 277.676 | 5.150 | 206.853 | 74,49 | 70.823 | 25,51 | 73,83 |
Denizli | 1.790 | 577.310 | 449.148 | 432.650 | 16.498 | 254.886 | 58,91 | 177.764 | 41,09 | 77,80 |
Diyarbakır | 2.246 | 677.863 | 359.017 | 348.880 | 10.137 | 328.846 | 94,26 | 20.034 | 5,74 | 52,96 |
Düzce | 698 | 206.292 | 156.950 | 153.811 | 3.139 | 124.826 | 81,16 | 28.985 | 18,84 | 76,08 |
Edirne | 850 | 278.187 | 208.911 | 203.332 | 5.579 | 76.026 | 37,39 | 127.306 | 62,61 | 75,10 |
Elazığ | 1313 | 357.055 | 241.184 | 237.411 | 3.773 | 205.669 | 86,63 | 31.742 | 13,37 | 67,55 |
Erzincan | 868 | 143.701 | 102.692 | 101.152 | 1.540 | 71.783 | 70,97 | 29.369 | 29,03 | 71,46 |
Erzurum | 1.985 | 451.784 | 321.044 | 317.179 | 3.865 | 285.850 | 90,12 | 31.329 | 9,88 | 71,06 |
Eskişehir | 1578 | 505.301 | 379.885 | 370.380 | 9.505 | 210.904 | 56,94 | 159.476 | 43,06 | 75,18 |
Gaziantep | 2.122 | 700.488 | 440.571 | 432.557 | 8.014 | 344.761 | 79,70 | 87.796 | 20,30 | 62,89 |
Giresun | 1.135 | 292.926 | 192.634 | 188.887 | 3.747 | 139.812 | 74,02 | 49.075 | 25,98 | 65,76 |
Gümüşhane | 513 | 84.823 | 55.954 | 55.020 | 934 | 46.323 | 84,19 | 8.697 | 15,81 | 65,97 |
Hakkari | 348 | 102.699 | 76.591 | 73.732 | 2.859 | 70.322 | 95,38 | 3.410 | 4,62 | 74,58 |
Hatay | 2.273 | 791.281 | 553.720 | 542.585 | 11.135 | 324.721 | 59,85 | 217.864 | 40,15 | 69,98 |
İstanbul | 18705 | 7.428.443 | 4.357.365 | 4.271.670 | 85.695 | 2.849.487 | 66,71 | 1.422.183 | 33,29 | 58,66 |
İzmir | 6.931 | 2.536.459 | 1.626.049 | 1.583.387 | 42662 | 772.848 | 48,81 | 810.539 | 51,19 | 64,11 |
Iğdır | 344 | 89.761 | 51.843 | 50.995 | 848 | 34.755 | 68,15 | 16.240 | 31,85 | 57,76 |
Isparta | 930 | 272.318 | 210.818 | 203.873 | 6.945 | 138.316 | 67,84 | 65.557 | 32,16 | 77,42 |
Mersin | 2937 | 1.012.023 | 615.079 | 596.773 | 18.306 | 309.829 | 51,92 | 286.944 | 48,08 | 60,78 |
Kars | 654 | 170.557 | 104.692 | 102.993 | 1.699 | 75.381 | 73,19 | 27.612 | 26,81 | 61,38 |
Karabük | 612 | 151.645 | 112.814 | 109.089 | 3.725 | 82.200 | 75,35 | 26.889 | 24,65 | 74,39 |
Karaman | 517 | 142.443 | 111.106 | 107.316 | 3.790 | 78.801 | 73,43 | 28.515 | 26,57 | 78,00 |
Kastamonu | 1.477 | 261.208 | 199.106 | 193.608 | 5.498 | 137.879 | 71,22 | 55.729 | 28,78 | 76,23 |
Kayseri | 2.119 | 690.307 | 523.722 | 515.980 | 7.742 | 423.738 | 82,12 | 92.242 | 17,88 | 75,87 |
Kilis | 285 | 63.399 | 49.437 | 48.585 | 852 | 38.537 | 79,32 | 10.048 | 20,68 | 77,98 |
Kırıkkale | 651 | 192.328 | 122.617 | 120.500 | 2.117 | 96.785 | 80,32 | 23.715 | 19,68 | 63,75 |
Kırklareli | 710 | 231.937 | 179.326 | 175.166 | 4.160 | 62.779 | 35,84 | 112.387 | 64,16 | 77,32 |
Kırşehir | 605 | 149.931 | 96.401 | 94.385 | 2.016 | 66.844 | 70,82 | 27.541 | 29,18 | 64,30 |
Kocaeli | 2.496 | 887.095 | 624.102 | 610.651 | 13.451 | 436.718 | 71,52 | 173.933 | 28,48 | 70,35 |
Konya | 3694 | 1.185.677 | 874.240 | 855.678 | 18.562 | 721.104 | 84,27 | 134.574 | 15,73 | 73,73 |
Kütahya | 1.449 | 399.322 | 330.699 | 321.771 | 8.928 | 262.032 | 81,43 | 59.739 | 18,57 | 82,82 |
Malatya | 1.625 | 468.970 | 312.123 | 308.511 | 3.612 | 253.471 | 82,16 | 55.040 | 17,84 | 66,56 |
Manisa | 2732 | 858.773 | 687.805 | 666.402 | 21.403 | 399.508 | 59,95 | 266.894 | 40,05 | 80,09 |
Kahramanmaraş | 1831 | 576.729 | 398.541 | 393.785 | 4.756 | 338.739 | 86,02 | 55.046 | 13,98 | 69,10 |
Mardin | 1.170 | 292.768 | 219.874 | 215.176 | 4.698 | 204.000 | 94,81 | 11.176 | 5,19 | 75,10 |
Muğla | 1595 | 522.755 | 361.678 | 350.555 | 11.123 | 151.721 | 43,28 | 198.834 | 56,72 | 69,19 |
Muş | 713 | 181.428 | 132.033 | 129.635 | 2.398 | 120.785 | 93,17 | 8.850 | 6,83 | 72,77 |
Nevşehir | 634 | 187.160 | 136.271 | 133.289 | 2.982 | 102.527 | 76,92 | 30.762 | 23,08 | 72,81 |
Niğde | 664 | 210.190 | 126.949 | 123.844 | 3.105 | 90.006 | 72,68 | 33.838 | 27,32 | 60,40 |
Ordu | 1.671 | 460.338 | 300.121 | 293.708 | 6.413 | 222.559 | 75,78 | 71.149 | 24,22 | 65,20 |
Osmaniye | 791 | 262.476 | 180.038 | 176.368 | 3.670 | 111.526 | 63,23 | 64.842 | 36,77 | 68,59 |
Rize | 853 | 226.536 | 138.219 | 135.574 | 2.645 | 112.636 | 83,08 | 22.938 | 16,92 | 61,01 |
Sakarya | 1739 | 564.790 | 401.605 | 393.106 | 8.499 | 304.189 | 77,38 | 88.917 | 22,62 | 71,11 |
Samsun | 2.530 | 779.816 | 535.388 | 524.667 | 10.721 | 404.905 | 77,17 | 119.762 | 22,83 | 68,66 |
Siirt | 523 | 117.575 | 83.678 | 81.098 | 2.580 | 76.484 | 94,31 | 4.614 | 5,69 | 71,17 |
Sinop | 695 | 141974 | 100973 | 98086 | 2887 | 67526 | 68,84 | 30560 | 31,16 | 71,12 |
Sivas | 2060 | 392397 | 285211 | 281017 | 4194 | 226113 | 80,46 | 54904 | 19,54 | 72,68 |
Tekirdağ | 1322 | 457268 | 328857 | 320981 | 7876 | 143459 | 44,69 | 177522 | 55,31 | 71,92 |
Tokat | 1511 | 392263 | 287597 | 282517 | 5080 | 208216 | 73,70 | 74301 | 26,30 | 73,32 |
Trabzon | 1710 | 494688 | 327076 | 320066 | 7010 | 249173 | 77,85 | 70893 | 22,15 | 66,12 |
Tunceli | 431 | 55094 | 34200 | 33237 | 963 | 11639 | 35,02 | 21598 | 64,98 | 62,08 |
Şanlıurfa | 2148 | 558402 | 406061 | 402291 | 3770 | 384831 | 95,66 | 17460 | 4,34 | 72,72 |
Şırnak | 537 | 152313 | 110009 | 104776 | 5233 | 95666 | 91,31 | 9110 | 8,69 | 72,23 |
Uşak | 728 | 222956 | 180532 | 174944 | 5588 | 104764 | 59,88 | 70180 | 40,12 | 80,97 |
Van | 1418 | 416640 | 272263 | 266673 | 5590 | 253591 | 95,09 | 13082 | 4,91 | 65,35 |
Yalova | 352 | 126460 | 77605 | 75846 | 1759 | 48001 | 63,29 | 27845 | 36,71 | 61,37 |
Yozgat | 1187 | 296148 | 215356 | 212169 | 3187 | 178397 | 84,08 | 33772 | 15,92 | 72,72 |
Zonguldak | 1361 | 428802 | 300276 | 289637 | 10639 | 177849 | 61,40 | 111788 | 38,60 | 70,03 |
Öneriyi sunan iktidardaki Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti) "evet" oyunu savundu. Demokratik Toplum Partisi AK Parti'ye destek olarak değil, "demokrasiye sahip çıkma" amaçlı olarak "evet" kararı aldı. "Evet" diyen diğer partiler arasında Sosyaldemokrat Halk Partisi, Cumhurbaşkanını halkın seçmesini "Türk milletine fırsat" olarak tanımlayan Büyük Birlik Partisi, değişiklikte sunulan fikirlerin Millî Görüş tarafından kırk yıldır savunulduğunu ifade eden Saadet Partisi, Demokrat Parti ve Anavatan Partisi yer aldı.
Referandum sürecinde aktif "hayır" kampanyası yürüten tek parti, değişikliği "dayatma" olarak niteleyen Cumhuriyet Halk Partisiydi. Milliyetçi Hareket Partisi mecliste öneriye "evet" oyu verse de, partinin genel başkanı Devlet Bahçeli 17 Ekim tarihinde "hayır" çağrısı yaptı.